Wacław Kowalski (1916 - 1990)

Urodził się podczas I wojny światowej w mieście Gżatsk (od 1968 nosi nazwę Gagarin), w ówczesnym Imperium Rosyjskim. Na początku wojny ojciec Kowalskiego, który był kowalem, wraz z rodziną został ewakuowany przez wojska rosyjskie na wschód (bieżeństwo).

Rodzina Kowalskich wróciła do Polski, do wsi Gnojno po zakończeniu wojny. Dzieciństwo i młodość Wacław Kowalski spędził w Gnojnie, gdzie mieszkał wraz z rodzicami i trzema siostrami. W tym czasie zmarł jego ojciec i jedna siostra. W 1937 ukończył seminarium nauczycielskie w Leśnej Podlaskiej i podjął pracę w Instytucie Pedagogiki Specjalnej. W 1939 walczył w kampanii wrześniowej. Po II wojnie światowej rozpoczął studia w łódzkim Konserwatorium Muzycznym, marząc o karierze śpiewaka operowego. Przebywając wówczas w Łodzi zgłosił się jako statysta do Teatru Wojska Polskiego. Tam wypatrzył go Leon Schiller i powierzył mu niewielką śpiewającą rólkę. Tak rozpoczęła się jego przygoda z aktorstwem. W 1946 zadebiutował na dużym ekranie epizodyczną rolą, śpiewaka z gitarą w pierwszym powojennym polskim filmie Zakazane piosenki. W 1951 zdał egzamin eksternistyczny. W latach 1948-1955 występował w Łodzi; w Teatrze Pinokio (1948-1949) i w Teatrze Nowym (1949-1955). W 1955 przeniósł się do Warszawy grając kolejno w: Teatrze Klasycznym w latach 1955-1969, Teatrze Polskim w latach 1970-1977 i Teatrze na Woli w latach 1977-1981.

Z filmem związał się na dobre w latach 50. Największą popularność i uznanie przyniosła mu rola Kazimierza Pawlaka w komediowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego, na którą składają się filmy: Sami swoi (1967), Nie ma mocnych (1974) oraz Kochaj albo rzuć (1977). Stworzył w nich duet z Władysławem Hańczą. Kolejną rolą Kowalskiego, która spotkała się z popularnością jest dozorca Popiołek w serialu Dom Jana Łomnickiego. Ponadto zagrał w przeszło 100 filmach i serialach telewizyjnych, kreując zwykle role drugoplanowe i epizodyczne, jednakże niezwykle wyraziste.

Żoną aktora była Stanisława Kowalska (z domu Osikowska). Byli małżeństwem przez 47 lat (od 1943 do śmierci Kowalskiego w 1990). Mieli dwóch synów: Jan (ur. 1946) oraz Maciej (ur. 1956, zm. 1982). W 1982 młodszy z synów, student medycyny, zginął tragicznie w wypadku samochodowym. Wacław Kowalski bardzo to przeżył. Wycofał się z aktorstwa. Zrezygnował również z roli w serialu Dom, co było jedną z głównych przyczyn zakończenia realizacji serialu w latach 80. i uśmiercenia postaci Ryszarda Popiołka. Kowalski już nigdy nie pojawił się na ekranie, konsekwentnie odrzucał wszystkie propozycje. Ostatnie lata życia spędził w swoim domu w Brwinowie pod Warszawą. Zmarł nagle w wyniku udaru mózgu. Jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Brwinowie wraz z żoną i synem.

Nagrody i odznaczenia:
1977 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1955 - Srebrny Krzyż Zasługi
1974 - Nagroda na festiwalu Lubuskie Lato Filmowe w Łagowie za najlepszą rolę męską w filmie "Nie ma mocnych"
1974 - Nagroda na festiwalu KSF Młodzi i film - Koszalin za film "Nie ma mocnych"
1983 - Nagroda przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
1988 - Wiktor dla najpopularniejszej postaci TVP