Sztuka wg Bernharda na portalu NinA

Do multimedialnej biblioteki materiałów audiowizualnych NINATEKA (www.ninateka.pl) prowadzonej przez Narodowy Instytut Audiowizualny w portalu nina.gov.pl, obok kilkunastu cenionych przez publiczność i krytykę spektakli teatralnych i operowych w reżyserii m.in. Krzysztofa Warlikowskiego, Grzegorza Jarzyny, Jerzego Jarockiego, Jerzego Grzegorzewskiego, Andrzeja Wajdy, Mariusza Trelińskiego, dołączy teraz słynna inscenizacja "Wymazywania" (tytuł oryginalny Auslöschung) na podstawie powieści austriackiego pisarza Thomasa Bernharda. Powieść wydana w 1986 roku, na trzy lata przed śmiercią twórcy, uznawana za rodzaj jego artystycznego testamentu, jest rozliczeniem Austrii i zarazem całej Europy z niedawnych grzechów nazizmu i nacjonalizmu. Symbolem niezabliźnionych ran przeszłości jest w "Wymazywaniu" dom w Wolfsegg, rodzinnej posiadłości głównego bohatera Franza Josefa Murau (w tej roli Piotr Skiba), do której wraca po latach dowiedziawszy się o tragicznej śmierci rodziców.

Krystian Lupa, wielokrotnie sięgający w swojej pracy artystycznej po teksty Bernharda, zafascynowany radykalnym gestem odrzucenia wszystkiego, co zafałszowuje i zniekształca człowieka i jego obraz świata, postanowił na deski teatru przenieść również jedno z jego ostatnich dzieł. Premiera spektaklu w reżyserii, adaptacji, przekładzie oraz ze scenografią Lupy odbyła się na deskach Teatru Dramatycznego w Warszawie 10 i 11 marca 2001 roku. W czerwcu 2010 roku produkcja została zarejestrowana przez Narodowy Instytut Audiowizualny, Teatr Dramatyczny oraz Telewizję Polską S.A.

Rejestracja spektaklu [kadr ze spektaklu na zdjęciu], dzięki zdjęciom Adama Sikory, reżysera, scenarzysty i operatora, choć jest autonomicznym dziełem filmowym, oddaje wielkość pierwotnej inscenizacji podążając za językiem i sensem oryginału. Adam Sikora, wraz z czuwającym nad realizacją całości Krystianem Lupą, osiągnął mistrzostwo w subtelnym operowaniu językiem filmowym i zachowaniu atmosfery i rytmu spektaklu. Za "Wymazywanie" w 2011 roku otrzymał na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji "Dwa Teatry" nagrodę za twórczą realizację spektaklu telewizyjnego. Przeszło pięciogodzinne nagranie jeszcze bardziej, w stosunku do samego przedstawienia, uwypukla prywatną historię człowieka rozliczającego się z rodzinną przeszłością, odzwierciedla zapis myśli jednostki opanowanej przez wstyd, manię wielkości i poczucie winy.

W spektaklu, który od 8 lutego zostanie udostępniony w sieci udział wzięli: Piotr Skiba (Franz Josef Murau), Jadwiga Jankowska-Cieślak (Matka), Adam Ferency (Ojciec), Andrzej Szeremeta (Gambetti), Maja Komorowska (Maria), Jolanta Fraszyńska (Cecylia), Agnieszka Roszkowska (Amalia), Wojciech Wysocki (Johannes), Miłogost Reczek (Wujek Georg), Władysław Kowalski (Kardynał Spadolini), Waldemar Barwiński (Aleksander), Marcin Troński (Weinflaschenstopselfabrikant), Małgorzata Niemirska (Ciotka z Titisee), Marta Gajko (Kucharka), Sławomir Grzymkowski (Ogrodnik), Agnieszka Wosińska (Kuzynka z Paryża), Krzysztof Dracz (Daleki Krewny), Marcin Tyrol (Kelner; Syn generała), Krzysztof Szekalski (Fotograf), Jerzy Jaroszyński (Generał), Maciej Makowski (Syn Generała), Jaga Dal (Nieznajoma), Paweł Adamko (Mały Franz). Muzykę skomponował Jacek Ostaszewski.

Internetowa premiera Wymazywania w portalu nina.gov.pl to kolejna, po cieszącej się ogromną popularnością akcji WŁĄCZ TEATR!, propozycja Narodowego Instytutu Audiowizualnego kierowana do miłośników teatru, mająca na celu popularyzację najbardziej wartościowych przejawów polskiej sztuki teatralnej. W multimedialnej bibliotece NINATEKA (www.ninateka.pl) udostępniono dotychczas blisko 200 audiowizualnych i audialnych materiałów związanych z teatrem, wśród nich m.in. rejestracje znakomitych spektakli, archiwalne audycje radiowe i telewizyjne, wywiady i rozmowy z twórcami, zwiastuny przedstawień, reportaże i dokumenty poświęcone życiu teatralnemu.

W serii wydawniczej Narodowego Instytutu Audiowizualnego na DVD ukazały się rejestracje spektakli "Kalkwerk" oraz "Immanuel Kant" Krystiana Lupy na podstawie prozy i dramatu Thomasa Bernharda.