Musicalowa opowieść Borysa Pasternaka

Libretto białostockiej inscenizacji jest oparte na powieści Borysa Pasternaka, swą koncepcją sięga także do hollywoodzkiej adaptacji. Polskiego przekładu tekstu dokonał Daniel Wyszogrodzki – tłumacz librett tak znanych musicali, jak „Koty", „Upiór w operze", „Les Miserables" czy „Mamma Mia!". Kierownictwo muzyczne nad spektaklem objął Grzegorz Berniak, dyrygent na stałe współpracujący z Operą i Filharmonią Podlaską, dyrygujący m.in. operami „Traviata", „Czarodziejski flet", „Carmen", „Cyganeria" oraz musicalami „Upiór w operze", „Skrzypek na dachu" i operetką „Zemsta nietoperza". Reżyserii inscenizacji podjął się Jakub Szydłowski, reżyser musicali „Rent" i „Cyrano de Bergerac". Za warstwę scenograficzną spektaklu odpowiada Mariusz Napierała, który jest również autorem plakatu do musicalu, za kostiumy – Anna Chadaj. Choreografię przygotował Jarosław Staniek, słynący z realizacji takich hitów musicalowych, jak „Jesus Christ Superstar", „Chicago" czy „Hair".

Obsada musicalu to artyści z wielkim doświadczeniem i wspaniałymi głosami. W tytułowej roli Jurija Żywago wystąpią Rafał Drozd, Łukasz Zagrobelny, Lary – Agnieszka Przekupień, Paulina Janczak i Anna Gigiel, Wiktora Komarowskiego – Damian Aleksander, Tomasz Steciuk, Dariusz Kordek, Toni – Monika Ziółkowska, Monika Bestecka, Dorota Białkowska, Strielnikowa – Tomasz Bacajewski, Marcin Wortmann, Bartłomiej Łochnicki.

Wystąpią zespoły: Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej pod batutą Grzegorza Berniaka, Chór pod kierownictwem Violetty Bieleckiej oraz artyści Chóru Dziecięcego kierowanego przez Ewę Barbarę Rafałko i tancerze.

„Doktor Żywago" to jedna z najpiękniejszych w literaturze światowej opowieści o miłości w czasach rewolucji. Pełne emocji, ponadczasowe „love story" oczarowuje i porusza do głębi kolejne pokolenia fanów. Zawiłe losy tytułowego bohatera lekarza, poety – Jurija Żywagi i jego kochanki Lary Guichard rozgrywają się na tle historycznych przemian Rosji – od początku XX wieku, przez rewolucję lutową i październikową, wojnę domową aż do lat trzydziestych XX w. Musical, którego polską premierę przygotowała Opera i Filharmonia Podlaska jest adaptacją nagrodzonej literackim Noblem powieści Borysa Pasternaka – przez wiele lat zakazanej w sowieckiej Rosji.

– Nasza najnowsza premiera to święto polskiej sceny musicalowej – mówi Damian Tanajewski, dyrektor Opery i Filharmonii Podlaskiej. – Na deskach Opery i Filharmonii Podlaskiej mamy zaszczyt zaprezentować polską premierę musicalu „Doktor Żywago". Powieść „Doktor Żywago" Borysa Pasternaka to jedna z najpiękniejszych w dziejach światowej literatury historii o miłości. Jako pierwsi przenieśli ją na scenę musicalową Amerykanie. Dokonali rzeczy niezwykłej – zaadaptowanie tak obszernego, skomplikowanego kompozycyjnie dzieła wymaga nadzwyczajnej wirtuozerii. Libretto oparte na powieści wielkiego noblisty, sięgające swą koncepcją także do hollywoodzkiej adaptacji, stworzył Michael Weller. Teksty piosenek przygotowali Michael Korie i Amy Powers. Doskonałą, poruszającą najgłębsze emocje, muzykę skomponowała Lucy Simon. Światowa premiera musicalu odbyła się w Sydney w 2011 roku. Tym razem „Doktora Żywago" na nowo opowiedzą Polacy. Spektakl w reżyserii Jakuba Szydłowskiego, czytelnie nawiązujący do czasów, w których oryginalnie osadzona jest akcja powieści, bez wątpienia nazwać można dziełem uosabiającym wielkość i rozmach. W inscenizacji Opery i Filharmonii Podlaskiej bogata oprawa sceniczna została połączona z rozbudowaną warstwą muzyczną – kompozycje Lucy Simon zinstrumentował Krzysztof Dombek. Kierownictwo muzyczne nad spektaklem objął Grzegorz Berniak. Polskiego przekładu tekstu dokonał Daniel Wyszogrodzki. Monumentalną scenografię, obrazującą dni upadku caratu i narodziny sowieckiego imperium, przygotował Mariusz Napierała. Atmosferę wojennej zawieruchy realistycznie odmalowują zbiorowe sceny batalistyczne z oryginalną choreografią autorstwa Jarosława Stańka. Na szczególną uwagę zasługują również artyści zaproszeni do współpracy. „Doktor Żywago" daje pole nie tylko do wokalnego, ale i aktorskiego popisu występującym na scenie solistom.

– Musical to także granica wielu światów – mówi Krzysztof Dombek, autor instrumentacji. – Film w operze, opera w teatrze, teatr na scenie filharmonii, wszystko w jednym. „Doktor Żywago" w wersji napisanej przez Lucy Simon to w sensie oryginalnej muzyki dzieło, któremu najbliżej do opery kameralnej. Opera i Filharmonia Podlaska, mając największą w tej części kraju scenę, przygotowała przedstawienie, które jest dużo bogatsze. Stąd pomysł na nową instrumentację. Lucy Simon, opisując muzycznie historię rosyjskiego lekarza-poety, zastosowała wiele cytatów z klasycznej już muzyki dwudziestowiecznych kompozytorów rosyjskich współczesnych Borysowi Pasternakowi, twórcy postaci Żywagi. Słychać tu echa Rachmaninowa, Prokofiewa czy Szostakowicza.

– „Doktor Żywago" to coś więcej niż powieść o miłości i rewolucji – przekonuje Lucy Simon, autorka muzyki. – To powieść o nadziei i nieposkromionej sile tworzenia, która podniosła się ze zgliszcz rewolucji.

– W obliczu uczucia, którego doświadczają Jurij i Lara – uczucia tak niepodważalnego, beznadziejnego i niezwykłego – czas upadku caratu i narodzin sowieckiego imperium to z literackiego punktu widzenia idealne podłoże historyczne – opowiada Jakub Szydłowski, reżyser. – W czasach okrucieństw i przemocy na niewyobrażalną wręcz skalę, kiedy traci się nadzieję na normalne życie, kiedy doświadcza się etycznego zezwierzęcenia i upadku wszelkich wartości, jedynym ratunkiem, który może nas utrzymać na powierzchni człowieczeństwa, okazuje się miłość, której chwytamy się, by nie utonąć. Naszym zadaniem jako twórców jest uzmysłowić widzowi głębię i siłę tej miłości.

Musical wyprodukowany za pozwoleniem Warner Bros. Theatre Ventures Inc. i Turner Entertainment Co.
Produkcja oryginalna: La Jolla Playhouse, San Diego, Kalifornia
Wystawiany w uzgodnieniu z Josef Weinberger Ltd.
Prapremiera: 19/02/2011, The Lyric Theatre, Sydney
Prapremiera polska: 15/09/2017, Opera i Filharmonia Podlaska, Białystok