Uczta dla oka, męka dla rozumu
21. Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Bez Granic"Najprawdopodobniej był to bardzo dobry spektakl. Szkoda tylko, że nie dane mi było się w pełni o tym przekonać, bowiem twórcy zrezygnowali z wyświetlania polskich napisów, by nie ingerować w wizualną formę dzieła. Czy to była właściwa decyzja? Śmiem wątpić...
Spektakl jest obrazem niezwykłego życia niezwykłej kobiety, Magdy Husakowej-Lokvencovej, pierwszej słowackiej kobiety reżyser, żony byłego komunisty i prezydenta Czechosłowacji Gustava Husaka. Losy jednostki splecione z historią odzyskiwania przez naród niepodległości tworzą wypełniony archiwalnymi nagraniami, wspomnieniami i pieśniami epicki fresk, z pewnością bardzo mocno oddziałujący na rozumiejąca kontekst słowacką publiczność (spektakl był teatralnym wydarzeniem roku na Słowacji). Dla polskiego widza, odciętego dodatkowo od treści barierą językową pozostaje kontemplacja niebanalnej przedstawienia formy.
A owa forma jest tu naprawdę interesująca, ba! Oto na naszej prowincji powiało Nowym Teatrem, wreszcie pojawił się spektakl, który nie nie był kolejną typową produkcją teatralno-rozrywkową, lecz próbą szukania nowych dróg, możliwości nowoczesnej inscenizacji.
Można powiedzieć, że jest to przedstawienie multimedialne w pełnym tego słowa znaczeniu – tzn. technika nie jest tu tylko dodatkiem tudzież podkładem do scenografii, lecz j e s t scenografią - transparentny ekran określa nieustannie zmienia przestrzeń sceniczną, umieszczona w suficie kamera jest dodatkową perspektywą wzbogacającą punkt widzenia odbiorcy itd. Naprawdę sporo tu oryginalnych pomysłów wykorzystania narzędzi multimedialnych w teatrze.
Jednakże przychodzi moment, kiedy fajerwerki się kończą, kiedy oczy nasycą się intrygującą formą i wtedy ten długi obcojęzyczny spektakl zaczyna być męczący, niestety brak tłumaczenia coraz wyraźniej uwypukla niewygodę twardego siedziska. Wyszedłem przed końcem.
Co tu więcej pisać? Naprawdę trudno jest oceniać książkę po okładce. Można tylko zgłosić postulat do organizatorów, by - o ile nie chcą zawęzić widowni do skromnej grupy poliglotów - zatroszczyli się na przyszłość o mniej kształconego widza.
Godzinę później w piwnicy Domu Narodowego w Cieszynie odbyło się czytanie dramatu (w tym wypadku raczej komedii) Johna Whitewooda "Taktyki kobiece". Rzecz czytana była przez aktorów Cieszyńskiego Studia Teatralnego, przy aktywnej obecności autora sztuki. Wydarzenie to, choć samo w sobie nie wstrząsające, to na pewno ciekawe, stanowiło intrygujący kontrapunkt do wystawionego na głównej scenie słowackiego spektaklu. Dzięki obu mogliśmy na własne oczy przekonać się, że zarówno treść jak i forma są dla dobrego spektaklu nieodzowne.
M.H.L.
scenariusz, reżyseria, wykonanie: Sláva Daubnerová
dramaturgia i opracowanie muzyczne: Pavel Graus
video-art: Lukáš Kodoň
choreografia: Emil Píš
głosy wykorzystane w przedstawieniu: Emil Píš, PhDr. Oleg Dlouhý, prof. Vladimír Štefko, Miroslav Dacho
