Państwo nadzoru i jak je infiltrować

"Against" - reż. Nils Torpus - Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy

Fakt, że bezustannie zostawiamy cyfrowe oraz materialne ślady, stawia wyzwania zarówno przed społeczeństwem jak i przed polityką. Jak chronić ludzi przed danymi, które inni na ich temat tworzą, to wyjściowe pytanie projektu teatralnego Against - spektaklu infiltrującego systemy informatyczne

Świat jest bez wątpienia kompleksowy. Ten, kto porusza się w sferze publicznej, kto jest aktywny na Twitterze albo nawet tylko okazuje kartę stałego klienta w sklepie, jest bezwzględnie rejestrowany. Media, polityka, a teraz również i scena analizują, jakie to ma skutki. Scenografia to kontener ze ścianami, które otwierają się i zjeżdżają w dół, dając wgląd do jednopokojowego mieszkania z pelargoniami i zamrażarką. Tutaj szaleją: polski obywatel w podkoszulku, kobiecy cyborg i blond strażniczka.

Obie panie twierdzą, że nieposzlakowany obywatel jest aresztowany. Jednak zanim ten zdąży dowiedzieć się czegokolwiek o naruszaniu swoich praw, już na proscenium staje mężczyzna po trzydziestce w filcowym kapeluszu i otwiera laptop.

To Volker Birk, specjalista z Klubu Chaosu Komputerowego, dający zwięzłe wprowadzenie do projektu badawczego Indect, lansowanego przez UE.

Hakowanie na żywo na scenie

Tu spektakl się zaczyna, bada przyczyny produkcji, zastosowania, celów i kontroli takich systemów informatycznych, które są już w powszechnym stosowaniu. Wykład jako taki byłby już wystarczająco ciekawy, do tego na scenie odbywa się również hakowanie. Jednakże polsko-szwajcarski kolektyw teatralny zdaje się nie ufać projektowi, tak więc przystraja instrukcję hakerską scenami, które ilustrują, co już wyjaśniono, i doprowadzają to ad absurdum.

Na przykład zamówienie pizzy nie jest możliwe, ponieważ zamawiający zostaje zidentyfikowany przez system jako pacjent o zbyt wysokich wynikach cholesterolu. Zakamuflowany szpieg instruuje publiczność, żeby kasować wszystkie swoje dane, a nawet skrawki papieru wyrzucać do różnych śmietników.

Czarne scenariusze spełzają na niczym

Spektakl Against to oryginalna mikstura stylów od satyry społecznej, przez seminarium o hakowaniu, aż po dyskurs o państwie prawa. Reżyser Nils Torpus znajduje ciekawe założenia na kontrowersyjny temat, jednakże poszczególne elementy tak naprawdę nie łączą się w całość. Użycie kamer nie powoduje napięcia, a apokaliptyczne scenariusze jak z horroru pozostają tylko cytatem.

Tak więc dron, unoszący się w finale nad sceną, zdaje się być bardziej śmieszną zabawką niż osławioną codzienną bronią w epoce technicznego prowadzenia działań wojennych.

Kaa Linder
Schweizer Radio und Fernsehen
4 czerwca 2013

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...