Wagner a III Rzesza Niemiecka

"Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną" - aut. Gottfried Wagner - Wydawnictwo M

Ilekroć stoję w kościelnej ławie (na ślubie moich przyjaciół, czy członków rodziny) i słucham Marszu weselnego, tyle razy myślę o twórcy tego wybitnego dzieła muzycznego, Felixie Mendelssohnie. Wtedy to przez chwilę odtwarzam w głowie jego biografię i zastanawiam się nad tym, jak wielu ataków muzyk ten doświadczył przez swoje żydowskie pochodzenie.

Do tej pory nie wiedziałam jednak, że człowiekiem, który wręcz szykanował swojego kolegę po fachu był sam Ryszard Wagner, jeden z czołowych niemieckich kompozytorów operowych. Dopiero dzięki książce jego prawnuka, Gottfrieda Wagnera poznałam prawdziwe oblicze twórcy "Walkirii".

Każda rodzina ma swoją "czarną owcę", czyli człowieka, którego z chęcią wykluczyłaby ze swego grona. Ród Wagnerów z Bayreuth w taki właśnie sposób traktuje Gottfrieda, potomka słynnego kompozytora. Autor książki pt.: "Nie będziesz miał Bogów cudzych przede mną. Ryszard Wagner - Pole minowe" w przeciwieństwie do reszty rodzinnego klanu postanowił stanąć w opozycji względem historii życia swego przodka i odbrązowić wizerunek człowieka, na cześć którego co roku organizowany jest w Bawarii muzyczny festiwal. W tym celu Gottfried Wagner przemierzył tysiące kilometrów i zebrał mnóstwo informacji związanych z podłym charakterem, a także wygórowanymi ambicjami swojego pradziada. To właśnie te nowinki opatrzone zgrabnym tokiem narracji stały się podstawą książki, obok której żaden znawca biografii Wagnera nie może przejść obojętnie.

Antysemita, kobieciarz, pseudorewolucjonista...

Powyższe określenia znakomicie charakteryzują Ryszarda Wagnera, człowieka pozbawionego talentu, który wszystkie swoje sukcesy zawodowe zawdzięczał innym ludziom. Jego antysemityzm nie przeszkodził mu w czerpaniu pełnymi garściami z dorobku muzycznego żydowskich kolegów. Miłość Wagnera do pierwszej wybranki nie powstrzymała też starań muzyka o względy innych kobiet. Rewolucyjne poglądy kompozytora, którymi szczycił się w gronie znajomych, były de facto zbiorem cudzych ideologii utożsamianych z jego osobą. Co zatem sprawiło że zasłużył on sobie na zaszczytne miano jednego z najsłynniejszych niemieckich twórców? Uczynił to kult, jaki roztoczył wokół niego inny pseudorewolucjonista i antysemita - Adolf Hitler.

Najciekawszą część książki Gottfrieda Wagnera stanowią rozdziały na temat relacji pomiędzy rodem Wagnerów a wodzem Trzeciej Rzeczy Niemieckiej. Miłość führera do kompozytora i bliska więź łącząca Austriaka z potomkami Wagnera uczyniły z tego miernego muzyka legendę, której echa po dziś dzień odnajdujemy w niemieckiej kulturze i tradycji. Pokrewieństwo dusz, jakie Hitler odczuwał w stosunku do zmarłego kompozytora i jego utworów, przestaje nas dziwić dopiero podczas lektury książki "Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną".

Do tej pory chyba niewiele biografów zdecydowało się obnażyć przed czytelnikiem wszystkie najpilniej strzeżone sekrety opisywanej persony. Gottfried Wagner wiele zaryzykował. W swojej książce wystąpił przeciw rodzinie i "białej" legendzie Ryszarda Wagnera, by pokazać prawdziwe oblicze kompozytora, który nie cofał się przed niczym, byle tylko uzyskać sławę i dostatek. Ta pozycja to prawdziwe novum pośród publikacji związanych z osobą twórcy "Zmierzchu bogów". Znajdziecie w niej wiele faktów, których próżno szukać w innych biografiach tego muzyka.

Wszystkich zainteresowanych gorąco zachęcam do tej nietuzinkowej lektury i wraz z jej autorem nawołuję do obalenia mitu "wielkiego Wagnera", który już dawno powinien odejść do przeszłości.

(-)
Materiał Wydawnictwa
26 lipca 2016

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia