Sekrety rodzinne

,,Vanitas" - reż. Maciej Englert - Teatr Współczesny w Warszawie

Spektakl ,,Vanitas" w reżyserii Macieja Englerta i scenografią Marcina Stajewskiego, grany na deskach Warszawskiego Teatru Współczesnego jest z pewnością pozycją którą warto zobaczyć. Ta zabawna makabreska z tajemniczą śmiercią z przeszłości w tle to także trzywątkowy dramat rodzinny w którym te wątki splatają się umiejętnie w jedno.W obecności widzów rozgrywa się spór trojga już nie bardzo młodego rodzeństwa które przykry los – śmiertelna choroba ojca zmusiła do ponownego spotkania w rodzinnym domu.

Trójka osób – Jean Paul Baptiste - starszy brat w którego wciela się Szymon Mysłakowski, Bruno -młodszy brat grany przez Mateusza Króla oraz Caroline - najmłodsza z rodzeństwa którą przedstawia Monika Pikuła jest też Barbara żona Jeana Baptisty – gra ją Barbara Wypych.

Dialogi między braćmi pełne przykrych słów, kpin, jadu są bardzo dobrze i sugestywnie skonstruowane warto zwrócić uwagę na grę Szymona Mysłakowskiego który wręcz idealnie i przekonująco przedstawia najstarszego brata-pracownika banku kpiącego z młodszego rodzeństwa zwłaszcza z Bruna - artysty muzyka z jego pasji i stylu życia. Często przybierającego roszczeniowy stosunek nie tylko wobec brata i siostry ale także starszych rodziców i żony co potęguje się za sprawą testamentu umierającego ojca o którego ziemskiej obecności świadczy głos który w kilku fragmentach przedstawienia przywołuje żonę lub dzieci.

Ten zabieg sceniczny podkreśla sytuację głowy rodziny który jest już jedną nogą w zaświatach. Wreszcie jest czaszka- upiorny dowód ponurego incydentu z przed lat ukryty w tajemniczej skrytce na pełnym rupieci strychu. Wprowadza ona atmosferę tajemnicy wchłoniętej przez stary dom z równie starymi stylowymi meblami i wiszacą na ścianie głową okazałego jelenia ze złamanym rogiem-przedmiotem nie przypadkowym o czym widz przekonuje się w toku akcji.

Mroczny klimat dopełnia postawa Jeanine - matki , starszej eleganckiej pani-nieco zdziwaczałej lecz ukrywającej w swej starczej pamięci głęboką tajemnicę . W tej roli zobaczyć można Martę Lipińską . Jeanine Marty Lipińskiej jest osobą wzbudzającą uczucia pobłażliwości i sympatii mimo bardzo mrocznego sekretu oraz winy za wydarzenia z przeszłości które skrywa bohaterka . Jeanine Marty Lipińskiej to kobieta pełna czaru który roztacza nawet mimo wieku nawet gdy ujawnia makabryczny i mający związek z czaszką sekret rodzinny który okazuje się tylko jednym z kilku bo pozostaje jeszcze tajemnica dziecka z nieprawego łoża – owocu burzliwego związku niegdyś niezwykle pięknej Jeanine z kochankiem.

Pomocą w rozwiązaniu zagadki staje się rozmowa starej matki z najmłodszym dzieckiem – Caroline która zaczyna domyślać się prawdy , umie przecież słuchać jest drobiazgowa i zwraca uwagę na pewne szczegóły jest niezwykle inteligentną młodą nauczycielką. Rozwiązanie zagadki zostawia jednak dla siebie i tak rodzi się kolejny sekret. Sekret łączący matkę i córkę który zapewne obie zabiorą do grobu- tego należy się domyślać.

W sferze pytań pozostanie dalsza sytuacja rodzinna Jeana Pierra. Czy po porzuceniu w pracy w banku I pogodzeniu z bratem uratuje swoje małżeństwo z Barbarą? Czy Bruno wyda płytę muzyczną i czy ułoży sobie życie osobiste po odkryciu pewnej wyjątkowo podłej umowy między ojcami - swoim i bratowej która w latach młodzieńczych była jego sympatią, a może jedną wspólną odpowiedzią na te pytania pozostaje tytułowe „Vanitas"?

Wszak wszystko jest marnością i przemija, tajemnice umierają wraz z ludźmi zaś rozwikłanie ich po wielu latach niewiele zmienia podobnie jak obarczanie winą sprawców fatalnych wydarzeń - matkę, ojca, ojca Barbary, oni przecież też przenieśli lub przeniosą się ku w niedalekiej przyszłości w wieczność. Wszelkie rozwikłane i nie rozwikłane sekrety są marnością i chwilą. Przeminą one niczym życie o czym przypomina, „patrząca" dziurami oczodołów czaszka.

Bez wątpienia polecam ten spektakl osobom, które poszukują głębszej refleksji, tym którzy lubią szukać i odnajdywać symbole oraz metafory a także wielbicielom interesująco skonstruowanych dialogów.

Joanna Dominika Ładyżyńska
Dziennik Teatralny Warszawa
15 sierpnia 2024
Portrety
Maciej Englert

Książka tygodnia

Wyklęty lud ziemi
Wydawnictwo Karakter
Fanon Frantz

Trailer tygodnia

Wodzirej
Marcin Liber
Premiera "Wodzireja" w sobotę (8.03) ...