Nostalgia nas ocali

Jego treść i wymowa wykracza daleko poza pierwotnie podawaną jako mix biograficzny wspomnień legendy wrocławskiego Teatru Polskiego Igora Przegrodzkiego.

Już sam zespół aktorski, przedstawiający się jak Teatr Polski w podziemiu, nadaje mu nowy kontekst, tworzy offowy charakter sztuki nonkonformistycznej. Teatr ten tworzą byli aktorzy Teatru Polskiego, którzy nie zgodzili się na kierownictwo Cezarego Morawskiego i wybrali drogę uczciwości w wykonywaniu swojej profesji . Wrocławskie instytucje takie jak OKIS oraz Instytut Grotowskiego udostępniły im gościnnie swoje siedziby.

„Postać dnia" to bardzo poetyckie impresje złożone ze skonstruowanych na nowo fragmentów sztuk teatralnych, w których występował Igor Przegrodzki. ("Sprawa Dantona" Jerzego Krasowskiego z 1967 roku i Przegrodzki jako Robespierre, "Ślub" (reż. Jerzy Grzegorzewski, Teatr Polski we Wrocławiu, 1976, "Na czworakach" (reż. Tadeusz Minc, Teatr Polski we Wrocławiu, 1985). Przetykane są surrealistyczną fabułą pięknej koegzystencji człowieka i drzewa, aktor – outsider ( Michał Opaliński, który stworzył hipsterską kreację , ubrany w krótkie spodenki, dziergający na drutach gałęzie) wybiera życie na samotnej, odrzuconej przez ksenofobiczne społeczeństwo, poniemieckiej lipie ( w nią wcieliła się eteryczna, neurotyczna i zapierająca dech w piersiach Agnieszka Kwietniewska) . Aktorka w sztuce wciela się również we wszystkie żęńskie role przyjaciółek Igora Przegrodzkiego. Każdy zapamięta chyba symboliczną scenę „zaślubin" lipy i starego aktora, owijanie welonem, który osnuwa przeszłe wydarzenia jak pamięć, jedyna szansa na ocalenie historii teatru, będącego sztuką chwilową i bardzo nietrwałą w kategoriach fizycznych. Jednak w kategoriach mentalnych ma niezwykłą siłę rażenia i zdolność zmieniania świadomości, dotkniętych nią widzów.

Tka się opowieść – wspomnienie starego teatru, pełnego anegdot, aktorzy opowiadają je w sposób prosty, bez napuszenia, choć z niemałym wzruszeniem. Wygląda to na zwykłe spotkanie kolegów ze studiów po latach, jednak jeden okazuje się baśniowym Przewodnikiem, drugi Przewodniczącym, a trzeci Przewoźnikiem, każdy z nich w inny sposób próbuje skomunikować chorą współczesność z aktorek – freakiem, wybierającym pustelnicze życie na drzewie jako bunt wobec ograniczającego wszystko, nawet sztukę, świata. Biografia okazuje się współczesnym komentarzem do sytuacji z protestem aktorów w Teatrze Polskim, pretekstem do rozważań na temat autonomii teatru, jego niezależności, uwikłań artysty w polityczne zależności. Niesie w sobie jakieś światło, nadzieję na ocalenie szczerości, tego, że widz nie kupi koturnowej tandety. Duch nostalgii z czasem może nas ocalić, parafrazując „Centralę" Roberta Brylewskiego.

___

pilgrim/majewski, POSTAĆ DNIA, reż. Seb Majewski, dramaturgia i archiwalia: Tomasz Jękot scenografia: Karolina Mazurobsada: Agnieszka Kwietniewska, Igor Kujawski, Tomasz Lulek, Michał Opaliński, Andrzej Wilk, Teatr Polski w Podziemiu / Wrocław, Producent: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, „Nostalgia nas ocali", „przecież teatr jest tylko na chwilę", „Postać dnia"