Siła przyciągania

Twórca obecnej inscenizacji, Waldemar Zawodziński, przy zachowaniu tradycyjnych wartości utworu unika rodzajowości i cepeliowskiej stylistyki. „Halka” w jego interpretacji nie jest opowieścią o biednej dziewczynie skrzywdzonej przez pana, ale o ślepej miłości, wbrew porządkowi społecznemu i przyjętym zwyczajom. Zuniwersalizowany obraz świata przybliża opowieść sprzed dwóch wieków do czasów współczesnych, przywraca jej aktualność w warstwie społecznej i obyczajowej.

„Halkę” wystawiamy w opracowaniu muzycznym Łukasza Borowicza. Partię tytułową śpiewają znakomite sopranistki – Magdalena Barylak, Ewa Biegas i Ewa Vesin. W partii Jontka występują, cenieni nie tylko na polskich scenach, Vasyl Grokholskyi, Tomasz Kuk i Tadeusz Szlenkier. W roli Janusza usłyszymy Mariusza Kwietnia, solistę Metropolitan Opera w Nowym Jorku, a w roli Stolnika Aleksandra Teligę, zaliczanego dziś do czołówki europejskich basów.

Pierwsze wystawienie „Halki” na scenie Opery Krakowskiej odbyło się 17 marca 1958 roku za dyrekcji Mieczysława Drobnera. Muzycznie spektakl przygotował Zbigniew Chwedczuk, reżyserował Jerzy Merunowicz, dokoracje i kostiumy były dziełem Karola Frycza i Wojciecha Długosza, za choreografię odpowiadali Mikołaj Kopiński i Zbigniew Pieńkowski. Partię Halki śpiewała Teresa Żylis-Gara. Był to debiut sceniczny młodej śpiewaczki jeszcze przed jej wielką światową karierą. Partnerował jej utalentowany, występujący później na scenach Belgii i Austrii Bronisław Pawlus. Mimo niepochlebnych ocen, dotyczących głównie inscenizacji i poziomu muzycznego, „Halka” utrzymała się w repertuarze do sierpnia 1965 roku.

Druga w historii krakowskiej sceny inscenizacja dzieła Moniuszki odbyła się dziesięć lat później, 16 września 1968 roku, za dyrekcji Kazimierza Korda, który spektakl opracował muzycznie. Za kształt przedstawienia odpowiedzialni byli równie znakomici artyści – reżyser Bronisław Dąbrowski i scenograf Andrzej Stopka. Autorem choreografii był Eugeniusz Papliński, chór przygotował Zbigniew Toffel. Tym razem krytyka rozwodziła się nad wysokim poziomem muzycznym przedstawienia, chwalono rozmach inscenizacji i poziom wykonawców. Spektakl pokazano pod Krokwią w Zakopanem, gdzie obejrzało go ponad siedem tysięcy osób. Przedstawienie utrzymało się w repertuarze dziewiętnaście lat, zmieniały się tylko obsady i dyrygenci. W październiku 1981 r. i w kwietniu 1982 r. partię Jontka śpiewał gościnnie Wiesław Ochman, a partnerowała mu Zofia Jankowska.

Dyrektor Ewa Michnik postanowiła o nowej inscenizacji, powierzając ją Marii Fołtyn, po sukcesach „Halki” w jej reżyserii na wielu scenach, m. in. Warszawy, Hawany, Meksyku i Tokio. W nowej wersji wykorzystano historyczną już scenografię Andrzeja Stopki, ale uszyto nowe kostiumy pod opieką Macieja Jaszkowskiego. Kierownictwo muzyczne objął Roman Mackiewicz, choreografię opracował Henryk Konwiński, Ewa Bator przygotowała chór. Premiera odbyła się 2 lutego 1987 roku, tytułową partię śpiewała Monika Swarowska.

Ostatnia krakowska „Halka” (dyrekcja Bogusława Nowaka i Ryszarda Karczykowskiego) była widowiskiem plenerowym wśród malowniczych Skałek Twardowskiego na Zakrzówku. Spektakl zagrano czterokrotnie w dniach 24-27 czerwca 2004. Widowisko zostało zrealizowane z olbrzymim rozmachem i przy zastosowaniu nowoczesnych środków inscenizacyjnych. Wzięło w nim udział blisko 400 wykonawców, obejrzało je ponad 5 tysięcy widzów. Spektakl reżyserował Krzysztof Jasiński, kierownictwo muzyczne należało do Wojciecha Michniewskiego.Za scenografię odpowiadał Piotr Sobański, za kostiumy – Magdalena Tesławska i Paweł Grabarczyk. Tancerzy przygotował Henryk Konwiński, chóry – Adam Korzeniowski. Rolę tytułową kreowały Ewa Biegas i Maria Mitrosz, w partii Jontka wystąpili Tomasz Kuk i Maciej Komandera, partię Janusza śpiewali Andrzej Biegun i Andrij Shkurhan.