System Stanisławskiego

Czy „system" Stanisławskiego, uznany w XX wieku przez wielu ludzi teatru na świecie za alfabet sztuki aktorskiej, a też inspirujący do własnych poszukiwań, zachował siłę oddziaływania? Czy dla współczesnego teatru, z początku XXI wieku, kształtowanego w coraz większym stopniu (i nie tylko w jego  awangardowych wcieleniach) przez odejście od konwencjonalnych struktur teatralnych, przez zmianę pojmowania aktora i jego relacji z widzem, „system" Stanisławskiego może być użyteczny  w procesie pracy aktora nad rolą? Czy też stanowi on wyłączenie element pedagogiki teatralnej w akademiach?

Pierwsza część warszawskiego spotkania na temat: „Stanisławski i dzisiejszy teatr" obejmie zagadnienia dotyczące współczesnej pedagogiki teatralnej w Rosji i Polsce. Do rozmów w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza zaproszeni zostaną przedstawiciele starszego i młodszego pokolenia pedagogów i reżyserów z Polski i Rosji.

W sytuacji, gdy współczesny teatr zazdrości kinu, a ekran wypiera ze sceny aktora żywego planu, warto przypomnieć o roli „systemu" Stanisławskiego w rozwoju aktorstwa filmowego, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie praktykowany jest on pod nazwą  „The Method" w wariancie opracowanym przez Lee Strasberga. Warto wspomnieć także o udziale aktorów Stanisławskiego w kształtowaniu się kina w Rosji, ale też na Zachodzie.

Choć sam Stanisławski na początku XX wieku odrzucał kino jako sztukę, to jego wychowankowie, reżyserzy i aktorzy, przyczynili się do powstania filmów ocenianych dziś jako wartościowe pod względem artystycznym, jak np. „Polikuszka" wg Lwa Tołstoja w reżyserii Aleksandra Sanina (bliskiego pomocnika Stanisławskiego) z Iwanem Moskwinem w głównej roli (1919).

Aktorzy i reżyserzy Moskiewskiego Teatru Artystycznego, którzy po rewolucji wyemigrowali ze Związku Radzieckiego, mieli swój udział w postawaniu wielu obrazów na Zachodzie, z jednej strony kreując modę na tematy rosyjskie, a z drugiej wnosząc inny styl aktorstwa. W kinie polskim także można znaleźć przykład „importu" rosyjskiego aktora, jakim był Grigorij Chmara, przed rewolucją jeden z najważniejszych aktorów Pierwszego Studia MChT, a potem m. in. wykonawca głównej roli w filmie „Mocny człowiek" wg Stanisława Przybyszewskiego w reż. Henryka Szaro (1921). W drugiej części prezentacji, w kinie Iluzjon, pokazom niemych filmów towarzyszyć będą wykłady rosyjskich filmoznawców.

Uczestnicy konferencji
kurator projektu: dr hab. Katarzyna Osińska – badaczka teatru rosyjskiego
Maja Komorowska – aktorka i pedagog
Igor Gorzkowski – reżyser, dramaturg, pedagog
Wiktor Ryżakow – aktor, reżyser, pedagog
Andriej Droznin – pedagog, reżyser
Oleg Aronson – filozof, kulturoznawca
Nina Dymszyc – filmoznawca
Jarosław Gajewski – aktor i pedagog
Bożena Suchocka – aktorka i reżyserka , pedagog
Beata Guczalska – teatrolog i krytyk teatralna
Alona Karas – krytyk teatralna

Program

Część teatralna
27.05, poniedziałek
• 10.00 - Akademia Teatralna - rozpoczęcie projektu. Powitanie uczestników i gości przez Rektora Akademii Teatralnej oraz przedstawiciela Instytutu Adama Mickiewicza
• 10.30 – spotkanie z Andriejem Drozninem
• 12.30 - 14.00 – spotkanie z Wiktorem Ryżakowem
• 15.30 - 17.00 – spotkanie z Mają Komorowską
• 17.15 - 18.45 – prelekcja przypominająca postać Stanisławskiego z pokazem fragmentów filmu o Stanisławskim, Katarzyna Osińska
28.05, wtorek
• 10.00 - 11.30 – spotkanie z Jarosławem Gajewskim i Bożeną Suchocką
• 11.45 -13.15 – spotkanie z Igorem Gorzkowskim
• 13.30-14.00 – dyskusja i podsumowanie części teatralnej

Program

Część filmowa
28.05, wtorek
• 17.30 - 18.30 – wykład Niny Dymszyc o aktorach Stanisławskiego w kinie niemym w Rosji i za granicą
• 19.00 – pokaz filmu „Mocny człowiek" (77 min)
• 20.30 – pokaz filmu „Polikuszka" (41 min)

29.05, środa
19:45 - 19.30 – wykład Olega Aronsona na temat „systemu" Stanisławskiego i jego roli w aktorstwie filmowym w epoce kina niemego
19.45 – pokaz filmu „Człowiek z restauracji" (62 min)
21.00 – pokaz filmu „Biały orzeł"  (67 min)