Pierwszy wykład z cyklu "XIX wiek. Przedstawienia"

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

7 października 2014 roku (wtorek) o godzinie 18:00 odbędzie się pierwszy wykład Ewy Partygi i Agnieszki Wanickiej z cyklu "XIX wiek. Przedstawienia", zatytułowany "Wezbranie Wisły, czyli aktor-obywatel".

W XIX wieku coraz ważniejszym wyznacznikiem tożsamości staje się wykonywany zawód. Najwybitniejsi aktorzy początku wieku, pragnący tworzyć teatr, który "tych zapala, tych dziwi, a tamtych poprawia", traktują swoją profesję jako powołanie i misję. Obywatelskie i społeczne zaangażowanie aktorów, przybierające w XIX wieku bardzo różne formy, można uznać za jeden ze sposobów dojrzewania polskiej inteligencji. Spróbujemy przyjrzeć się rozmaitym praktykom - teatralnym i nie tylko teatralnym - które doprowadziły do tego, że na wystawie fotografii polskiej inteligencji XIX i XX wieku na poczesnych miejscach znalazły się zdjęcia Heleny Modrzejewskiej czy Ludwika Solskiego. Punktem wyjścia będzie komedioopera aktora i literata, Ludwika Adama Dmuszewskiego, "Wezbranie Wisły" (1813) - przykład ówczesnego "teatru faktu", teatru interwencyjnego, reagującego na aktualne problemy z gazetową szybkością, próbującego "zapalać" widzów i angażować ich w debatę na temat postaw obywatelskich.

"XIX WIEK. PRZEDSTAWIENIA". Spróbujmy opowiedzieć historię XIX-wiecznych przeobrażeń indywidualnej i zbiorowej tożsamości przez pryzmat siedmiu teatralnych przedstawień, które były magnesem przyciągającym i elektryzującym publiczność. Długi wiek XIX to nie tylko czasy niewoli i sprawy narodowej, ale także stulecie galopujących przemian cywilizacyjnych oraz przyspieszonego dojrzewania nowoczesnych społeczeństw. W przeobrażającym się świecie tożsamość okazała się czymś znacznie bardziej płynnym i niejednorodnym niż w epokach poprzednich. Zwiększył się wachlarz ról stanowiących ramy indywidualnych tożsamości, wzrosły możliwości ich kreowania na przecięciu tego, co publiczne i tego, co prywatne. Chciałybyśmy sprawdzić, czy XIX-wieczny teatr, jako najważniejsze medium zbiorowej komunikacji, stał się miejscem wypróbowywania i zderzania rozmaitych scenariuszy tożsamościowych. Czy kreował i podsycał, czy raczej hamował tendencje emancypacyjne? Jak zmieniały się praktyki teatralne oraz rola widza w teatrze pod wpływem rozwoju innych mediów oraz rodzącej się kultury masowej? Odpowiedzi szukać będziemy w tekstach i przedstawieniach, które nie weszły do narodowego kanonu, ale w swoim czasie przesądzały o rosnącej popularności teatru. W naszej opowieści o XIX-wiecznym teatrze dominować będą formy komediowe, bo śmiech okazał się najskuteczniejszą strategią porozumienia między sceną a widownią, osiem odsłon działalności teatru publicznego, pokazujących jego rozmaite uwikłania w życie społeczne, polityczne i ekonomiczne.

Wykładom towarzyszą projekcje filmów found footage autorstwa Ewy Hevelke, Michała Januszańca i Agnieszki Wanickiej oraz strona www.teatrpubliczny.pl. Wykłady odbywają się w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie przy ulicy Jazdów 1. Wstęp na wykłady jest wolny.

KOLEJNE WYKŁADY:

21 października 2014, g. 18:00 "HALKA, czyli Kobieta"

4 listopada 2014, g. 18:00 "POZYTYWNI, czyli Nowy człowiek"

25 listopada 2014, g. 18:00 "PODRÓŻ PO WARSZAWIE, czyli Widz-konsument"

16 grudnia 2014, g. 18:00 "KOŚCIUSZKO POD RACŁAWICAMI, czyli Chłopi"

13 stycznia 2015, g. 18:00 "MAŁKA SZWARCENKOPF, czyli Żydzi"

3 lutego 2015, g. 18:00 "BYŁO TO NAD BAŁTYKIEM, czyli Elity"

Ewa Partyga pracuje w Zakładzie Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN, zajmuje się dramatem i teatrem XIX i XX wieku w perspektywie komparatystycznej i antropologicznej. Wspólnie z Lechem Sokołem redaguje serię wydawniczą Studia Komparatystyczne Instytutu Sztuki PAN. Opublikowała książkę "Chór dramatyczny w poszukiwaniu tożsamości teatralnej" (Kraków 2004). Współredagowała tomy zbiorowe: "Ibsen czytany, Ibsen oglądany" (Warszawa 2008), "Życie Księgi. Biblia a dramat i teatr współczesny" (Warszawa 2010), "Niebezpieczne związki. Dramat - teatr - kultura popularna" (Warszawa 2010), "Perspektywa (post)kolonialna w kulturze" (Warszawa 2012), "Nihilizm i nowoczesność" (2012).

Agnieszka Wanicka, asystent w Katedrze Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmuje się historią teatru polskiego (autorka książki "Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880", Kraków 2011; współautorka wydania Polskiego piśmiennictwa teatralnego XIX wieku, t.1, W stronę praktyki -podręczniki sztuki aktorskiej, Kraków 2007). Interesuje się historią sztuki aktorskiej, fotografią teatralną oraz sztuką filmową. Uczestniczy w projekcie "Teatry we Lwowie 1789-1945", gdzie opiekuje się zbiorami ikonograficznymi. Obecnie pracuje nad monografią o Alojzym Żółkowskim i Warszawie jego czasów.

"TEATR PUBLICZNY. PRZEDSTAWIENIA" Historia polskiego teatru publicznego. Historia przedstawień. Historia przedstawiania spraw publicznych.

Punktem wyjścia w każdej odsłonie tej historii będzie przedstawienie teatralne jako przestrzeń spotkania twórców, polityków i obywateli, a zarazem punkt odniesienia dla publicznych debat i zjawisk spoza teatru. Historia polskiego teatru publicznego może być opowiedziana jako historia przedstawiania spraw. W tej historii scena teatralna jest miejscem, gdzie ogniskują się społeczne napięcia, gdzie przecinają się drogi kultury i kontrkultury, skąd roztacza się widok na rozległy świat wokół teatru. W tej historii przedstawienie jest wypowiedzią publiczną, której podmioty, źródła, języki i konteksty są równie ważne, jak jej sprawczość i wspólnotowość, echa i pogłosy. Historia polskiego teatru publicznego to przecież także polityczna i społeczna historia Polski. Po wykładach Joanny Krakowskiej o teatrze w PRL-u, Krystyny Duniec o dwudziestoleciu międzywojennym i Piotra Morawskiego o oświeceniu czwarta odsłona multimedialnego projektu historii polskiego teatru publicznego dotyczyć będzie wieku XIX, o którym opowiedzą Ewa Partyga i Agnieszka Wanicka.

(-)
Materiał Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego
7 października 2014

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...