O ludzkim zmaganiu

Spektakl w reżyserii Magdy Umer nie jest stricte sztuką teatralną, ale przybiera formę słuchowiska radiowego. Dialogi oraz opowiadania, które prowadzą między sobą występujący aktorzy, wcielając się przy tym w różne postaci z powieści Pilcha, wywierają na widzu wrażenie uczestnictwa w studium na temat alkoholowego nałogu. Inscenizacja sztuki w Teatrze Polonia jest oryginalnym i wyjątkowym wykładem, głównie za sprawą Zbigniewa Zamachowskiego, kreującego rolę Jurusia.

Na początku poprzedniej dekady były przymiarki do wystawiania utworu w warszawskim Teatrze na Woli. W 2003 roku tekst Jerzego Pilcha w reżyserii Rafała Sabary wprowadził do swojego repertuaru Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Autorka warszawskiej adaptacji, która po przeszło 10-letniej przerwie powróciła do pracy nad spektaklem, powiedziała: "Zrobiłam też ten spektakl, żeby samej spróbować zrozumieć tych, co nie potrafią przestać pić. Wydaje mi się, że po tej pracy wiem na ten temat więcej, co nie znaczy, że jestem weselsza".

Główny bohater, osiemnastokrotny "gość" oddziału deliryków, jest przekonany, że jedyną drogą ucieczki przed niesprawiedliwością świata oraz problemami osobistymi jest izolacja poprzez picie na umór, prowadzące do utraty świadomości. Na szpitalnym oddziale spotykamy także innych ludzi, którzy podobnie jak i On, nie potrafią przystosować się do rzeczywistości. Jest Szymon Sama Dobroć, student politechniki, który wpada w pułapkę własnej dobroci. Gubi go ciekawość świata, pragnie za wszelką cenę ten świat poznać i zrozumieć. To, co zaczyna pojmować, sprawia mu ból. Jest bliski popadnięcia w schizofrenię, która wydaje się być jego wybawieniem. Inny pacjent to Kolumb Odkrywca, który nigdy nie przyznaje się do swojej porażki, zawsze ma przy sobie francuskie tłumaczenie Nowego Testamentu pod pachą i dziwi się, co robi na oddziale dla alkoholików. Przecież potrafi rozwiązać i wytłumaczyć niemal każdy filozoficzny dylemat.

Jurusia prześladuje marzenie o jedynej kobiecie, u boku której może zaznać miłości. Jej znakiem szczególnym jest żółta sukienka. Szuka tej miłości w Asi Katastrofie, Albercie Lulaj oraz w innych kobietach, terapeutkach i siostrach na oddziale. We wszystkie role kobiece wciela sie Zofia Zborowska, absolwentka Akademii Teatralnej im. Zelwerowicza w Warszawie, a prywatnie córka Wiktora Zborowskiego.

Zbigniew Zamachowski przez cały czas trwania spektaklu pokazuje widzom solidny warsztat aktorski. Możemy przekonać się, że dla zawodu aktora oprócz tzw. talentu czy daru, istotne są także pewne fundamentalne predyspozycje, jak np. doskonała pamięć. Aktor przez większą część przedstawienia wygłasza długie monologi zaadaptowane na potrzeby spektaklu z obszernych fragmentów książki.

Wspaniałą rolę kreuje Wiktor Zborowski jako Doktor Granada. Profesjonalnie i z humorystycznym wyczuciem prezentuje sądy na temat alkoholizmu, co spotyka się z kolei z ciepłym i bardzo przychylnym odbiorem widowni.

Elementy scenografii, na które składają się stół, fotele i mikrofony, przypominają studio nagrań. Skromność tej dekoracji pobudza wyobraźnię widzów i pozwala całkowicie skupić się na wypowiadanym przez bohaterów tekście.

Dodatkowym atutem jest oprawa muzyczna, na którą składają się fragmenty utworów Jana Sebastiana Bacha.

Temat spektaklu, czyli historia człowieka zmagającego się z nałogiem alkoholowym, jest wszechobecny w kulturze i stanowi temat przewodni wielu książek, filmów oraz spektakli teatralnych. Jest to problem bliski wielu ludziom. Przedstawienie, które wyreżyserowała Magda Umer, poprzez swoją ciekawą konstrukcję i profesjonalną obsadę jest bardzo interesujące i na pewno warte poświęcenia swojego czasu na wizytę w teatrze.