Streszczenie libretta

Akt I
Markiz Calatrava przed pójściem na spoczynek żegna się z córką i radzi jej unikać człowieka starającego się o jej rękę, który nie jest odpowiednim kandydatem na męża. Leonora zamierza opuścić dom rodzinny i zbiec z Alvarem. Przez chwilę waha się... Pokojówka tłumaczy jej, że gdyby markiz dowiedział się o tym, z pewnością zabiłby Alvara. Leonora postanawia zrealizować plan ucieczki. Nadchodzi Alvaro. Zakochani już mają uciekać, gdy niespodziewanie wchodzi markiz i poleca służbie pochwycić Alvara. Ten przysięga, że uszanował niewinność Leonory i odrzuca pistolet, który samorzutnie wypala, raniąc śmiertelnie markiza. Umierający markiz przeklina córkę.

Carlos w przebraniu studenta szuka siostry i uwodziciela.

Cyganka Preziosilla oznajmia, że wybuchła wojna. Na pytanie Burmistrza kim jest, Carlos podaje się za studenta Peredę – i opowiada przejścia swego rzekomego przyjaciela, które są historią Carlosa.

Leonora szuka schronienia w klasztorze. Okazuje się, że uciekając tragicznej nocy, Alvaro i Leonora poszli w różnych kierunkach. Alvaro pojechał jakoby do Ameryki. Leonora przekonana, że Alvaro przestał ją kochać, modli się do Madonny o przebaczenie i pragnie odbyć pokutę. Dzwoni do furty klasztoru i w wyniku rozmowy z przeorem idzie do pustelni.

AKT II
Alvaro awansował na kapitana grenadierów. Z rozpamiętywań Alvara dowiadujemy się o utracie ukochanej oraz o fakcie, że jest potomkiem króla Inków, wychował się na wygnaniu, a jego rodzice zginęli z ręki katów. Nagle daje się słyszeć wołanie o pomoc. Alvaro wybiega i po chwili powraca z oficerem, któremu uratował życie. Oficerem jest Carlos, który przedstawia się Alvarowi pod fałszywym nazwiskiem. Obaj zaprzysięgają sobie przyjaźń. Głos trąbki wzywa do walki.

Carlos ratuje rannego Alvara. Za męstwo Carlos obiecuje Alvarowi order Calatravy. Na dźwięk tego nazwiska Alvaro zrywa się i prosi Carlosa, aby wyjął zapieczętowany pakiecik z listami i spalił go, gdy umrze. Chirurg i żołnierze wynoszą rannego. Carlos znajduje zapieczętowany pakiecik i portret Leonory. Postanawia zabić uwodziciela siostry.

Cyganka wróży żołnierzom. Markietanki tańczą z żołnierzami, Trabuco handluje. Wchodzi franciszkanin Melitone, wygłasza „kazanie", by uspokoić zebranych, ale żołnierze przepędzają go.

Carlos spotyka Alvara, któremu mówi kim jest, opowiadając o Leonorze. Alvaro uradowany wiadomością usiłuje wytłumaczyć Carlosowi, że jako potomek królewskiego rodu jest godny ręki jego siostry. Carlos słyszeć o tym nie chce i przysięga Alvarowi i Leonorze śmierć.

Tłum ludzi czeka na rozdanie jałmużny. Brat Melitone sprzecza się z żebrakami i przepędza ich. Przychodzi Carlos i chce zobaczyć się z bratem Rafałem. Bratem Rafałem jest Alvaro. Carlos oświadcza mu, że szuka go od kilku lat, by dokończyć przerwany pojedynek. Alvaro usiłuje go przekonać o swojej i Leonory niewinności. Carlos wymierza mu policzek, wówczas Alvaro chwyta za broń.

Leonorę gnębi tęsknota za Alvarem, błaga niebiosa o śmierć. Słysząc zbliżające się kroki, zamyka się w grocie. Za sceną słychać szczęk krzyżujących się szpad i głos Carlosa: „Umieram... chcę spowiedzi"! Wchodzi Alvaro ze szpadą splamioną krwią Vargasa. Puka do drzwi pustelni, prosząc o udzielenie pomocy umierającemu. Z pustelni wychodzi Leonora i poznaje Alvara, który wskazuje jej leżącego we krwi brata. Leonora spieszy bratu z pomocą, ale ten zadaje jej śmiertelny cios. Alvaro rozpacza. Przeor stara się go uspokoić. Umierająca Leonora pociesza ukochanego, że połączą się w niebiosach.