Pamięć

W styczniu 2017 roku mija setna rocznica urodzin Erwina Axera, jednego z najwybitniejszych twórców teatralnych, reżysera, dyrektora teatrów, pisarza i pedagoga. Ten fakt uruchomił potrzebę nie tylko przypomnienia dorobku i biografii człowieka tak znaczącego w historii polskiego teatru, ale również szukania odpowiedzi na wciąż powracające pytanie o to, jak zajmować się przeszłością i pamięcią w przestrzeni, która się wciąż do przeszłości i pamięci odwołuje. Co powinno być z niej wydobyte, oświetlone, poddane weryfikacji, dopełnione? Co może być dzisiaj inspirujące i o czym warto pomyśleć, patrząc na doświadczenie i pracę człowieka wybitnie i wszechstronnie uzdolnionego, który wybrał teatr jako konwencję swojej rozmowy ze światem.

Pytanie o pamięć będzie nam towarzyszyć cały rok, ponieważ Teatr Współczesny w Warszawie, Teatr Narodowy i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego oraz rodzina Erwina Axera porozumiały się w sprawie organizacji szeregu wydarzeń, które mają być poszukiwaniem na nie odpowiedzi.

Zaczynamy dziś od specjalnej odsłony e-teatru i Encyklopedii teatru polskiego (www.encyklopediateatru.pl). Zdjęcie Edwarda Hartwiga, tekst Jacka Sieradzkiego, pierwszy felieton Erwina Axera (także pierwszy przez niego napisany) i specjalna oś czasu na stronie Encyklopedii są zapowiedzią i wprowadzeniem. Felietony publikować będziemy co tydzień, oś czasu wypełniać się będzie codziennie dokumentami i informacjami biograficznymi.

Następnie - 23 stycznia otwarcie wystawy w Kordegardzie przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, której elementem będzie okolicznościowy znaczek wydany przez Pocztę Polską. W lutym odsłona wystawy wirtualnej, przygotowanej w trzech językach (polskim, angielskim i niemieckim) na platformie Google Arts & Culture. W marcu premiera polsko-niemieckiego zbioru tekstów Erwina Axera o jego związkach z Austrią i Niemcami pod redakcją Elżbiety Baniewicz i wystawa plenerowa "Axer, jego teatr i Warszawa" przygotowana wspólnie z Domem Spotkań z Historią. Potem spotkania z publicznością w Teatrze Współczesnym przy słuchaniu nagrań spektakli zachowanych w archiwum i w Teatrze Narodowym podczas scenicznego czytania "Ćwiczeń pamięci", dwudniowa konferencja naukowa, wystawa fotograficzna, publikacja tekstów Axera o sztuce reżyserii i książka "Axer. Przewodnik". I jeszcze inne...

Szczegółowa lista i opis tych bardzo różnorodnych zdarzeń znajdzie się na niebawem udostępnionej stronie internetowej www.erwinaxer.pl. To będzie również wypełniające się przez cały ten rok źródłami pamięci cyfrowe archiwum, dostępne i otwarte dla wszystkich.

Mamy nadzieję, że te nasze działania będą również inspiracją dla innych "ćwiczeń pamięci" o Erwinie Axerze, które zostaną przez środowisko teatralne podjęte. Z radością będziemy o nich informować.

W imieniu inspiratorów

Dorota Buchwald - Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego