Ukazał się drugi numer

Miniony rok upłynął pod znakiem napięć społecznych, które znajdowały swój wyraz także w obszarze kultury, w tym - w kulturze teatralnej. Na powierzchni owych napięć najbardziej widoczne były spory natury personalnej - o obsadę stanowisk w instytucjach kultury - oraz te, dotyczące prób oddziaływania władzy na autonomię instytucji kultury i kształt wydarzeń artystycznych. Pod powierzchnią owych napięć znajdują się zagadnienia dużo większej wagi: jak powinien wyglądać nowy pakt pomiędzy kulturą a społeczeństwem? Oraz - jak pojmowana demokracja w pakcie takim się mieści? Wreszcie - jaki typ działań artystycznych pakt ten byłby zdolny wypełnić? Właśnie analizie tych zagadnień poświęcony jest 2 nr "Polish Theatre Journal", który oddajemy do rąk czytelniczek i czytelników.

Zawiera on siedemnaście szkiców i rozmów, gdzie podejmowane są następujące wątki: jak wyglądają społeczne procesy wytwarzania demokracji za pomocą narzędzi natury performatywnej; jak współcześnie kształtują związki kultury z rozwojem społecznym, wytwarzaniem tożsamości i przestrzeni oraz kwestiami ciała i normy rozpatrywanymi z perspektywy napięcia pomiędzy tym, co prywatne i tym, co publiczne?; czy odpowiedzi na trawiące nas napięcia nie udziela teatr społeczny, tj. przedsięwzięcia artystyczne nastawione na partycypację, upodmiotowienie i transformację rzeczywistości społecznej wyrosłe na gruncie pozainstytucjonalnym i wykonywane w bezpośrednim otoczeniu społecznym?; czy nie należy dokonać rewindykacji tradycji teatralnej pod kątem wkomponowany w nią potencjał społecznego oddziaływania w duchu demokratycznym i transformacyjnym? Starając się udzielić odpowiedzi na te pytania, prezentujemy obraz współczesnej (przede wszystkim) polskiej sztuki wspólnoty, teatru wspólnoty, sztuki tworzonej ze społecznościami i praktyk performatywnych typu non-fiction, któremu towarzyszą rozważania na temat uczestnictwa i emancypacji oraz społecznej roli instytucji kultury.

Wątki te podejmujemy, prezentując szkice autorów z obszaru teatru, analizy performatywnej, socjologii, kulturoznawstwa, antropologii i ekonomi. Są wśród nich: Agata Adamiecka-Sitek, Mateusz Chaberski, Ewelina Godlewska-Byliniak, Ewa Guderian-Czaplińska, Łucja Iwanczewska, Zofia Jabłońska, Joanna Jopek, Dariusz Kosiński, Iwona Kurz, Justyna Lipko-Konieczna, Elżbieta Matynia, Łukasz Maźnica, Antoni Michnik, Dorota Ogrodzka, Marekowi Oramus, Roman Pawłowski, Zofia Smolarska, Igor Stokfiszewski, Jan Strycharz, Anna Świętochowska, Barbara Worek, Elżbieta Depta, Agnieszka Jakimiak, Mikołaj Lewicki, Tomasz Rakowski, Agata Siwiak, Mirosław Wlekły, Krzysztof Zarzecki.

Zapraszając czytelników i czytelniczki do lektury tekstów zawartych w drugim numerze "Polish Theatre Journal", żywimy nadzieję, że udało nam się skomponować antologię artykułów - po pierwsze - prezentujących ważne przedsięwzięcia teatralne i teatralno-społeczne, przedsięwzięcia spoza dziedziny teatru wpisujące się w ambicję transformacji rzeczywistości w duchu partycypacji i upodmiotowienia oraz zdarzenia społeczne natury performatywnej konstruujące ramę ogólną dla wytwarzania polskiej wspólnoty; po drugie - artykułów odzwierciedlających zakresy dyskursów, wspomagających trafne ujęcie problematyki relacji pomiędzy teatrem a społeczeństwem; po trzecie zaś - artykułów, które mogą przyczynić się do rozwoju zarówno praktyk, jak i dyskursów stawiających na żywą relację pomiędzy sztuką a społeczeństwem w warunkach polskich i wykraczających daleko poza polskie doświadczenie społeczne, kulturalne i artystyczne. Żywimy tym samym nadzieję, że prezentowane przez nas treści staną się skutecznymi narzędziami analizy bieżącej sytuacji społecznej oraz sytuacji w kulturze, a także udzielą odpowiedzi na pytanie, gdzie w istocie umiejscowiony jest zasadniczy spór odnośnie kultury i jak rozstrzygnąć go z korzyścią zarówno dla kultury, jak i dla społeczeństwa.

"Polish Theatre Journal", który swoją premierę miał wiosną 2016 roku, to internetowy, anglojęzyczny, naukowy projekt wydawniczy Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego. Celem PTJ jest animowanie międzynarodowego dialogu i wspieranie badań nad polskim teatrem i sztuką performansu w ich istotnej roli zarówno w lokalnym, jak i globalnym kontekście jako medium spraw publicznych, mechanizmów wyłaniania i przepracowywania tożsamości i świadomości zbiorowej, ujawniania afektów i dynamiki życia zbiorowego.

W numerze pierwszym ("The Politicality of Theatre") znalazły się teksty, w których autorzy próbowali rozpoznać i opisać polityczność polskiego teatru ostatnich piętnastu lat z różnych punktów widzenia. Sporo miejsca poświęcono najmłodszemu pokoleniu reżyserek i reżyserów: Weronice Szczawińskiej, Bartoszowi Frąckowiakowi, Marcie Górnickiej, Agnieszce Jakimiak, Wojtkowi Ziemilskiemu.