Nowa premiera

Starucha trzyma zegar bez wskazówek, z którego jednak da się odczytać godzinę. Ta sytuacja otwiera świat dziwnych, absurdalnych zdarzeń, swiat, w którym granicę między życiem a śmiercią można przekraczać w każdą stronę, a zwykłe czynności, jak kupowanie chleba czy picie wódki prowadzą do nieprzewidywalnych skutków. Sąsiad-gawędziarz, przyjaciel-filozof i kobieta-romantyczne złudzenie towarzyszą Daniłowi w zmaganiach z nieustannie zmieniającą się rzeczywistością.

Igor Gorzkowski sięga do twórczości jednego z najbardziej intrygujących ugrupowań artystycznych pierwszej połowy XX wieku. Rekonstruuje teatr oberiutów, wczytując się nie tylko w tekst najdłuższej prozy Charmsa – powieści Starucha, lecz także w manifest i biografie członków OBERIU. Spod groteskowo-onirycznego sztafażu wyziera lęk przed nieuchronnością śmierci i zapowiedź tragicznych losów członków grupy. Reżyser zaprosił do współpracy kostiumografkę Magdalenę Dąbrowską, odpowiedzialnego za scenografię Roberta Pludrę z grupy PG13, a także młodego kompozytora Piotra Tabakiernika, którego akompaniament na żywo nawiązywać będzie do taperskich klimatów początków ery kinematografii. W obsadzie znaleźli się: Wiktoria Gorodeckaja (Teatr Narodowy), Anna Sroka, Bartłomiej Bobrowski (Teatr Narodowy), Adam Ferency (Teatr Dramatyczny), Kamil Pruban (Akademia Teatralna) oraz w roli głównej – Andrzej Mastelarz.

Pokaz przedpremierowy odbędzie się 5 maja 2011 w Teatrze Centralnym w Centrum Kultury w Lublinie, który jest koproducentem przedstawienia. Premiera będzie miała miejsce 9 maja 2011 w Teatrze Ochoty w Warszawie.

Danił  Iwanowicz Charms (1905-1942), właściwe nazwisko JUWACZOW, poeta i dramaturg, uznawany za czołowego przedstawiciela rosyjskiej groteski absurdalnej. Swoją karierę rozpoczął od tworzenia skeczy dla clownów i projektowania cyrkowych afiszów. W 1926 roku trafił do wydawnictwa dla dzieci Samuela Marszaka i tam, wraz z Mikołajem Zabołockim, Aleksandrem Wwiedenskim, Mikołajem Olejnikowem, Konstantym Waginowem i Igorem Bachtieriewem założył awangardową grupę OBERIU. Rozgłos zdobył w roku 1928, gdy w jednym z leningradzkich teatrów wystawiono jego sztukę Elżbieta Bam. Ze względu na ówczesną represyjną politykę kulturalną, poza poezją dziecięcą, za życia Charmsa wydano tylko trzy jego wiersze. Powieść Starucha napisał w roku 1939, dwa lata przed aresztowaniem pod zarzutem „odciągania ludności od budowy socjalizmu za sprawą bezsensownych wierszy”. Zmarł z głodu w leningradzkim więzieniu w lutym 1942 roku.

OBERIU (Объединение реального искусства, Zrzeszenie Sztuki Realnej), grupa artystyczna założona w Leningradzie w 1926 roku przez młodych literatów Daniła Charmsa, Mikołaja Zabołockiego, Aleksandra Wwiedenskiego, Mikołaja Olejnikowa, Konstantego Waginowa i Igora Bachtieriewa. Z OBERIU blisko związani byli malarze starszego pokolenia: Kazimierz Malewicz i Paweł Fiłonow, młody dramaturg Eugeniusz Szwarc, a także kompozytor i pianista Dymitr Szostakowicz. Oberiuci w swojej działalności nawiązywali do poetyki futuryzmu, operowali abstrakcyjnym dialogiem  i specyficznym czarnym humorem. Uważani są za prekursorów europejskiego teatru absurdu. Grupa debiutowała 24 stycznia 1928 roku spektaklem Trzy lewe godziny, który Danił Charms, ubrany w cylinder, zapowiadał z gzymsu piątego piętra Domu Prasy. W swoim manifeście oberiuci deklarowali, że realne są ich artystyczne wizje, zaś otaczająca ich  rzeczywistość to przywidzenie. W 1930 roku grupa została rozwiązana. Jej twórców represjonowano, większość zginęła  w więzieniach.