Spotkanie wokół książki Marty Kufel

Błędne Betlejem można potraktować jako interpretację ostatniego etapu całokształtu działalności Tadeusza Kantora lub próbę opisu dynamiki uruchamianych przez Kantora w swoim Dziele wyobrażonych wzorców struktur obecności.

Kantor, jakiego mam na myśli, jest autorem tylko/aż jednego totalnego Dzieła, obejmującego wszystkie uprawiane przez niego pola ekspresji: obraz, spektakl, teksty, autokomentarze – wszystkie one zostały podporządkowane Dziełu – gigantycznej konstrukcji, która jest wciąż od nowa wymyślaną przez niego wariacją na temat obecności.

Punktem wyjścia staje się dla mnie decyzja Kantora o osobistej obecności na scenie. Ten fenomenalny gest, jego procesualność i
znaczenie istnieją jakby w kontrze do funeralnej materii teatru Kantora, ustanawiając zupełnie od nowa perspektywy percepcji jego Dzieła. Można nieco na przekór samemu Kantorowi powiedzieć, że jego największe dzieło to on sam. I to właśnie osobista obecność Kantora we własnym Dziele, jego starannie preparowany osobisty proces wkomponowany przez niego w strukturę swojego teatru i innych działań twórczych oraz liczne filozoficzne konsekwencje z tym związane, które w związku z tym zauważam, stają się głównym wątkiem tej książki.

W centrum tak ukierunkowanych rozważań umieszczam zasadniczy i zarazem wyparty przez badaczy twórczości założyciela Cricot 2 wzorzec obecności Kantora i jego przeobrażeń, który upatruję w teologii chrześcijańskiej i stojących za nim wyobrażonych idealnych modelach obecności. Kantor podejmuje się przewrotnej „gry z teologią" na miarę naszych czasów: teologiczne struktury zostają wypełnione osobistymi oznacznikami związanymi z własnym procesem działającego podmiotu. Wskazanie w Dziele Kantora tej pierwotnej, teologicznej struktury, która nie pamięta, skąd pochodzi, oraz wypełniających ją treści jest moim głównym celem.

Fragmenty książki

„Jestem przekonany, że książka ta ma szansę stać się prawdziwym wydarzeniem w polskiej »kantorologii«, cierpiącej na pewną dogmatyczność i powtarzalność sądów. Precyzyjna argumentacja, odwaga i zasięg interpretacyjnej wyobraźni, a przede wszystkim głębia i waga stawianych pytań i formułowanych tez, sprawiają, że jest to książka naprawdę niezwykła, jedna z ważniejszych, jakie zdarzyło mi się ostatnio czytać".

Z recenzji wydawniczej profesora Dariusza Kosińskiego

Marta Kufel - absolwentka dramatologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorantka Wydziału Polonistyki UJ na specjalności teatrologicznej. Zajmuje się wybranymi zagadnieniami polskiego teatru muzyczności. Realizuje projekt "Liturgia Najniższej Rangi Teatru Miłości i Śmierci Tadeusza Kantora", w którym podejmuje próby łączenia chrześcijańskiej teologii z wybranymi zjawiskami polskiego teatru. Publikowała m.in. w „Teatrze" i „Nietakcie".

Dariusz Kosiński - profesor w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku (Sztuka aktorska Wandy Siemaszkowej, Kraków 1997; Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku..., Kraków 2003; Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Kraków 2005). Obecnie bada swoistość polskiej tradycji teatralnej i performatywnej (Polski teatr przemiany, Wrocław 2007) oraz interpretacje dramatu (m.in. książka Sceny z życia dramatu, Kraków 2004). Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem redaguje i publikuje edycje pism teatralnych Juliusza Osterwy, przygotowuje do druku również syntezę polskich sztuk przedstawieniowych. Jest członkiem Rady Naukowej miesięcznika „Dialog", Rady Naukowej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie oraz Komisji Nauk o Sztuce PAN.

Grzegorz Niziołek – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. W obszarze jego zainteresowań znajduje się polski teatr XX i XXI w., związki teatru i historii, tradycja romantyczna w polskim teatrze, krytyka teatralna, a także najnowsze zjawiska artystyczne w teatrze polskim i europejskim i przestrzeń teatralna. Swoje badania poświęca twórcom polskiego teatru tj. Jerzy Grotowski, Krystian Lupa, Krzysztof Warlikowski, Jerzy
Jarocki, Włodzimierz Staniewski, Grzegorz Jarzyna ( Sny, komedie, medytacje, Kraków 2000, Sobowtór i utopia. Teatr Krystiana Lupy, Kraków 1997, Warlikowski. Extra ecclesiam Kraków 2008). Kierownik literacki Starego Teatru w latach 2004-2007, pomysłodawca i dyrektor artystyczny dwóch edycji festiwalu re_wizje poświęconych współczesnym reinterpretacjom tekstów romantycznych i antycznych. Współzałożyciel i wieloletni redaktor naczelny czasopisma teatralnego „Didaskalia".