W strefie wojennej i w wolnej strefie

8. Festiwal Dialogu Czterech Kultur w Łodzi

Za dwa tygodnie w Łodzi rozpocznie się Festiwal Dialogu Czterech Kultur. Można już kupować bilety na spektakle, koncerty, wystawy i projekcje filmowe. Najwięcej - 80 zł - kosztuje wstęp na "Factory 2" Krystiana Lupy. Za pakiet biletów na wszystkie wydarzenia trzeba zapłacić ok. 300 zł.

Ósma edycja festiwalu - druga pod dyrekcją Grzegorza Niziołka i Agaty Siwiak - potrwa od 5 do 13 września. Jej hasłem będzie "Terytorium". To kolejny wątek z wierszyka Władysława Bełzy "Kto ty jesteś?". W pierwszej edycji analizowano problem tożsamości. Teraz pada pytanie: "Gdzie ty mieszkasz?". Stąd wiele projektów nawiązujących do historii i przestrzeni Łodzi.

Jednym z nich będzie spektakl :PK: Kai Kołodziejczyk na terenach zabytkowej elektrociepłowni EC 1. Znajdą się w nim elementy parkour, sportu polegającego na pokonywaniu miejskich przeszkód. Innym niekonwencjonalnym pomysłem będzie performans muzyczny Georga Nussbaumera. Kompozytor z Linz ustawi w wybranych miejscach specjalne fortepiany, które zarejestrują odgłosy miasta. Wszystko, co "usłyszą" instrumenty, zostanie przesłane do filharmonii. Powstanie tam muzyczny portret Łodzi. Na zakończenie akcji zaśpiewa Christina Ascher.

- Podczas gdy inne polskie miasta dojrzewały przez kilka wieków, rozwój Łodzi dokonał się w niecałe 200 lat. Wydało się nam naturalne, żeby to pokazać - mówiła "Gazecie" Agata Siwiak. - Festiwalowe działania nazwaliśmy akupunkturą miejską: nakłuwaniem osamotnionych, pustych miejsc. Kapitałem Łodzi są jej przestrzenie mało widoczne w strategii promocyjnej miasta. Staramy się więc wypełniać tę lukę, pokazując na festiwalu np. EC1, willę Grohmana, Muzeum Książki Artystycznej czy hale dawnego Unionteksu.

Jednym z pierwszych i najważniejszych festiwalowych wydarzeń będzie otwarcie wystawy "Anabasis. Rytuały powrotu do domu", w której wezmą udział czołowi artyści i grupy artystyczne z całego świata, m.in. Portugalka Helena Almeida, Francuzka Marine Hugonnier, Amerykanka Sharon Lockhart, Brazylijczyk Ernesto Neto i berliński duet Elmgreen & Dragset. Będą twórczo analizować emocje, jakie wywołuje myśl o terytorium nam najbliższym, intymnym, własnym - domu. Ekspozycja ma ukazywać różne wymiary powrotu: między intymnym i publicznym, uwewnętrznionym i upamiętnionym, między mitologiami osobistymi i zbiorowymi. Zostanie zaprezentowana w specjalnie wyremontowanej na festiwal, a wcześniej zamkniętej na głucho i zaniedbanej willi Ludwika Grohmana przy ul. Tylnej oraz w Muzeum Książki Artystycznej. Zobaczymy instalacje przestrzenne i dźwiękowe, fotografie, obiekty, rzeźby, malarstwo i sztukę wideo. Wernisaż w pierwszym dniu festiwalu potrwa od godz. 17 do 6 rano! Ekspozycję przygotował Adam Budak, kurator współczesnej sztuki Kunsthaus Graz am Landesmuseum Joanneum w Grazu (Austria), który organizował polski pawilon na IX Międzynarodowym Biennale Architektury w Wenecji w 2004 r.

Cztery Kultury zbiegną się z obchodami 65. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Ghetto oraz 70-leciem wybuchu II wojny światowej. Dlatego jeden z trzech bloków festiwalu poświęcono wojennej historii miast. Został nazwany "Strefą wojenną". Znajdzie się tu m.in. spektakl "Rechnitz" ("Anioł zagłady") z monachijskiego Kammerspiele. Tekst dla reżysera Jossiego Wielera napisała Elfriede Jelinek. Noblistka przypomina w nim wstrząsającą historię Rechnitz z pogranicza węgiersko-austriackiego, gdzie pod koniec wojny doszło do brutalnego mordu na 200 żydowskich robotnikach. Zabójcami byli naziści, którzy zbrodnią urozmaicili sobie obchody lokalnego święta. Będzie można też zobaczyć wystawę fotografii "Pamięć o Holokauście w przestrzeniach miejskich" i filmowe obrazy zagłady zebrane przez Tomasza Majewskiego z . Na zaproszenie uniwersytetu specjalnie z Paryża przyjedzie też Georges Didi-Huberman, czołowa postać współczesnej nauki z zakresu teorii obrazu, autor głośnej książki "Obrazy mimo wszystko".

Drugi blok - "Ziemia obiecana" - zdominuje dyskusja o Łodzi: jej mitach, historii, przestrzeni. Symbolicznym otwarciem będzie premiera spektaklu wg powieści Władysława Reymonta, zamówiona u Jana Klaty. Teatromani obejrzą też "Factory 2", nowy spektakl Krystiana Lupy. W bloku trzecim - "Wolnej strefie" - znajdą się koncerty i miejskie akcje dla dzieci.

Monika Wasilewska, Katarzyna Rakowska
Gazeta Wyborcza Łódź
24 sierpnia 2009

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia