Weekend w Monopolis należał zdecydowanie do kobiet

Pierwsza niedzielna propozycja to "Clean Girl". Dyrektor Artystyczny festiwalu Andrzej Seweryn ostrzegał, że grzecznie nie będzie. I wybrzmiał głos młodych, niepokornych twórczyń, a może właśnie bardzo pokornych wobec przeszłości, niedojrzałości nastoletnich zachowań, bezwarunkowych poszukiwań akceptacji. Spektakl oparty na pamiętnikach z okresu dorastania Zuzanny Radek oraz muzycznych i dramatycznych improwizacjach stanowiących komentarz do wątków biograficznych jest brutalnie szczery, a psychiczny i emocjonalny ekshibicjonizm poraża widza naturalistyczną konwencją. Wybebeszane na scenę doznania, myśli, słowotok wulgaryzmów półnagiej dziewczyny składają się na obraz smutny, pesymistyczny, odarty z uroku, świeżej, młodzieńczej, radosnej egzaltacji. Nie każdy udźwignął to osobliwe sceniczne wyznanie i zdarzyło się opuszczenie widowni przez widza. Oczywiście dla niektórych może to brzmieć jak zachęta. Czyli szokujące, czyli mocne! Teatr najczęściej o czymś opowiada, a przynajmniej dotyka czegoś ważnego, istotnego dla nas. Co chciały przekazać twórczynie Zuzanna Radek i Ewa Platt? Chciały się rozliczyć z przeszłością, pożałować, pożalić, oczyścić? Nic takiego. Po prostu chciały przekazać, że tak bywa, że tak się dzieje, że to możliwe i że było, ale się skończyło. Taki dokument z życia nastolatek okraszony muzyką i paroma zdjęciami z przeszłości pokazującymi twarz aktorki. Jaką? Smutną, cierpiącą, pod wpływem, bez wpływu, chorą, zdrową? Nie wiemy. Za to widzimy kolejne cierpienia Wandy- alter ego Zuzanny, bo w scenariuszu nie posługuje się imieniem własnym. Oglądamy ją, jak myje się w misce z wodą, ochlapuje, zmywa co? Poczucie winy, brud życia, niechciane wspomnienia, powracające złe myśli? Nie wiemy nic na pewno. Z niepokojem obserwujemy mnożące się pułapki czyhające na młodziutką, zagubioną dziewczynę. Subtelna uroda Zuzanny Radek, cichy i spokojny głos są w kontrze do wypowiadanych treści, gryzą się z tą pączkująca sensualnością i seksualnością młodziutkiego człowieka. Ta podkręcana adolescencja, ponaglana inicjacja wpływają na neurotyczną osobowość bohaterki. Niepokoje pokwitania i odkrywania własnej seksualności w mrokach anonimowego, ordynarnego internetu eskalują do stanów depresyjnych, nerwicy natręctw, kompulsywnego objadania się. Scenariusz duetu Radek-Platt niesie krzyczące komunikaty pokolenia „płatków śniegu". Skupia ból niepokoju, braku akceptacji, nietrafionych relacji, zwykłego strachu, braku miłości, które zapewne autorki kreacji scenicznej Wandy wyraziły tym w sumie przejmująco tragicznym manifestem. Opowiedziały odważnie, niektórzy stwierdzą zbyt odważnie o rozedrganym emocjonalnie młodym człowieku, który w obliczu strachu przed odrzuceniem nakłada maski: wulgarności, nonszalancji, arogancji, co wreszcie okupuje autodestrukcją zdrowia psychicznego. Ile ostatecznie Zuzanny czy Ewy jest w Wandzie nie musimy wiedzieć tak naprawdę. Dobrze, że dzięki tym młodym twórczyniom zaczynamy sobie zdawać sprawę z tego, jak różni są ludzie, jak delikatni, wrażliwi, nieodporni i poszukujący. Aktorka i reżyserka są mocno w zgodzie z własną twórczością, nie moralizują, nie przestrzegają, nie kajają się. Zamykają sprawę dorastania i jego pokrętnych ścieżek tym monodramem i nie chcą, by to nazywać katharsis. Ale otwierają innych na szczerość, na wyznanie nawet przed samym sobą, że człowiek błądzi, zbacza z drogi, kusi los, prowokuje i panicznie boi się samotności. Odrzucając wstyd i skruchę, rezygnując z intymności, dają sobie prawo do trudnych przeżyć, ale koszt takiej emocjonalnej strategii niestety odczują. Fantasmagorie Wandy o prawdziwej bezwarunkowej miłości, mężczyźnie idealnym, świadczą o tęsknocie za czułym, opiekuńczym i szczerym partnerem, który kocha i wspiera, jest zawsze obok.

I tego życzmy Wandzie i wszystkim, którzy kiedyś rozpadali się na kawałki w pogoni za sensem wszystkiego. Ten spektakl to okruchy lodu sypnięte do oczu widza. Jątrzą jak lodowate kryształki w sercu Kaja z baśni o Królowej Śniegu. Oby ta okrutna baśń ze sceny pomogła stopić lód w międzypokoleniowym niezrozumieniu i wyciąganiu zbyt pochopnych wniosków. Może czasem warto zostać do końca...

Tymczasem Simona K. ratuje puszczę, a samotność znosi lepiej niż Wanda.

Simona K. wołająca na puszczy- tekst: Piotr Rowicki-reżyseria:Anna Gryszkówna-kostium: Anna Maria Karczmarska, koordynacja: Małgorzata Rapacz, producent: Big Book Cafe&Festival

Przyodziana w kalosze Agnieszka Przepiórska w zawadiackim stylu przybliża widzom kontrowersyjną sylwetkę Simony Kossak. Z tych...Kossaków rzecz jasna. Scenariusz powstał w oparciu o książkę „Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak" autorstwa Anny Kamińskiej, Wydawnictwo Literackie w Krakowie.

Agnieszka Przepiórska ma naprawdę elektryzujące spojrzenie. Jej oczy zdradzają pasję i determinację Simony, która miała odwagę żyć na swoich warunkach, a właściwie na prawach puszczy. Przez ponad 30 lat mieszkała w leśniczówce Dziedzinka w Puszczy Białowieskiej. Od początku była niepokorna. Miała być chłopcem, jednak została wydana na świat jako dziewczynka. Już druga niestety ku niezadowoleniu rodziców. Trudne i skomplikowane relacje z matką, ojcem i starszą siostrą Agnieszka Przepiórska przybliża z dużym poczuciem humoru i dystansem. Jest wirtuozem monodramu. Nie tylko opowiada historię, ale jest także elastyczna w interakcji z widzami, aranżuje szybkie zmiany dekoracji kreatywnie korzystając z faktu istnienia roślin doniczkowych. Puszcza istnieje! Resztę leśnej scenerii dopełnia światło i możemy spacerować i po Krakowie, i po lesie.

Simona była naukowcem-profesorem nauk leśnych, walczyła o ochronę przyrody. Kochała dzikie zwierzęta, które pomieszkiwały u niej w leśniczówce. Była kobietą bezkompromisową, bojowniczką o prawa bezbronnej puszczy, przeciwniczką polowań i okrutnych metod badawczych. Szorstka i niewymagająca luksusów, pozbawiona spadku, wychowana w chłodzie uczuć, łaknęła jednak miłości i spokoju w swym domostwie. Wolała towarzystwo zwierząt niż ludzi. Zraniona przez upokarzającą intrygę siostry, porzuciła wreszcie Kraków i nadętą legendę własnej rodziny. Monodram jest bardzo zgrabnie skonstruowany. Zabawny, wartki, wciągający. Gdzie trzeba- nastrojowy i trzymający w napięciu. Aktorka utrzymuje wciąż uwagę widza, a losy Simony śledzimy z zapartym tchem. Nie brak też w sztuce wyczuwalnego sprzeciwu wobec aroganckiej postawy dominacji człowieka nad przyrodą. Jest też miejsce na czułość, miłość i zespolenie z naturą. Agnieszka Przepiórska, chociaż sama na scenie, to mam wrażenie, że widzę jej narzekającą, dystyngowaną matkę, czy przechadzającego się po Krakowskich Błoniach ojca -Jerzego Kossaka. Simona-wnuczka Wojciecha Kossaka, prawnuczka Juliusza nie została ani malarką, ani poetką czy pisarką jak jej słynne ciotki Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, czy Magdalena Samozwaniec. Artystyczne korzenie nie umocowały Simony w sztuce, ale ukorzeniły w Puszczy Białowieskiej. Tam, u boku partnera Lecha Wilczka budowała bezkompromisowo i konsekwentnie swój własny prywatny i zawodowy świat. Wspaniale, że twórcy spektaklu z charyzmatyczną Agnieszką Przepiórską na czele, wskrzesili ducha walki o piękną, dziką przyrodę, o jakiej marzyła nieustraszona Simona.

Dwa odmienne światy bohaterek tego teatralnego dnia połączył i pogodził mistrz mediacji Szczepan z serii Listy do M., Ojciec Święty i Fryderyk (nawiązując do artystycznych koligacji Simony) – wspaniały festiwalowy gość Piotr Adamczyk.
__

Scena Monopolis - 21-27 marca 2025 - Łódź - Dyrektor artystyczny:
Andrzej Seweryn - Organizator: Monopolis - Współorganizator: Fundacja Kultury i Sztuki „Taki jestem"