Marta Lipińska

Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi w Warszawie, a w 1962 Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Teatralnym debiutem aktorskim była rola Skierki w przedstawieniu „Sceny z dramatów" Juliusza Słowackiego w reżyserii Zofii Małynicz na scenie PWST, 1 maja 1962. W tym samym roku otrzymała angaż w Teatrze Współczesnym w Warszawie, gdzie od początku odnosiła sukcesy, bowiem już pierwsza jej rola Iriny w spektaklu „Trzy siostry" Czechowa w reżyserii Erwina Axera, po premierze 22 lutego 1963 roku, została wyróżniona nagrodą dla młodych aktorów na Festiwalu w Katowicach. Występowała także na scenie Teatru Scena Prezentacje w Warszawie (1991–1993).

Jeszcze jako studentka szkoły teatralnej debiutowała na kinowym ekranie rolą nieszczęśliwej "pacjentki" pseudolekarza i hochsztaplerki medium u Stanisława Różewicza w Głos z tamtego świata (1962). Potem raz jeszcze pojawiła się w filmie Różewicza pt. Piekło i niebo (1966) jako anioł stróż Piotrusia. Dwukrotnie wystąpiła w filmach Tadeusza Konwickiego: Salto (1965) w roli intrygującej Heleny i Dolina Issy (1982) jako Tekla Dilbinowa z Surkontów, matka Tomaszka. Szerokiej widowni stała się znana z ról w filmach i serialach będących adaptacjami literackich, jak choćby pani Heleny Stawskiej z serialu Lalka (1977) i z roli cierpiącej na zaburzenia osobowości, ale pełnej wyższych aspiracji i poetyckich nadziei żony ciężko pracującego właściciela majątku ziemskiego z serialu i filmu kinowego Nad Niemnem (1986). W sitcomie Miodowe lata (1998–2003) zagrała złośliwą teściową Zofię, matkę Aliny. W filmach na podstawie scenariusza Katarzyny Grocholi – Nigdy w życiu! (2004) i Ja wam pokażę! (2005) – Lipińska i Krzysztof Kowalewski wystąpili jako rodzice Judyty.

Prawdziwym wyzwaniem zawodowym jest jednak teatr, gdzie zagrała ponad pięćdziesiąt ról. Występuje głównie na deskach Teatru Współczesnego i tam odnosiła swoje największe sukcesy: Róża w „Dożywociu" Aleksandra Fredry w reżyserii Jerzego Kreczmara (24 października 1963), Lavinia w spektaklu „Androkles i lew" w reżyserii Erwina Axera (16 stycznia 1964), Córka w „Szklanej menażerii" Tennessee Williamsa w reżyserii Izabelli Cywińskiej (15 lutego 1967), jako Alma w spektaklu „Lato i dym" tego samego autora w reżyserii Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Szczecinie (1 grudnia 1976), w „Dziadach kowieńskich" w reżyserii Jerzego Kreczmara (30 listopada 1978), zagrała Tytanię w szekspirowskim „Śnie nocy letniej" w reżyserii Macieja Englerta (5 lutego 1983), Wdowę Pierwszą w spektaklu „Wdowy" Sławomira Mrożka w reżyserii Erwina Axera (30 grudnia 1992), Koroboczkę w „Martwych duszach" Mikołaja Gogola w reżyserii Macieja Englerta (9 grudnia 1995), Rzeźnikową w „Bambini di Praga" Bohumila Hrabala w reżyserii Agnieszki Glińskiej (9 listopada 2001), czy Miss Poppenghul w „ Księżycu i magnoliach" Rona Hutchinsona w reżyserii Macieja Englerta (12 grudnia 2011).

W Teatrze Polskiego Radia zagrała prawie 30 ról w słuchowiskach wybitnych polskich reżyserów radiowych jak: Aleksander Bardini, Wojciech Markiewicz, Janusz Kukuła, Waldemar Modestowicz, Jan Warenycia, Maciej Englert. W Programie III Polskiego Radia występowała także jako Eliza, naiwna i beznadziejnie zakochana w Sułku (Krzysztof Kowalewski) w słuchowisku Jacka Janczarskiego pt. „Kocham pana, panie Sułku" (1973–2002). Tą rolą zdobyła sobie niezwykłą popularność i sympatię radiosłuchaczy.

Należy do najczęściej obsadzanych aktorek w Teatrze Telewizji, gdzie brała udział w prawie osiemdziesięciu przedstawieniach, które reżyserowali tacy reżyserzy jak: Andrzej Wajda, Adam Hanuszkiewicz, Zygmunt Hübner, Erwin Axer, Jerzy Dobrowolski, Bohdan Korzeniewski, Edward Dziewoński, Konstanty Ciciszwili, Józef Słotwiński, Ludwik Rene, Jerzy Gruza, Jerzy Krasowski, Stanisław Wohl, Olga Lipińska, Kazimierz Kutz, Laco Adamik i wielu innych.

Jej mężem od 1968 roku jest aktor i reżyser teatralny Maciej Englert (ur. 1946). Mają córkę Annę, kostiumografa, absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych i syna Michała, który został operatorem filmowym.

Nagrody:
1963: FSRiR w Katowicach – nagroda dla młodych aktorów za rolę Iriny w "Trzech siostrach" Czechowa, reż. Erwin Axer
1965: "Złoty Kwiatek" – nagroda studentów PW dla najlepszej aktorki roku
1967: Złoty Ekran za role: tytułową w "Tani" Aleksieja Arbuzowa i Wiery w "Miesiącu na wsi" Iwana Turgieniewa w Teatrze TV
1968: Nagroda Komitetu ds. PRiTV za osiągnięcia aktorskie w sztukach autorów rosyjskich i radzieckich prezentowanych przez Teatr TV
1969: Srebrna Maska – nagroda w plebiscycie czytelników "Expressu Wieczornego"
1969: IV miejsce w rankingu "Panoramy Północy" na najlepszego aktora teatru telewizyjnego
1970: Srebrna Maska – nagroda w plebiscycie czytelników "Expressu Wieczornego"
1987: Nagroda Prezydenta M. St. Warszawy za rolę Żony w sztuce Marka Koterskiego "Życie wewnętrzne" w reżyserii autora
1993: XXXII Rzeszowskie Spotkania Teatralne – Nagroda Publiczności za rolę Matki Laurencji w sztuce Hughe'a Whitmore'a "Najlepsi z przyjaciół" w reżyserii Macieja Englerta
1995: Nagroda Publiczności Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi dla Najlepszej Aktorki za rolę Dotty Otley w sztuce Michael Frayna "Czego nie widać", w reżyserii Macieja Englerta
2001: nominacja do Feliksów Warszawskich za rolę Alicji w "Odwrocie" Williama Nicholsona za sezon za sezon 2000/2001 w kategorii "za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą"
2001: XL Rzeszowskie Spotkania Teatralne – nagroda w plebiscycie publiczności za najlepszą rolę kobiecą Spotkań (Alicja w "Odwrocie" Williama Nicholsona, w reż. Macieja Englerta
2002: Nagroda Publiczności VIII Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi dla Najlepszej Aktorki za rolę Alicji w sztuce Williama Nicholsona "Odwrót" w reżyserii Macieja Englerta
2004: Promenada Gwiazd w Międzyzdrojach, odciśnięcie dłoni
2004: Nagroda Publiczności dla Najlepszej Aktorki na Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi za rolę Betty w "Namiętnej Kobiecie" Kay Mellor w reż. Macieja Englerta
2005: Warszawa – Wielki Splendor – nagroda za wybitne role w Teatrze Polskiego Radia

Odznaczenia:
1977: Zasłużony Działacz Kultury
1979: Złoty Krzyż Zasługi
2002: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
2010: Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis

Źródła: Wikipedia, Teatr Współczesny