Wojna, wojna

„Morze zostanie" - reż. Kostiantyn Vasiukov - Teatr Zagłębia w Sosnowcu - 5 listopada 2023 r.

Jak można mówić o wojnie ? Co można o niej jeszcze powiedzieć i czy kiedykolwiek wyczerpany zostanie ten temat ? Na te pytania stara się odpowiedzieć spektakl Morze zostanie w reżyserii Kostiantyna Vasiukova.

Scenografia spektaklu na pierwszy rzut oka może dawać poczucie zbieraniny przypadkowych, niepasujących do siebie przedmiotów. Na scenie widzimy rusztowania, piec, kilka obrazów, wielki blok pełniący rolę stołu i kilka krzeseł o dziwnym kształcie. Nad sceną oraz po jej bokach znajdują się ekrany, na których wyświetlana jest multimedialna część spektaklu.

Te wydawało by się przypadkowe pokryte wszechobecnym piaskiem przedmioty dobrze obrazują to co pozostaje z codziennego życia po nadejściu wojny. Gdy panuje wojna nic nie jest pewne, stabilne czy poukładane. Ludzie próbują łapać przypadkowe elementy swojego dawnego życia, zabierają to co im najpotrzebniejsze. Zamieniają meble, obrazy na to co pozwoli im przetrwać, tak więc z dawnej rzeczywistości w świecie wojny zostają tylko rozbite elementy. I wśród tych skorup toczy się historia scenicznych bohaterów. Spektakl porusza kilka historii, osób takich jak my, którym przyszło żyć w realiach wojny.

Na scenie widzimy zatem młodą niesłyszącą dziewczynę, która opowiada nam o swojej ucieczce z kraju ogarniętego wojną. Widzimy też małżeństwo mieszkające w zniszczonym domu wraz z gęsią, której jakoś nie są w stanie zjeść. Żyją w głodzie i strachu, z dnia na dzień, czekając na koniec który nie przychodzi, nie przychodzi pomoc, nie przychodzą nowe wiadomości, nie pojawia się nikt. Trwają zawieszeni w tym dziwnym opustoszałym świecie odliczając czas według nalotów wrogich samolotów. Patrząc na nich zastanawiamy się jak długo można tak żyć, ile czasu minie nim ujrzymy koniec tego okrucieństwa. Jednak spektakl nie daje nam na to pytanie odpowiedzi, bo przecież zwykli ludzie nie nie mogą wiedzieć ile trwać będzie wojna, nie mają nic do powiedzenia w tej sprawie, mogą tylko próbować przetrwać. Słyszymy w końcu historie aktorów, ich prywatne przemyślenia i doświadczenia, to czym dla nich jest wojna i jak oni się do niej ustosunkowują.

Spektakl porusza tematykę Ukrainy ,wojny i osób nią dotkniętych. Sam czas nie jest dokładnie określony, na scenie wydarzenia z wielu lat pokrywają się ze sobą. Ich wspólnym przekazem jest jednak obraz wojny i tego jak dotyka ona zwykłych ludzi, tych, którzy nie walczą tylko próbują żyć z dnia na dzień. Każdy konflikt, każda wojna niesie ze sobą okropne konsekwencje, ludzie uczą się żyć w strachu, który czasem popych ich do okrucieństwa. Wśród zwykłych ludzi podczas wojny nie ma wygranych, za mało oni znaczą by coś wygrać.

Spektakl mówi o wojnie, tak po prostu o wojnie. Tej która dzieje się teraz, lecz także wspomina o tej, która stanowi już wydarzenie z dalszej przeszłości, o wojnie, która nas dotyka i o tej z którą w ogóle się nie utożsamiamy; z wydarzeniami tak odległymi od naszego życia, że wydają się one filmem a nie rzeczywistością. Spektakl mówi także o ludziach, tych zwykłych jak my, o tym co wojna robi z ich życiem, o tym że wnosi w nie ból, stratę i cierpienie, bez żadnej korzyści. Przypomina nam, że takie wydarzenia dotykają każdego: kobiety, mężczyzn, dzieci i starców. Nikt nie ma możliwości ucieczki gdy w jego kraju dochodzi do konfliktu. To jak się wobec niego zachowamy, kim będziemy, czy pozostaniemy ludźmi, czy zmienimy się w celu przeżycia jest zależne tylko od nas.

Spektakl stawia pytania, na które trudno odpowiedzieć, bo nikt nie jest w stanie powiedzieć co tak naprawdę zrobiłby w obliczu zagrożenia, chyba nikt tego nie zrozumie dopóki nie wydarzy się to w jego świecie.

Jowita Karczyńska
Dziennik Teatralny Katowice
13 listopada 2023

Książka tygodnia

Zdaniem lęku
Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka
Piotr Zaczkowski

Trailer tygodnia