Mieszanka absurdów

"Bezkrólewie" - rez. Jerzy Machowski - Teatr Telewizji

Nie udał się premierowy spektakl Teatru Telewizji - "Bezkrólewie" Wojciecha Tomczyka. Autor nie ukrywał w wywiadach ambicji stworzenia dramatu odwołującego się do kilku tradycji: teatru staropolskiego oraz współczesnych, symbolicznych i satyrycznych form scenicznych.

W konsekwencji jednak literacka strona sztuki przypomina mieszankę wtórnych odniesień do teatru absurdu spod znaku Ionesco, a także Mrożka, z domieszką Gombrowicza.

Wszystko to uzupełniają symboliczne odniesienia do niedawnych wydarzeń politycznych w Polsce i podziałów społecznych w naszym kraju. Z pewnością ważne wydaje się tu tzw. rewizjonistyczne podejście do tradycji polskiego romantyzmu. Jednak w konsekwencji w "Bezkrólewiu" mamy dwa grzyby w barszcz... a właściwie dużo więcej grzybów. Symbolicznie nakreślone postacie wydają się papierowe, a relacje między nimi niejasne, często drętwe i infantylne. Telewizyjna inscenizacja też nie pomaga w osiągnięciu zwartości dramaturgii i dynamiki przekazu.

Autorzy spektaklu chcieli zapewne ukazać tragikomiczny charakter postaw i charakterów współczesnych Polaków. W miejscowości nadgranicznej pojawia się grupa mężczyzn, która w panice pragnie opuścić kraj. Kolo, Glans i Gostek zatrzymują się u rodziny gospodarza Józefa, polskiego patrioty i katolika. Podczas absurdalnych rozmów okazuje się, że przybysze mają coś na sumieniu, mówiąc coś o śmierci króla, zapewne postaci symbolicznej.

Niejasna wydaje się ich odpowiedzialność za ostatnie dramatyczne wydarzenia, pewne jest tylko, że chęć ich ucieczki, noszącej znamiona zdrady, jest z tym związana. Z kolei gospodarz jawi się jako osoba uczciwa i prostolinijna, jednak z odcieniem prymitywizmu i oportunizmu. Tonąca w mętnych niejasnościach akcja zostaje uzupełniona o romans młodego uciekiniera z córką gospodarzy, jakby z tandetnej powieści.

Gra dobrych aktorów nie mogła, niestety, uratować spektaklu, opartego na niezbyt dobrze pomyślanym pomyśle.

Mirosław Winiarczyk
Idziemy
11 maja 2020
Portrety
Jerzy Machowski

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia