Połączona Gala Angelusa i Silesiusa

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius 2020. Znamy zwycięzców

Tegoroczny Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius i towarzysząca mu gala Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, które miały odbyć się w połowie maja, z uwagi na pandemię zostały przeniesione na jesień. W tym roku wręczenie Silesiusa zostało połączone w czasie z ceremonią przyznania innego ufundowanego przez Wrocław wyróżnienia literackiego – Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.

Punktem kulminacyjnym 5. Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius było przyznanie 17 października Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius i Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. W tym roku Silesiusa za całokształt pracy twórczej oraz nagrodę w wysokości 100 tys. zł otrzymał Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki. Podczas uroczystej gali przyznano także nagrody w kategorii debiut oraz książka roku.

Oto lista nagrodzonych:

Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki – Silesius za całokształt pracy twórczej
Konrad Góra – Silesius w kategorii Książka roku za tom "Kalendarz majów"
Jakub Pszoniak – Silesius w kategorii Debiut za tom "Chyba na pewno"
Od tego roku obowiązują zmiany wprowadzone w systemie nagradzania nominowanych do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Nagrodzeni kwotą 5 tys. zł zostaną wszyscy poeci, których książki znajdą się w finale. Poza tym 50 tys. zł. trafi do laureata w kategorii książka roku, 15 tys. zł. będzie natomiast wynosić wyróżnienie za najlepszą książkę debiutancką.

Konrad Góra w swojej piątej książce poetyckiej znowu mówi "Nie" – i ryzykuje wszystko. Ten, kto żyje "któryś rok w państwie zmarłych", a nie chce oślepnąć od odwracania oczu, pisze wiersze odważne i pełne oskarżeń. To wiersze dedykowane świniom, ale zwrócone przeciw ludzkiemu świństwu. Nie odmawia się ich jak pacierzy, lecz odmawia się nimi – sobie i innym – prawa do bezprawia: zarówno tego wprowadzanego przez rządzących, jak i tego wyrządzanego w drobnych codziennych krzywdach.

"Chyba na pewno" Jakuba Pszoniaka to uderzające realizmem wiersze-raporty z krainy brudu, społecznej nierówności i trującego smogu. Wierne zapisy brzydoty, która w tej turpistycznej poetyce okazuje się najbliższa "krwiobiegu pod naskórkiem miasta". Debiut pisany ze szkód górniczych i śląskich ajnfartów, z lingwistyczną podejrzliwością, dzięki której nasze ugruntowane sądy o rzeczywistości stają się chybotliwe i niepewne. "Wyczerpujące pytania" na nasze czasy.

Festiwal Silesius wszedł w tym roku do programu Jesieni we Wrocławiu Mieście Literatury, nowej inicjatywy związanej z kumulacją ważnych wydarzeń literackich w mieście oraz obchodami rocznicy Nagrody Nobla dla Olgi Tokarczuk.

Nagroda została wręczona wieczorem 17 października podczas gali w Teatrze Muzycznym Capitol we Wrocławiu. Z powodu epidemii uroczystość odbyła się bez udziału publiczności. W tym roku, również z powodu COVID-19, gala nagrody Silesius została połączona z przyznaniem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.

Pierwotnie gala Silesiusa miała odbyć się w połowie maja.

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 2020. Znamy zwycięzcę.

Laureatem Angelusa 2020 za książkę "Moja Jugosławia" został słoweński pisarz Goran Vojnović. Książkę przełożyła Joanna Pomorska.

Literacka Nagroda Europy Środkowej ANGELUS to najważniejsze wyróżnienie przyznawane pisarzom z Europy Środkowej, których proza została wydana po polsku. Nagradzany jest też tłumacz lub tłumaczka zwycięskiej książki, bądź też – w przypadku, gdy Angelus trafia do autorki lub autora z Polski – innej książki z finałowej siódemki nominowanych. Tegorocznego zwycięzcę wskazało jury w składzie: Mykoła Riabczuk (przewodniczący), Marcin Cieński, Urszula Glensk, Ryszard Krynicki, Anna Nasiłowska, Małgorzata Szpakowska oraz Piotr Śliwiński.

Goran Vojnović, laureat Angelusa 2020, to słoweński pisarz, reżyser, scenarzysta, dziennikarz i felietonista. Debiutował zbiorem wierszy Piękny jest ten świat, opublikował również trzy powieści oraz tom felietonów. W Słowenii uznawany jest za jednego z najciekawszych i najbardziej obiecujących pisarzy średniego pokolenia, jego książki tłumaczone były na kilkanaście języków.

Zwycięzca Angelusa otrzymał nagrodę finansową w wysokości 150 tys. złotych. Joanna Pomorska, autorka przekładu "Mojej Jugosławii" na język polski, otrzymała nagrodę w wysokości 40 tys. złotych. Wszyscy nominowani pisarze i pisarki otrzymali po 5 tys. złotych.

Takie docenienie autorek i autorów finałowych książek to rewolucyjna zmiana w regulaminie Nagrody Angelus. Wrocław wprowadził tę zasadę jako pierwszy w kraju, licząc, że stanie się ona dobrą praktyką dla wszystkich najważniejszych konkursów literackich. Ta sama reguła i wysokość nagrody dotyczy także nominowanych do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej SILESIUS. Fundatorem obu nagród jest miasto Wrocław.

"Moja Jugosławia" ukazuje proces kształtowania się tożsamości młodego pokolenia tuż przed końcem istnienia Jugosławii i przez pierwszych kilkanaście lat po powstaniu na jej gruzach państw narodowych. Przedstawicielem tej generacji jest główny bohater, Vladan Borojević, syn Słowenki i Serba, oficera Jugosłowiańskiej Armii Ludowej. Służbowy wyjazd do Belgradu ojca wraz z rodziną i początek wojny w 1991 r. kończą szczęśliwe dzieciństwo chłopca w Puli. Ojciec znika z jego życia. Po siedemnastu latach Vladan przypadkowo trafia na jego ślad w internecie (generał Borojević ukrywa się jako zbrodniarz wojenny) i wyrusza do krajów byłej Jugosławii w poszukiwaniu ojca. Jest to zarazem wędrówka w poszukiwaniu przyczyn poczucia obcości, braku zakorzenienia i odebranej mu niegdyś tożsamości. Vladan zaczyna rozumieć, że rozpad jego rodziny ściśle łączy się z dezintegracją świata, który bezpowrotnie przeminął, i że głęboka dystrofia relacji rodzinnych i społecznych jest konsekwencją wojny.

Książka, będąc także przewodnikiem po jugosłowiańskim krajobrazie pamięci, z cennymi obserwacjami zjawisk społecznych, etnicznych i obyczajowych, prezentuje krytyczne, choć niepozbawione humoru spojrzenie jej autora na stereotypy związane z mieszkańcami Bałkanów.

Trzecim wyróżnieniem wręczanym podczas gali Angelusa jest przyznawana od pięciu lat Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej. Upamiętnia ona zmarłą w 2013 r. Natalię Gorbaniewską – rosyjską poetkę i dziennikarkę, pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. Laureata tego wyróżnienia wskazują czytelnicy poprzez internetowe głosowanie. Od tego roku nie jest to już tylko symboliczna nagroda, gdyż wyróżniona autorka bądź autor otrzyma zaproszenie do Wrocławia na trzymiesięczne stypendium literackie. W tym roku największe uznanie czytelników zyskał rosyjski pisarz Siergiej Lebiediew i jego "Dzieci Kronosa" – historia rodzinna przedstawiona na tle burzliwej historii Rosji ostatnich dwustu lat. Książkę opublikowało Wydawnictwo Claroscuro.

W tegorocznym finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS znalazły się również następujące autorki i autorzy: Kapka Kassabova, "Granica. Na krawędzi Europy", tłum. Maciej Kositorny, Wydawnictwo Czarne (Bułgaria), Mikołaj Łoziński, "Stramer", Wydawnictwo Literackie (Polska), Tania Malarczuk, "Zapomnienie", tłum. Marcin Gaczkowski, Wydawnictwo Warstwy (Ukraina), Paweł Piotr Reszka, "Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota", Wydawnictwo Agora (Polska), Serhij Żadan, "Internat", tłum. Michał Petryk, Wydawnictwo Czarne (Ukraina).

Finałową siódemkę wyłoniono spośród 131 książek zgłoszonych do konkursu.

"Dzieci Kronosa" to opowieść o rodzinie, której przodek przybył do Rosji z Niemiec jako apostoł homeopatii, pozostawiając swoim potomkom chwiejny świat na styku kultur. Historia fatum obejmująca okres od XIX wieku do współczesności ujawniana w trakcie śledztwa Kiriłła, jedynego pozostałego przy życiu członka rodu. Kiriłł zabiera nas w podróż przez wieki chaosu, przeszukując archiwa i cmentarze całej Europy.

Powieść rzuca światło zarówno na losy jednostek, jak i polityczną historię Rosji.

Powyższe opisy książek pochodzą od wydawców.

Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury

Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury to inauguracja działalności Fundacji Olgi Tokarczuk, Literacka Nagroda Europy Środkowej ANGELUS oraz Wrocławska Nagroda Poetycka SILESIUS, Bruno Schulz. Festiwal, Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius, Międzynarodowy Festiwal Opowiadania i projekt Wrocławiu, marsz do księgarni!, a poza tym: czytania, dyskusje, spotkania autorskie i koncerty.

Takiej kumulacji ważnych i niezwykle atrakcyjnych wydarzeń literackich jeszcze we Wrocławiu nie było.

Pierwsza połowa października to czas, w którym literatura w stolicy Dolnego Śląska będzie naprawdę na pierwszym planie. Rok 2019 kończyliśmy we Wrocławiu, świętując Nagrodę Nobla dla Olgi Tokarczuk oraz przyjęcie Wrocławia do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO jako Miasta Literatury. Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury to m.in. wydarzenia związane z tegorocznym tygodniem noblowskim, świętowaniem rocznicy przyznania Nobla Oldze Tokarczuk, w tym ogólnopolski plebiscyt, w którym czytelnicy sami będą przewidywać, kto w tym roku dołączy do grona laureatek i laureatów Literackiej Nagrody Nobla. W tym czasie swoją działalność zainauguruje również Fundacja Olgi Tokarczuk, zostaną wręczone: Literacka Nagroda Europy Środkowej ANGELUS oraz Wrocławska Nagroda Poetycka SILESIUS, a także odbędą się Bruno Schulz. Festiwal, Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius, Międzynarodowy Festiwal Opowiadania i projekt Wrocławiu, marsz do księgarni!

Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury zainaugurowała konferencja prasowa z udziałem Olgi Tokarczuk, która odbyła się 3 października.

Ramowy program wydarzeń układa się następująco:

Tydzień noblowski | 3-10.10.2020
Bruno Schulz. Festiwal | 7-18.10.2020
5. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius | 12-18.10.2020
Literacka Nagroda Europy Środkowej ANGELUS | 17.10.2020
Wrocławska Nagroda Poetycka SILESIUS | 17.10.2020
Międzynarodowy Festiwal Opowiadania | 1-10.10.2020
Wrocławiu, marsz do księgarni | 17-25.10.2020
Organizatorzy: Miasto Wrocław, Wrocławski Dom Literatury, Fundacja Olgi Tokarczuk, Wydawnictwo EMG, Towarzystwo Aktywnej Komunikacji, Stowarzyszenie Kulturalne Góry Babel, Fundacja Dom Dzienny, Dom Nocny i Mystic Production.