Oświadczenie Otwartej Akademii

Prezydent Miasta Poznania, Ryszard Grobelny, w dniu 28 lipca 2014 odwołał Ewę Wójciak ze stanowiska Dyrektora Teatru Ósmego Dnia, teatru znanego z krytycznych i niezależnych spektakli, zwanego popularnie Ósemkami. DecyzjaPrezydenta została podjęta niemal w przeddzień pięćdziesiątej rocznicy założenia Teatru, niezależnej studenckiej instytucji, wymierzonej w ówczesny reżim komunistyczny. Wręczając Ewie Wójciak wymówienie, Ryszard Grobelny postawił kropkę nad "i" w długotrwałym konflikcie z Teatrem w ogólności, a jego Dyrektorką w szczególności. Tłem tego konfliktu jest niechęć poznańskich środowisk prawicowych i klerykalnych wobec postawy Teatru, jego repertuaru artystycznego, działalności społecznej oraz poglądów samej Ewy Wójciak.

Nie mając dostępu do odpowiednich dokumentów ani odpowiedniej fachowej wiedzy, nie wnikamy w argumenty formalno-prawne decyzji Ryszarda Grobelnego, które zapewne ocenią niezależny sąd i odpowiednie, powołane do tego instytucje. Nie mamy natomiast wątpliwości, że decyzja Prezydenta Miasta ma charakter polityczny. Przypomnijmy, że konflikt między Ewą Wójciak a poznańską administracją przybrał na sile, gdy wystąpiła ona w obronie Janusza Palikota (wówczas posła PO), który stał się przedmiotem ataku prawicy za swoje wypowiedzi odnośnie Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. To wówczas Urząd Miasta przy wsparciu skrajnej prawicy w Radzie Miejskiej w otwarty sposób zaatakował Teatr; wtedy też ówczesny Wiceprezydent Poznania Sławomir Hinc zagroził w ramach politycznego odwetu cofnięciem Teatrowi dotacji. Ataki prawicy i administracji nie ograniczały się jednak do potępiania Ewy Wójciak za wypowiedzi par excellence polityczne - domagając się jej ustąpienia, chciano ją ukarać za działalność społeczną, za organizowanie niepokornych spektakli oraz debat publicznych z udziałem czołowych polskich intelektualistów, w zasadzie jedynych takich spotkań w mieście. Najnowszym przejawem tego konfliktu była powszechnie znana i komentowana próba wyciągnięcia konsekwencji karnych z prywatnej wypowiedzi Ewy Wójciak odnośnie wyboru Papieża Franciszka, próba nieudana, gdyż prokuratura odmówiła skierowanie sprawy do sądu, w konsekwencji czego Prezydent Grobelny, zapewne upokorzony, musiał wycofać udzieloną wcześniej Ewie Wójciak naganę. Dalsze zaangażowanie polityczne Wójciak, jej decyzja o starcie w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Łodzi z listy Twojego Ruchu, stanowi ostatnie ogniwo tego łańcucha wydarzeń politycznych. Zwolnienie Ewy Wójciak nosi w tym kontekście znamiona personalnego odwetu.

Trzeba w tym miejscu wyraźnie powiedzieć, że kierowany przez Ewę Wójciak Teatr Ósmego Dnia to jedna z ostatnich w Poznaniu instytucja niezależnej kultury, instytucja publiczna z pięćdziesięcioletnią tradycją, która przez swoją działalność artystyczną i społeczną powstrzymywała kulturowy upadek miasta i jego osuwanie się w stronę parafialnego klerykalizmu. Widać to szczególnie teraz, po kompromitacji Festiwalu Malta w wyniku rejterady jego dyrektora, Michała Merczyńskiego, który ulegając naciskom Arcybiskupa

Gądeckiego i Prezydenta Grobelnego, wspieranych przez dewocyjne środowiska, odwołał spektakl Golgota Picnic. Kulturalne wyjałowienie i prowincjonalizacja miasta zamienia je w niewiele znaczącą stację kolejową między Berlinem a Warszawą, sprowadzając życie jego mieszkańców do robienia zakupów w licznych tu centrach handlowych.

Nie godzimy się na ten proces; nie godzimy się na polityczne i ideologiczne motywacje decyzji o kształcie kultury Poznania, decyzje forsowane przez Kurię Metropolitalną oraz administrację Miasta, prawicowych radnych oraz konserwatywne elity. Zgoda na politykę personalną prowadzoną przez Prezydenta Grobelnego to zgoda na kulturalne jałowienie Poznania.

Uważamy, że Prezydent Grobelny ponosi osobistą odpowiedzialność za artystyczny i intelektualny upadek Poznania, za próbę zamiany galerii artystycznych w galerie handlowe, za - na szczęście do tej pory nieudaną - próbę likwidacji Galerii Miejskiej "Arsenał", za cenzurowanie i ograniczanie inicjatyw twórczych i społecznych, za łamanie praw konstytucyjnych w przypadku zakazu Marszu Równości w 2005 roku (co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za nierespektowanie wolności zgromadzeń), ale też, co nawet ważniejsze - za przyzwalanie na prześladowanie lokatorów i broniących ich społecznych aktywistów oraz za przedkładanie interesów developerów nad interesy poznańskiej społeczności. Kultura czy intelektualny potencjał miasta zdają się nie mieć dla Prezydenta Poznania większego znaczenia.

Mamy jedynie nadzieję, że ostatnia decyzja Ryszarda Grobelnego wymierzona w legendę Poznania, w legendę działań opozycyjnych w PRL-u - Teatr Ósmego Dnia - otworzy wreszcie oczy mieszkańcom Poznania.

Otwarta Akademia

dr Monika Bobako, UAM

prof. Przemysław Czapliński, UAM

prof. Izabela Kowalczyk, UAP

prof. Roman Kubicki, UAM

dr Andrzej W. Nowak, UAM

prof. Krzysztof Podemski, UAM

prof. Piotr Piotrowski, UAM

prof. Marek Wasilewski, UAP

Zbieramy podpisy poparcia! W tym celu prosimy o e-mail na poczta@otwartaakademia.pl, w tytule "Ewa Wójciak". Prosimy o podanie imienia i nazwiska, chętnie także miejsca zamieszkania i zawodu. Tekst, razem z zebranymi podpisami, pojawi się na stronie e.czaskultury.pl ok. 19.00. Oczywiście, dopisać można się także później. Liczymy na wsparcie w tej bulwersującej sprawie.

* Otwarta Akademia - powstała w Poznaniu po wydarzeniach związanych z odwołaniem pokazu spektaklu "Golgota Picnic" na festiwalu Malta, oddolna inicjatywa skupiająca zwolenników społeczeństwa otwartego i swobód obywatelskich. Do Akademii może przystąpić każdy, adres kontaktowy: poczta@otwartaakademia.pl

Strona Otwartej Akdemii: e.czaskultury.pl/otwarta-akademia

Profil OA na Facebooku

Apelujemy do wszystkich obywateli i środowisk o przeciwstawianie się wszelkim przejawom autorytaryzmu, aktom nienawiści wobec inaczej myślących, próbom ograniczania fundamentalnych praw obywatelskich, w tym prawa do swobody twórczej. Chcemy państwa, które potrafi skutecznie chronić swoich obywateli przed wszelkimi formami wykluczenia zarówno ekonomicznego, jak i światopoglądowego, wyznaniowego czy związanego z wiekiem, płcią bądź stanem zdrowia.

Manifest OA

Członkowie i członkinie OA