O Henryce Krzywonos

"Zrozumieć H." - Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy

Spektakl "Zrozumieć H.", na podstawie oryginalnego scenariusza Pawła Palcata, to inicjatywa aktorów legnickiego teatru

Artystyczny projekt poświęcony postaci Heni tramwajarki z Solidarności został zakwalifikowany do Konkursu OFF przyszłorocznego 32. Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu.

- Rozpoczęliśmy już pierwsze czytane próby do tego przedstawienia - poinformował inicjator przedsięwzięcia i autor scenariusza, legnicki aktor Paweł Palcat (na zdjęciu). Projekt zgłoszony został do przyszłorocznego Konkursu OFF PPA we Wrocławiu i decyzją komisji konkursowej (Konrad Imiela, dyrektor artystyczny PPA, Michał Juzon, główny producent PPA, Małgorzata Stobiecka, producentka OFF), jako jeden z siedmiu, zakwalifikowany został do realizacji, co oznacza wsparcie go kwotą specjalnej dotacji w wysokości 10 tys. zł.

- Podstawą wyboru scenariusza do Nurtu OFF są walory artystyczne, oryginalna forma i treść, podjęcie dyskusji artystycznej na temat "śpiewania na scenie". Bierzemy pod uwagę również to, czy projekt był wcześniej gdzieś pokazywany - preferujemy premiery. Czasem zwracamy uwagę na wcześniejsze prace wykonawców. Walorem Nurtu OFF zdaje się ryzyko, które wiąże się z wyborem projektów na podstawie samego scenariusza. Do samego końca czekamy podekscytowani na ostateczny efekt - mówi Michał Juzoń, główny producent PPA.

- Kiedy pięć lat temu na PPA rozpoczynał się Nurt OFF, w konkursie brali udział głównie twórcy z Wrocławia. Z roku na rok dostajemy coraz więcej projektów z całej Polski. W przyszłorocznym konkursie wezmą udział scenariusze z Warszawy, Łodzi, Legnicy, Krakowa, a także z Hagi w Holandii - uzupełnia Konrad Imiela, dyrektor artystyczny Przeglądu.

Inspiracją do stworzenia spektaklu o ważnej, choć nieco zapomnianej bohaterce gdańskiego Sierpnia 1980, sygnatariuszce Porozumień Sierpniowych, które dały początek Solidarności, było nieoczekiwane, spontaniczne, a przy tym niezwykle ostre i emocjonalne wystąpienie Henryki Krzywonos na tegorocznym rocznicowym zjeździe Solidarności (30 sierpnia w Gdańsku). Treścią jej wystąpienia była krytyka działalności Jarosława Kaczyńskiego i związkowych kolegów, co sprawiło, że jej przemówienie wielokrotnie próbował przerwać ówczesny szef Solidarności Janusz Śniadek.

- My sobie wywalczyliśmy wolność, w tym wolność słowa. Dlatego można mówić, co nam ślina na język przyniesie. Nie wstrzyma mnie pan! - te słowa usłyszała wówczas cała Polska. Także te skierowane bezpośrednio do Jarosława Kaczyńskiego: - Panie prezesie, bardzo pana proszę, żeby pan nie buntował ludzi przeciwko sobie. Nie wiem, co się panu stało. Ja panu bardzo współczuję, ale proszę też współczuć innym i dać ludziom żyć. Mnie to obraża, że pan niszczy godność Lecha.

Scenariusz Pawła Palcata nawiązuje do tego wydarzenia, ale sięga też głęboko w historię życia Henryki Krzywonos. Także do momentów kluczowych dla sierpniowych strajków 1980 roku i roli gdańskiej tramwajarki w tych wydarzeniach. Przybliża także inne, mniej znane fragmenty niezwykłej biografii kobiety, która przez 15 lat prowadziła rodzinny dom dziecka w Gdańsku, wychowując wraz z mężem dwanaścioro dzieci. - To jednak dopiero początek pracy nad spektaklem i z pewnością wiele jeszcze w nim zmienimy - zastrzega autor scenariusza.

Spektakle zakwalifikowane i wyprodukowane dla Nurtu OFF 32. PPA jurorzy (reżyserzy, krytycy, dziennikarze) obejrzą na pokazach, które odbędą się we Wrocławiu w dniach 18-25 marca 2011 r. Laureata Grand Prix, który zdobędzie statuetkę Tukana OFF i 2.500 euro poznamy 26 marca przyszłego roku.

Henryce Krzywonos został poświęcony francuski film dokumentalny z cyklu "Świat bez tajemnic" - "Oni zrywali Żelazną Kurtynę. Polska. Henryka Krzywonos i narodziny Solidarności" w reżyserii Małgorzaty Buckiej (2008) oraz książka Agnieszki Wiśniewskiej "Duża Solidarność, mała solidarność. Biografia Henryki Krzywonos" (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2010).

Grzegorz Żurawiński
Materiał nadesłany
15 grudnia 2010

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...