Recenzja spektaklu "Kłamstwo" Pippo Delbono

19. Międzynarodowy Festiwal Teatralny Malta

Szkieletem "Kłamstwa" Pippo Delbono jest cierpienie i bunt. Ze sceny nie buchają płomienie. Choć włoski artysta opowiada o autentycznym, tragicznym pożarze, który wybuchł na terenie zakładów ThyssenKrupp, jego spektakl wykracza poza czystą publicystykę. Flagowa Maltańska premiera odbyła się w czwartek.

Na początku w jednej z hal MTP panuje tylko cisza. Z ciemności wyłania się mały stolik, oświetlany jedynie skromną lampką, przy której Delbono rozpoczyna swoje odautorskie didaskalia. Oswoił nas z tą formułą podczas innych spektakli, pokazywanych podczas Malty w ubiegłych latach. W chwytającym za gardło "Urlo" pytał o granicę, za którą kończy się ludzka "normalność", a zaczyna "ułomność", rodząca społeczne wykluczenie. W spektaklu "Te nieludzkie ciemności", powstałym na kanwie autobiografii umierającego na AIDS amerykańskiego pisarza Harolda Brodkeya, mówił o słabości, od której odcinają się ludzie pozornie silni. Do tych najważniejszych pytań Pippo wraca, powtarza jak refren tej samej piosenki. Niezwykłe obrazy buduje z pomocą aktorów, swoich przyjaciół. Ludzi spotkanych w więzieniach, w szpitalach psychiatrycznych, na ulicy - oni mówią na scenie prawdę. W "Kłamstwie" Delbono wita się z publicznością, a potem streszcza historię wypadku, który wydarzył się w fabryce stali w Turynie w 2007 r. W pożarze zginęło siedmiu hutników. Dyrekcja "umyła ręce", oskarżając pracowników o niedopełnienie obowiązków. Rodziny ofiar wytoczyły firmie proces. Wygrały, ale nie zapełniło to pustki po tych, których zabrakło. Gdy Delbono odkłada mikrofon, widzowie odruchowo kierują wzrok ku scenie. A tam znowu cisza. I kolejne postacie, podchodzące do identycznych metalowych szafek. Zjawy zakładają robocze kombinezony. Potem przechodzą przez drzwi i znikają za sceną, jeden po drugim. Na zawsze? Podczas spektaklu oglądamy m.in. film promocyjny, wychwalający dokonania niemieckiego koncernu. Dzieci i lektor przypominają o tym, że pracownicy firmy ThyssenKrupp od lat budują cywilizacyjny postęp i troszczą się o środowisko. - A co z ludźmi, trybikami tej przemysłowej machiny? - zdaje się krzyczeć włoski reżyser. W przedstawieniu nawiązuje do niechlubnej przeszłości koncernu, który w czasie II wojny światowej był jednym z największych producentów uzbrojenia dla niemieckiej armii i wykorzystywał na ogromną skalę jeńców wojennych i pracowników przymusowych.

W "Kłamstwie" taniec, podczas którego odziana w maskę kobieta powoli rozbiera się do naga, nie budzi erotycznych skojarzeń. Usprawiedliwiamy nieludzki wrzask, choć drażni nam bębenki. Ludzie chodzą na kolanach i szczekają jak psy. Brzydota nie chowa się wstydliwie za ubraniem, a dorośli noszą w sobie zagubione, łkające dziecko. 

Świat stanął na głowie? Stoi na niej od zarania. To czasy, w których żyjemy, budują wokół nas iluzję spójnej i humanitarnej rzeczywistości pełnej wyzwań, po które wystarczy tylko sięgnąć.

Marta Kaźmierska
Gazeta Wyborcza Poznan
27 czerwca 2009

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...