Orzeźwiający łyk czystej wody

Agnieszka Radzikowska i Maciej Stuhr nie mieli łatwego zadania. Spektakl w ich wykonaniu otwierał transmitowane na żywo widowisko „Trzy razy Fredro". W przeciwieństwie do kolegów z Krakowa („Zrzędność i przekora") i Warszawy („Nikt mnie nie zna") nie mogli szukać oparcia w licznym zespole, a najmniejszy fałsz byłby widoczny w dwójnasób. Na dodatek przez większą część przedstawienia grali, nie mając ze sobą kontaktu wzrokowego (Jadwiga i Władysław znajdują się w ciemnej chacie). Warto również wspomnieć, że aktorzy nigdy wcześniej nie występowali wspólnie na scenie („Świeczka zgasła" to debiut Agnieszki Radzikowskiej w Teatrze Telewizji).

Zamiast realistycznego odtworzenia wiejskiej chaty obejrzeliśmy raczej sugestię przestrzeni, w której obserwujemy postaci. Scenografia ograniczała się do kilku niezbędnych rekwizytów, ale nie odwracała uwagi widza od tego, co najistotniejsze: aktora i słowa. Wykonawcy bardzo dobrze poradzili sobie z szermierką słowną, jaką prowadzą ze sobą bohaterowie. Mimo niewątpliwego stresu, spowodowanego faktem transmisji na żywo, żadne z aktorów nie zapomniało swojej kwestii i nie pomyliło się w tekście.

Jadwiga Moniecka to dumna córka wojskowego, nieprzywykła do picia z konewki. Aktorka Teatru Śląskiego początkowo gra słabą, bliską omdlenia kobietkę, przerażoną perspektywą spędzenia nocy z niewychowanym towarzyszem podróży. Z biegiem czasu jednak bohaterka udowadnia, że posiada temperament i potrafi pokazać pazur. Agnieszka Radzikowska emocje postaci wyraża przede wszystkim za pomocą głosu (mimo kostiumu, mającego maskować urodę bohaterki, każde słowo słychać bardzo wyraźnie) i mimiki, a do finału, by ów nie stał się zbyt przesłodzony, wprowadza humor. Z dużą przyjemnością patrzyłem na Macieja Stuhra w roli przewrażliwionego na własnym punkcie Władysława Poraja. Zapada w pamięć wygłaszany podczas jedzenia kartofli monolog bohatera na temat tego, jak kończyły się jego dotychczasowe spotkania z kobietami, zapamiętuje się również ironiczne uwagi mężczyzny pod adresem Jadwigi.

Katowickie przedstawienie dało aktorom możliwość powrotu do klasyki (charakteryzacja, kostium), a także stworzenia czegoś tak rzadko spotykanego w dzisiejszym teatrze, jak charakter. Jerzy Stuhr pokazał Fredrę w najczystszej postaci: bez skrótów, uwspółcześnień i udziwnień. Powstał spektakl, w którym kładzie się nacisk przede wszystkim na dykcję i piękno polszczyzny. W zalewie mniej lub bardziej hochsztaplerskich produkcji „Świeczka zgasła" działa orzeźwiająco jak łyk czystej wody.