Międzynarodowa wymiana kulturalna

Krystyna Meissner - Medal Goethego 2014

Medal Goethego 2014 został przyznany Krystynie Meissner polskiej dyrektorce Festiwalu Teatralnego "Dialog", niedawno zmarłemu belgijskiemu dyrektorowi operowemu Gerardowi Mortierowi i amerykańskiemu artyście Robertowi Wilsonowi.

Goethe-Institut corocznie przyznaje oficjalny order Niemieckiej Republiki Federalnej, wyróżniając tym samym osobistości szczególnie zasłużone dla międzynarodowej wymiany kulturalnej.

Klaus-Dieter Lehmann, Prezydent Goethe-Institut, wręczy wyróżnienia 28 sierpnia w Residenzschloss w Weimarze. Laudacje wygłoszą krytyczka teatru Renate Klett, dyrektorka Beethovenfest Bonn Nike Wagner oraz dyrektor Berliner Festspiele Thomas Oberender.

W tym roku Goethe-Institut Medalem Goethego wyróżni wybitne osobistości ze świata opery i teatru, tym samym podkreślając znaczenie teatru w kontekście międzynarodowej wymiany kulturalnej. Goethe-Institut poszukuje odpowiedzi na pytanie, jak współdziałają ze sobą narodowe kultury teatralne w ramach międzynarodowej współpracy. Meissner, Wilson i Mortier udzielali i w dalszym ciągu udzielają odpowiedzi na to pytanie, wzbogacając niemiecki świat teatru i opery o inną perspektywę, dokonując nowych interpretacji niemieckich dzieł, a także wspierając i inicjując występy gościnne między krajami swojego pochodzenia a Niemcami.

Teatr nie jest sztuką indywidualną, lecz kolektywną, konstytuującą się poprzez spotkanie aktorów z widzami. Tym samym jako interaktywna forma sztuki, teatr w sposób szczególny nadaje się do poznania innego w ramach artystycznego spotkania. Ta myśl przewodnia znalazła odzwierciedlenie w pracach trzech laureatów Medalu Goethego 2014.

Krystyna Meissner jest polską dyrektorką festiwali teatralnych, teatrów i reżyserką. Studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Debiutowała w 1961 r. w warszawskim Teatrze Ateneum.

"Meissner wzmocniła obecność niemieckiego teatru w Polsce, jednocześnie przyczyniając się do odkrycia teatru wschodnioeuropejskiego w Europie Zachodniej", czytamy w nominacji Krystyny Meissner do Medalu Goethego. Dzięki międzynarodowym festiwalom teatralnym "Kontakt" i "Dialog ", które zainicjowała i którymi kierowała ("Kontakt") i kieruje ("Dialog"), Meissner stworzyła platformę spotkań dla twórców teatru i produkcji teatralnych z całej Europy. Do dziś "Dialog " jest najważniejszym festiwalem teatralnym w Polsce. Wielu niemieckich reżyserów i choreografów zawdzięcza Krystynie Meissner swój pierwszy występ gościnny w Polsce. Należą do nich Thomas Ostermeier, Christoph Marthaler, Sasha Waltz, Jossi Wieler, Stefan Pucher i Peter Stein. Goethe Institut współpracował z Krystyną Meissner już w okresie, gdy była dyrektorką festiwalu "Kontakt", zaś współpracę w ramach festiwalu "Dialog " Goethe-Institut kontynuuje do dziś.

Gerard Mortier był europejskim twórcą kultury i dyrektorem opery w Belgii. Z wykształcenia prawnik i absolwent studiów o komunikacji. Rozpoczął swoją karierę w Niemczech, gdzie w 1972 r. przejął kierownictwo nad działem artystycznym w Deutsche Operam Rhein. Następnie zajmował kolejne stanowiska jako reżyser i dyrektor artystyczny w renomowanych instytucjach i podczas znaczących festiwali w Europie. Wśród nich były Salzburger Festspiele, Théâtre Royal de La Monnaie w Brukseli, Ruhrtriennale, Opéra National de Paris i Teatro Real w Madrycie. "Gerard Mortier uchodzi za wszechstronnego odnowiciela teatru muzycznego, a jako genialny pionier nowych artystycznych środków wyrazu potrafił wzbudzić zachwyt wielkimi inscenizacjami przede wszystkim wśród przedstawicieli młodego pokolenia" - tak uzasadniono nominację Mortiera do Medalu Goethego. Decyzja o przyznaniu mu wyróżnienia zapadła przed jego śmiercią w 2014 r., a Nagroda zostanie mu przyznana pośmiertnie. Wyróżnienie przyjmie wieloletni współpracownik Mortiera, Silvain Cambreling, który obecnie pełni funkcje dyrektora generalnego ds. muzycznych w Operze w Stuttgarcie.

Robert Wilson jest jednym z najbardziej znanych przedstawicieli międzynarodowego teatru współczesnego. Amerykański reżyser i projektant studiował ekonomię, scenografię i Seite 2 architekturę. Przełomem w jego międzynarodowej karierze były wystawiona w 1971 r. siedmiogodzinna niema opera "Deafman Glance" (Spojrzenie głuchego), a także opera "Einstein on the Beach" (Einstein na plaży), której premiera odbyła się w 1976 r. Od tamtej pory Robert Wilson nadaje kształt światowym scenom poprzez niezwykłe inscenizacje, które zawsze stanowią połączenie tańca, ruchu, światła, rzeźby, muzyki i tekstu. Wilson już na wczesnym etapie swojej kariery pracował w Niemczech. Wiele jego dzieł po raz pierwszy wystawiono w Niemczech, przez co wzbogacił on niemiecki teatr o ważne impulsy. Wilson w swoisty i nowatorski sposób dokonał ponownego odkrycia licznych dzieł niemieckich twórców, wśród nich Heinera Müllera i Tankreda Dorsta. Ponadto przeniósł on na deski międzynarodowego teatru współczesnego utwory i wątki zaczerpnięte z dzieł Büchnera, Brechta i Straussa. Dzięki temu Robert Wilson stał się znaczącą postacią w kontekście niemiecko-amerykańskiej wymiany kulturalnej ostatnich dekad. Jego prace w trwały sposób wpłynęły na kształt sceny teatralnej po obu stronach Atlantyku.

Obecnie Wilson prowadzi założone przez siebie Watermill Center w Nowym Jorku, będące ważnym punktem odniesienia dla artystów i artystek z całego świata i najróżniejszych dyscyplin. Udział niemieckich młodych artystów w warsztatach Watermill Center jest dotowany przez Fundację Roberta Wilsona z siedzibą w Hamburgu i Berlinie. "Nagradzając Roberta Wilsona, wyróżniamy postać uznaną w skali międzynarodowej, która dzięki swoim pracom umożliwiła nam nowy sposób interpretowania kultury niemieckiej" - tak brzmi uzasadnienie komisji kwalifikacyjnej do Medalu Goethego. W przeddzień przyznania nagród podczas święta sztuki Kunstfest Weimar, Wilson zaprezentuje swój performance "1 Have you been here before 2 No this is the first time", będący intymnym autoportretem jego artystycznej twórczości.

Laudacje na cześć laureatów wygłoszą dramaturg i dziennikarka Renate Klett (Krystyna Meissner), dyrektorka Beethovenfest Bonn Nike Wagner (Gerard Mortier) i dyrektor Berliner Festspiele Thomas Oberender (Robert Wilson). Ponadto Goethe-Institut w dniu przyznania nagród zorganizuje dyskusję panelową. W czwartek, 28 sierpnia 2014 r., Krystyna Meissner, Sylvain Cambreling i Robert Wilson wezmą udział w rozmowie z Christiną von Braun, kulturoznawczynią i wicepezydentem Goethe-Institut, o ekscytacji przełamywania narodowych kultur teatralnych i o tym, co może ją wywołać. Ponadto rozmowa będzie dotyczyć tego, jakie znaczenie ma międzynarodowa współpraca teatralna w wymianie międzynarodowej i na ile praca teatru powinna być globalna?

Medal Goethego został ufundowany w 1954 r. przez zarząd Goethe-Institut, a w 1975 r. wyróżnienie to zostało uznane przez Republikę Federalną Niemiec za oficjalny order. W latach 1992-2008 był corocznie przyznawane w rocznicę śmierci Johanna Wolfganga von Goethe w Weimarze. Od 2009 r. nagroda jest przyznawana 28 sierpnia, czyli w dniu urodzin Goethego. Od 1955 r. Medalem Goethego wyróżniono w sumie 335 osobistości z 62 krajów. Laureatami nagrody są m.in. Adonis, Daniel Barenboim, Władysław Bartoszewski, Pierre Bourdieu, David Cornwell alias John le Carré, Sir Ernst Gombrich, Lars Gustafsson, Ágnes Heller, Adam Krzemiński, György Ligeti, Adam Michnik, Ariane Mnouchkine, Sir Karl Raimund Popper, Jorge Semprún, Billy Wilder i Helen Wolff. Uroczystość wręczenia Medalu Goethego jest organizowana w ścisłej współpracy z Klassik Stiftung Weimar i miastem Weimar. Rozmowa z laureatami i Silvainem Cambrelingem, jak również performance Roberta Wilsona będą wynikiem współpracy z Kunstfest Weimar.

(-)
Materiał Organizatora
25 czerwca 2014

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...