Pytając o...?

10. Mandala Performance Festival

Istotą spektaklu tanecznego Tomasza Pomersbacha „Quaerere" jest, jak sugeruje tytuł, poszukiwanie i stawianie pytań. Tancerz, wykorzystując jeden prosty rekwizyt (krzesło), opanowuje przestrzeń sceny, pytając o istotę relacji międzyludzkich, przede wszystkim granic między „ja" i „ty".

Pomersbach, wychodząc na scenę, najpierw długo wpatruje się w publiczność: jakby witał się z każdym z nas, sugerował, że będzie opowiadał tańcem o rzeczach ważnych dla nas wszystkich. Stojące przy nim krzesło będzie kolejno przestawiane nerwowym  ruchem w różne punkty przestrzeni, jak niewygodny świadek.

Krzesło jako przedmiot działania artystycznego funkcjonuje zresztą nie tylko jako rekwizyt; zdaje się figurą rozmówcy, adresata niemych wypowiedzi artysty. Reakcje tancerza na przedmiot sprawiają, że domyślamy się obecności jakiegoś (kobiecego?) „ty", siedzącego na krześle, przyglądającego się tanecznym epizodom.

Kobiecość „ty" mogłaby sugerować scena, w której artysta wykonuje przed krzesłem taniec „reprezentacyjny": jakby pokazywał siebie z jak najlepszej strony, by zwrócić na siebie uwagę adresatki. Artysta prowokuje martwy przedmiot do reakcji: jego nieruchomość budzi frustrację. Obok tańca na scenie wykorzystuje się zatem techniki teatru przedmiotu: krzesło jest ożywiane przez animującego je aktora, aż do momentu, w którym paradoksalnie przejmie nad nim kontrolę (a tancerz będzie sunął po podłodze, przygnieciony jego ciężarem).

Artysta „staje się" w opozycji do „ty": każdy taneczny epizod jest jak gdyby elementem dialogu. W pewnym momencie tancerz odkrywa siebie samego: oswaja swoje ciało, dotyka go, wypróbowując rozmaite możliwości ruchu. Obrazuje swoisty proces tworzenia osoby, budowania stabilnej tożsamości.

Tytuł przedstawienia sugerujący poszukiwanie i stawianie pytań wydaje się stosowny również w odniesieniu do konstrukcji spektaklu: przedstawienie nie jest bowiem spójną historią, lecz serią tanecznych i animacyjnych układów. Każdy z epizodów dałby się rozwinąć w dłuższą, artystyczną wypowiedź. Precyzyjnie skomponowane układy taneczne Pomersbacha zasługują jednak na najwyższe uznanie pod względem estetycznym.

„Quaerere" jest odzwierciedleniem ulotności ludzkiego życia i zagubienia człowieka w świecie fundamentalnych wartości. Jest próbą znalezienia artystycznej odpowiedzi na pytanie o granice jednostki i jej relacje z tym, co inne.

„Quaerere", ceżyseria: Anita Szurek, Tomasz Pomersbach, choreografia: Tomasz Pomersbach

Karolina Augustyniak
Dziennik Teatralny Wrocław
16 maja 2014

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia