O artyście uwikłanym
"Polityka i teatr" - aut. Zygmunt Hübner - Instytut Teatralny,Warszawa 2009Hübner, wybitny reżyser, aktor i pedagog, ale i świetny stylista, napisał przewodnik o stosunkach polityki i teatru. Przewodnik tym bardziej fascynujący, że pisany w czasach, kiedy nad słusznością myślenia czuwała cenzura, a jednak autorowi nie przeszkodziło to w żaden sposób w klarowności wywodu - pisze Tomasz Miłkowski w Magazynie Literackim Książki.
To nie jest pierwsze wydanie tej znakomitej książki, która ukazała się pod koniec 1991 roku. Tyle tylko, że wtedy mieliśmy co innego na głowie i - jak słusznie wskazuje w posłowiu Maciej Nowak, dyrektor Instytutu Teatralnego, który wznowił tę pracę - została niemal prześlepiona. Tymczasem to opracowanie zgoła wzorcowe. Hübner, wybitny reżyser, aktor i pedagog, ale i świetny stylista, napisał przewodnik o stosunkach polityki i teatru. Przewodnik tym bardziej fascynujący, że pisany w czasach, kiedy nad słusznością myślenia czuwała cenzura, a jednak autorowi nie przeszkodziło to w żaden sposób w klarowności wywodu. Co więcej, o cenzurze motywowanej politycznie i obyczajowo autor opowiada ze szczegółami, referując doświadczenia teatru, od wieków borykającego się ze swoimi nadzorcami.
Materiał dowodowy został precyzyjnie uporządkowany - rozpoczyna Hübner od zreferowania relacji teatr-państwo. Rasowy racjonalista nie zasłania szczytnymi hasłami rzeczywistości, raczej sprowadza na ziemię pięknoduchów: " Kto płaci, ten wymaga - pisze - od tej reguły nie ma wyjątków. Ulega złudzeniu, kto sądzi, że teatr utrzymujący się wyłącznie z wpływów za bilety korzysta z absolutnej wolności w głoszeniu haseł politycznych. Jego cenzorem jest sama publiczność, która pcha w stronę komercji bez programu lub programu radykalnego okupionego ubóstwem". Po takiej inwokacji przychodzi czas na dzieje potyczek z cenzurą, potem na uwikłania teatru w działalność propagandową, na teatr walczący, a wreszcie i na walkę z teatrem. Na koniec kilka refleksji o artyście uwikłanym, który z władzą wchodzi w rozmaite związki, bliższe i dalsze. Nawet wtedy, gdy ogłasza swoją niezależność od polityki. Żywa, świetna książka, która powinna stać się inspiracją dla dzisiejszych teatrologów, nazbyt często drapujących się w nieczytelną i nieprzyjazną czytelnikowi siatkę pojęciową.
