Poszukiwanie źródeł

Odbywająca się po raz pierwszy w Trójmieście wielostronna prezentacja twórczości i działań światowej sławy teatru obejmować będzie spektakle "Ifigenia w A..." oraz "Oratorium Pytyjskie". Najnowsze dzieło Gardzienic pokazywane będzie w wyjątkowej przestrzeni Kościoła Świętego Jana w Gdańsku.

Ponadto, będzie można dowiedzieć się więcej o warsztacie twórców podczas wykładu Włodzimierza Staniewskiego, połączonego z prezentacjami aktorskimi oraz projekcjami nagrań dokumentalnych. Przewidywany jest również pokaz archiwalnego nagrania przedstawienia "Żywot protopopa Awwakuma", oraz kameralna opowieść o działalności teatru.

Zaproszenie EOPT Gardzienice na tegoroczną edycję festiwalu związane jest ściśle z jego tematem przewodnim: poszukiwaniem źródeł oraz konfrontowaniem ich ze współczesnością.

Współorganizatorami Trójmiejskiej rezydencji OPT Gardzienice są: Uniwersytet Gdański, Teatr Wybrzeże, Gdański Teatr Szekspirowski oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury. Projekt dofinansowano ze środków: Urzędu Miasta Sopotu, Urzędu Marszałkowskiego oraz Kąpieliska Morskiego Sopot.

Europejski Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice ma charakter autorski. Założony w 1977 roku przez Włodzimierza Staniewskiego, na wschodniej ścianie Polski, tuż przy żelaznej kurtynie, stał się znany na świecie dzięki spektaklom i rygorystycznym praktykom teatralnym. Staniewski szukał matecznika, zapomnianego przez Boga i historię, odizolowanego od reszty świata, "gdzie diabeł mówi dobranoc", dokąd nic nie dociera i skąd nic nie wychodzi. Wybrał wieś Gardzienice.  Był to - jak na owe czasy - nie tylko akt desperacji ale i ryzyko cywilnego samobójstwa. Wspaniałe perspektywy, jakie dawali mu teatralni patroni i krakowsko-wrocławskie środowisko kultury, zostały zerwane. W Ośrodku Praktyk Teatralnych Gardzienice pracowało w ciągu ostatnich 35 lat kilkudziesięciu artystów i animatorów kultury z Polski i ze świata. Ich kilkunastoletnie, a nawet dłuższe wkłady w misję i ślady ich twórczej obecności utrwalone są w literaturze przedmiotu i w annałach opisujących kolejne batalie i stadia ewolucji teatru. We wrześniu 2013 odbyło się otwarcie nowego kompleksu teatralnego w Gardzienicach. Doprowadzony do kompletnego zniszczenia przez kolejnych włodarzy (w ciągu sześćdziesięciu powojennych lat) - architektoniczny zespół pałacowo-parkowy został teraz podźwignięty z ruin i zgliszczy i cudownie reanimowany. Staniewski jest pomysłodawcą tego przedsięwzięcia, autorem koncepcji, fundraiserem oraz wykonawcą projektu w najmniejszych szczegółach. Nazywa ten projekt najważniejszym utworem reżyserskim, swoim opus magnum.

Program:

Spotkanie pierwsze

Wt. 13 maja 2014, godz. 20.00, Teatr w Oknie (Długa 50/51, Gdańsk)

Wprowadzenie Gardziecnic - spotkanie z Włodzimierzem Staniewskim
Podczas spotkania Włodzimierz Staniewski wprowadzi uczestników w świat Gardzienic, czemu sprzyjać będzie prezentacja krótkiego filmu. Po wprowadzeniu uczestnicy podążać będą za reżyserem do Kościoła Świętego Jana, by obejrzeć Oratorium Pytyjskie.

Wstęp na zaproszenia (between@ug.edu.pl).

Spotkanie drugie

Wt. 13 maja 2014, godz. 21.00, Centrum Świętego Jana (Świętojańska 50, Gdańsk)

Prezentacja przedstawienia Oratorium Pytyjskie

Przedstawienie biletowane 70/50 zł (kasy Teatru Wybrzeże)

Włodzimierz Staniewski:
"W kulturze i wyobraźni zbiorowej, która jest kultury najcenniejszą skarbnicą, imiona Sybilli i Pytii, jak również Kassandry, złączyły się w jedno i kojarzone są z umiejętnością przepowiadania przyszłości, boskim natchnieniem oraz odsłanianiem tajemnic ludzkiego losu. [...] Wieszczy dar otrzymały wszystkie od Apollina, wszystkie też stały się niewyczerpalnym źródłem inspiracji dla poetów/piewców, których my Słowianie, nazywamy wieszczami. "Gdzie człowiek, co z mej pieśni całą myśl wysłucha?" (A. Mickiewicz) Apollo królował w Delfach i on też objął boską opieką Siedmiu Mędrców, których zwołano w VI wieku p.n.e. do tego pępka ówczesnego świata, żeby dali świadectwo przenikliwości i wzniosłości greckiego umysłu i ducha. [...] Mało jest w historii wersów, ujętych w jeden kodeks, tak lapidarnych w formie, głębokich i wzniosłych w treści, tak poetycko uskrzydlonych i tak muzycznych, jak "Przykazania Mędrców z Delf". Nie tracących na aktualności. Idą (a jakże) w poprzek paplaninie naszej postkultury i prania wiary we wszelkie wartości dzisiejszego postświata. Półtorej setki maksym, wskazań, eksklamacji, nawoływań, próśb, przestróg, litanijnych zaklęć i "wniebogłosów" Ryte w stożkowym kamieniu, omfalosie, ustawionym przed świątynią Apollina, u stóp skały, z której siódmego dnia każdego miesiąca wieszczyła Pytia/Sybilla. [...] Niektóre brzmią jak drogowe znaki życia ("Nie łam przysięgi", "Wychwalaj dzielność", "Pij z umiarem"), inne zaś - jak sybillińskie parafrazy ("Postrzegaj słyszeniem", "Ujrzyj, co usłyszałeś", "Patrz niczym obcy", "Poznaj, co wiesz"). [...] Starożytni postulowali: "Poznaj samego siebie". Współcześni magowie wróżą z giełdowych kursów i badań opinii publicznych. Komentarz zbędny."

Spotkanie trzecie

Śr. 14 maja 2014, godz. 19.30, Teatr na Plaży (Al. Mamuszki 2, Sopot)

Warsztat Gardzienic: projekcja nagrania filmowego Żywot Protopopa Awwakuma z wprowadzeniem Włodzimierza Staniewskiego

Prezentacja archiwalnego nagrania słynnego przedstawienia Żywot protopopa Awwakuma poprzedzona będzie krótkim wprowadzeniem, dzięki któremu dowiedzieć się będzie można o warsztacie pracy twórczej i historii przedstawienia.

Wstęp bezpłatny. Ograniczona liczba miejsc.

Spotkanie czwarte

Cz. 15 maja 2014, godz. 19.00 oraz 21.00, Scena Kameralna Teatru Wybrzeże (ul. Bohaterów Monte Cassino 30, Sopot)

Prezentacja przedstawienia Ifigenia w A... według Ifigenii w Aulidzie Eurypidesa

Przedstawienie biletowane 70/50 zł (kasy Teatru Wybrzeże).

Włodzimierz Staniewski:

"Tragedia uczuć i ambicji czyni bohaterów Ifigenii niezwykle wyrazistymi teatralnie i jednocześnie bardzo współczesnymi. Kiedy odsuniemy na bok antykwaryczny historyzm, zobaczymy postacie które są jak wyjęte z dzisiejszego życia. Finalny rytuał ofiary to akt ślepej przemocy, wymuszonej wiary, za którą stoi indoktrynacja, trujące podszepty, klęska mocnych w słowach i pozach a słabych duchem. Ale to - o dziwo - nie boli, to spowszechniało i staniało. Oburza ale nie boli. Nawet danina z życia jako wyraz fanatycznego poświęcenia jakoś nam spowszedniała. W Ifigenii w A... to co boli to dramat rodzinny. Koniec świata wspólnoty. Nie - parszywa polityka, chore ambicje, łupieskie instynkty, przeniewierstwa i łgarstwa; te wszystkie tłuste przynęty, którymi wabi dramat antyczny, a którymi Eurypides operuje na niepowtarzalnych skalach.

Taki teatr, teatr natręctw i natrętów, chcących "dzielić i rządzić" grany jest w mediach i w postmodernistycznym teatrze na co dzień i powszechnie. To są już tylko znamiona końca świata, w którym słowo dom znaczyło dom, litość znaczyło litość a trwoga znaczyło trwoga. Symptomów pogubienia należy szukać w kryzysie wspólnoty.

Spektakl jest grany po polsku, angielsku i w antycznej grece.

Muzykę napisał Zygmunt Konieczny. Spektakl powstał w koprodukcji z Teatrem Starym w Krakowie".

Spotkanie piąte

Pt. 16 maja 2014, godz. 11.30, aula Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego (ul. Wita Stwosza 55, Gdańsk)

Teatr - Perspektywa mantycna: wyrocznie, proroctwa, widowiska

Wykład Włodzimierza Staniewskiego prowadzony z prezentacjami aktorskimi

Przedstawiony przez Włodzimierza Staniewskiego wykład stanowić będzie wielowymiarowe podsumowanie Trójmiejskiej rezydencji OPT Gardzienice na festiwalu Between.pomiędzy. Podczas wykładu odbędą się również prezentacje aktorskie oraz pokazy fragmentów nagrań archiwalnych. Włodzimierz Staniewski przedstawi nową, mantyczą perspektywę gardzienickiego teatru.

Wstęp bezpłatny.