Matematyczny geniusz kontra świat dorosłych
"Christopher" - reż. Samson Movsesyan - Teatr Lalek im. H. Tumanyana w Erewaniu (Armenia)W dniach 18-26 kwietnia 2021 r. w czasie trwania VIII Międzynarodowego Festiwalu Teatru Ukraińskiego mogliśmy obejrzeć sztukę „Christopher". Reżyserem spektaklu jest Samson Movsesyan. Przedstawienie zaprezentował Erewański Państwowy Teatr Lalek Imienia Hovhannesa Tumanyana (Erewań, Armenia).
Sztuka opiera się na podstawie „Dziwnego przypadku psa nocną porą" Marka Haddona. Główną postacią jest tutaj tytułowy Christopher. Ma on piętnaście lat i cierpi na Zespół Aspergera, odmianę autyzmu. Chłopiec zna się bardzo dobrze na matematyce i marzy o zostaniu astronautą.
Pewnego dnia o godzinie 12:07 Christopher odnajduje Wellingtona. Psa sąsiadki Pani Shears, który leży naprzeciwko jej domu i jest przeszyty widłami. Zapytany przez policję dlaczego był akurat o tej porze przy zwierzęciu, nastolatek odpowiada, że poszedł się przywitać z psem, gdyż bardzo go lubił. Policja mu nie wierzy i oskarża go o zabicie czworonoga.
Gdy Christopher jest w stanie „wyłączenia się" na otaczający świat – buja się do przodu i do tyłu, wydając charakterystyczne odgłosy, dla jego choroby, policjant go dotyka, co zaskoczony chłopak odbiera to jako atak i uderza funkcjonariusza. Ląduje na komisariacie. Tam okazuje się, że nie zna się na ludziach. Jest naiwny i nie rozumie użytych w przenośni gróźb policjantów. Mówi szczerze, że nie uderzył funkcjonariusza przez przypadek. Z opresji ratuje go jego ojciec, który wpłaca kaucję.
Christopher rozpoczyna własne śledztwo. O zabójstwo psa podejrzewa męża Pani Shears, gdyż jest to zły człowiek – bił żonę i niedawno po okresie separacji powrócił do niej. Jak tylko się zjawił psa znaleziono martwego.
Po wielu rozmowach przeprowadzonych z obcymi ludźmi chłopak dalej trzyma się swojej tezy, co do mordercy czworonoga. Jednak po sprzeczce rodzic zwierza się synowi, że to on zamordował psa Pani Shears, gdyż ta odrzuciła jego zainteresowanie! Christopher nie wytrzymuje nadmiaru informacji i emocji, które nim targają. Po otrząśnięciu się z szoku i bieganiu w kółko po pokoju otwiera pudełko z listami do matki, których nigdy nie wysłał. Uważa, że ojciec kłamie, że mama umarła na atak serca w szpitalu. Zabiera ojcu kartę płatniczą, gdy ten tego nie widzi i ucieka.
Wsiada do pociągu i dociera do Londynu, tam odnajduje dom, w którym mieszka matka z Panem Rogerem. Jest ona w szoku. Nie wiedziała, ze została uśmiercona za życia przez byłego męża. Christopher na krótko u nich zostaje. Potem odbiera go jego ojciec. Później widzimy nastolatka jak wraca do szkoły na egzamin z matematyki. Ma kłopoty, ale po chwili dezorientacji kończy test. Później dostaje list z informacją, że zdał egzamin na szóstkę.
Aktor grający główną postać świetnie spisał się w roli chorego nastolatka. Na koniec sztuki prezentuje kolejne olśnienie związane z królową nauk. Zapamiętanie tych wszystkich tez i sformułowań matematycznych jest trudne, ale artysta gra tak dobrze jakby matematyka była jego pasją. Sztuka jest opowieścią kryminalną z dozą ironii. Świat młodego człowieka zderza się z brutalną rzeczywistością ludzi dorosłych. Mimo, że wypowiedzi głównego bohatera są czasem infantylne lub niezrozumiałe przez innych – śmieją się z niego – on nie poddaje się. Sztuka pokazuje nasze szablonowe nastawienie do ludzi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i naszą krótkowzroczność.
Oni też przecież są ludźmi jak i my.
