Natura ludzkości?

„Miejskie ziółka" – reż. Natasza Sołtanowicz – Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu – 11.10.2023.

Premiera spektaklu odbyła się 5 września 2020 roku, na 11. Festiwalu Łódź Czterech Kultur. Realizacja została przyjęta do 27. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Muzyczna inscenizacja przedstawia nieodległą, post apokaliptyczną wizję świata, w którym rośliny zdominowały życie na Ziemi. Człowiek jest jedynie wspomnieniem, koszmarem, powodem wszystkich nieszczęść, które doprowadziły do niemalże całkowitego wyniszczenia gospodarki naturalnej. Roślinna wizja świata daje do myślenia, stawiając przed nami pytania natury egzystencjalnej.

Marianna Syska, w prostych zabiegach artystycznych buduje pokatastroficzny klimat. Sceneria przez nią przedstawiona, jest wnętrzem „pożartym" przez naturę. Trawiasty dywan, paprocie wyrastające z fotela, zarośnięta wanna, przywodzą na myśl opuszczone miejsca, dla których egzystencja człowieka już dawno dobiegła końca. Kostiumy, kojarzą się raczej z ciuchami roboczymi, workami, które komponują się w scenerię neutralną szarością.

Aranżacja muzyczna Grzegorza Bieńko, jest istotnym elementem całej sztuki. Bez oprawy dźwiękowej i oświetleniowej, nie udałoby się uzyskać takiego efektu. Stworzony klimat wciąga widza w inny świat, jednocześnie nawiązując do rozrywki, komunikacji i zachowań współczesnej społeczności. W korowodzie zdarzeń przedstawionych na scenie, światła i muzyka splatają się ze sobą, tworząc nierozerwalną więź i wprowadzają nową jakość do spektaklu. W główne trzy postaci, tytułowe „Miejskie ziółka", wcielili się Joanna Osyda, Karol Kossakowski i Kacper Sasin, są to ludzie którzy pod presją katastrofy ekologicznej, postanowili za wszelką cenę przeżyć. Pod wpływem impulsu, naznaczą się znakami „rytualnymi" by przemienić się w roślinne byty. Każde z ziółek ma swoje dylematy i przemyślenia na temat świata i swojego w nim miejsca, co wyrażają głównie w piosenkach. Aktorzy raczej trzymali się na podobnym poziomie, mieli wzloty i upadki, kilka przejęzyczeń i niedoskonały śpiew, co jednak nie odbierało przyjemności spektaklu. W niektórych momentach można było nawet wczuć się w postać, niestety trwało to tylko chwilę i to nie przez grę aktorską, lecz przeskakiwanie z jednego wątku do drugiego, pozbawiając widza czasu do przemyśleń.

Reżyserka rzuca wiele tematów dotyczących naszej codzienności. Muskamy powierzchownie wątki o ekologi, płciowości i tolerancji w wydaniu roślinno-człowieczym. Całe założenie miało pokazać świat, z perspektywy emocjonalno-duchowej roślin, których człowiek niestety nie traktuje zbyt poważnie w swoim życiu. Wspaniałe założenie, mam wrażenie, nie do końca zostało zrealizowane, lecz pewnie się mylę. Interpretacja zachowań roślin nie była tu głównym wątkiem, a w całości znalazło się dużo więcej człowieczeństwa, i tego co dzieje się obecnie na świecie z nami. Zaniedbanie planety, szaleństwo na punkcie tolerancji i jej braku, oraz kompleksy płciowe, to tematy które okalają nas z każdej strony. Bardziej zinterpretowałam tę historię, jako opowieść o tym co przeżywa człowiek niż roślina. Kwitowanie wszystkiego negatywnymi wypowiedziami skierowanymi w stronę człowieka, o bezsensowności jego istnienia, jeszcze bardziej potęguje ludzki obraz, pełen nienawiści do samego siebie.

Natasza Sołtanowicz absolwentka reżyserii Akademii Sztuk Teatralnych im. St. Wyspiańskiego w Krakowie Filia we Wrocławiu, absolwentka Pomaturalnego Studium Kształcenia Animatorów Kultury we Wrocławiu „SKiBA" i szkoły muzycznej w klasie skrzypiec. Asystentka reżysera przy spektaklach Agaty Dudy-Gracz „Będzie pani zadowolona, czyli rzecz o ostatnim weselu we wsi Kamyk" ( Teatr Nowy w Poznaniu, 2017) „Makbet" ( Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu, 2017) oraz Mariusza Trelińskiego przy „Orfeuszu i Eurydyce" (Opera Wrocławska, 2018) i „Królu Rogerze" (Teatr Wielki Opera Narodowa, 2018). Komponuje muzykę instrumentalna i elektroniczną, tworzy choreografie do swoich spektakli oraz pracuje z młodzieżą jako instruktorka teatralna. Jej zrealizowany w ramach 39. Przeglądu Piosenki Aktorskiej spektakl „Dziwaczki" pokazywany był m.in. na Festival d"Avignon OFF we Francji a także zdobył nagrodę GRAND PRIX na XVI Międzynardowym Festiwalu Teatralnym PRO-CONTRA. Dwukrotna laureatka stypendium artystycznego Prezydenta Wrocławia.

Marianna Syska, scenografka i kostiumografka, ukończyła studia na kierunku Rzeźba w Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Tworzy w obszarze łączącym teatr, muzykę, literaturę, rzeźbę, instalację czy performance. Jej dorobek artystyczny jest fuzją wielu dyscyplin oraz praktyki w zawodzie scenografa i projektanta kostiumu. Współtworzy artystyczny kolektyw oscylujący pomiędzy obrazem, słowem a muzyką i realizujący projekty teatralne i parateatralne.

Warto odwiedzić teatr i zdecydować się na „Miejskie ziółka", przedstawienie może skłonić do refleksji nad marnością dzisiejszego świata. Nie powiem, że to lekki spektakl i dla każdego, wiele osób nie odnajdzie w nim wartości, a innych wprowadzi w stan melancholii. Przyznam, że niektórych tekstów piosenek nie zdołałam do końca zrozumieć, a inne były dla mnie zbyt „nowocześnie" przedstawione. Wiem, że trafić do wszystkich widzów jest trudno, a w tym spektaklu przyciągnięcie uwagi nastolatka i dorosłego nastąpi w różnych momentach utworu. Warto kierować wzrok w stronę roślin i mimo wszystko uważam, że spektakl może wnieść coś nowego do życia każdego z nas. Wszystkie komponenty wprowadzone w tę realizację tworzą symbiozę, w której oprawa muzyczna i oświetleniowa króluje. Prawdziwym zmysłem i wyczuciem artystycznym wykazali się Wojciech Gieroń i Konrad Stempień, kreatorzy tych dwóch filarów, na których moim zdaniem opiera się całość inscenizacji.

Wyginięcie ludzkości pokazane w pozytywnym świetle, daje nadzieję dla planety pozostawiając gorzki posmak niezadowolenia i skłania do przemyśleń. Czy rzeczywiście człowiek nie jest w stanie zmienić się na lepsze?

Karolina Smyczek
Dziennik Teatralny Opole
14 października 2023

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia

Łabędzie
chor. Tobiasz Sebastian Berg
„Łabędzie", spektakl teatru tańca w c...