Niedźwiedzia manipulacja

"Niedźwiedź Wojtek" - reż. Ondrej Spišák - Teatr Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego w Warszawie

Nowa sztuka Tadeusza Słobodzianka "Niedźwiedź Wojtek" została oparta na specyficznym pomyśle. Bohaterem utworu jest syryjski niedźwiadek, przygarnięty w Persji przez oddział polskich żołnierzy z armii gen. Andersa.

Ów niedźwiedź, nazwany Wojtkiem, przewędrował cały szlak bojowy armii przez Palestynę, Egipt i Włochy aż do Szkocji, gdzie wybudowano mu pomnik. Legendarną "postać", opisaną wielokrotnie w literaturze, w spektaklu Teatru na Woli doskonale gra zwalisty Michał Piela, zabawnie popijając z żołnierzami piwko. Wojtek w postaci ludzkiej, coraz bardziej związany z żołnierzami, występuje tu jako świadek bojowych wędrówek oddziału, a zarazem jako obiekt zwierzeń i swego rodzaju spowiednik żołnierzy. Z jednej strony w przedstawieniu odnajdujemy dużo humoru, wojskowych i patriotycznych piosenek, z drugiej zaś mamy tu smutek i gorycz spowodowane wspomnieniami żołnierzy o sowieckich prześladowaniach i wywózkach na Sybir. Do końca wojny i po jej zakończeniu pozostaną wygnańcami ze swej małej ojczyzny.

Młodzi żołnierze pochodzą ze Lwowa. Łączy ich miasto pochodzenia i lojalność wobec armii, różni zaś pochodzenie. W oddziale znajdują się Polacy, Żydzi i Ukraińcy. W dialogach i monologach wygłaszanych do Wojtka przewijają się informacje i rozważania na temat owych różnic etnicznych. Słobodzianek podkreśla te różnice w osobliwy sposób, obsesyjnie koncentrując się na przewijającym się cały czas wątkiem antysemityzmu, jakby brakowało mu innych tematów. Lwów był miastem, w którym od wieków krzyżowały się różne narodowości i religie - przed wojną współistniały tu trzy obrządki katolickie, prawosławie i judaizm - ale zawsze wiernym Polsce. Druga wojna światowa przerwała istnienie tego fenomenu kulturowego. Szkoda, że z "Niedźwiedzia Wojtka" nie dowiadujemy się więcej na ten temat.

Mirosław Winiarczyk
Idziemy
20 maja 2016

Książka tygodnia

Wyklęty lud ziemi
Wydawnictwo Karakter
Fanon Frantz

Trailer tygodnia

Wodzirej
Marcin Liber
Premiera "Wodzireja" w sobotę (8.03) ...