Współczesność i jej odbicie w sztuce

Gdy w październiku 2001 roku w Zabrzu startował I Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona" wielu zwolenników tego pomysłu obawiało się, że z jakichś powodów skończy się na kilku edycjach przeglądu. Bo, prorokowano pesymistycznie, może miasto nie udźwignie przedsięwzięcia finansowo, bo nie będzie tylu dobrych przedstawień albo Teatr Nowy, który od początku był współorganizatorem festiwalu, może nie podołać przygotowaniu tak ogromnej imprezy. Tymczasem festiwal wciąż ma się dobrze, spektakle nieustająco budzą zainteresowanie publiczności, a Teatr Nowy doskonale radzi sobie ze stroną techniczną przenoszonych do Zabrza przedstawień i wyjątkowo trafnie dobiera festiwalowy repertuar.

„Rzeczywistość przedstawiona" to jednak nie tylko coroczna okazja do obejrzenia dobrych przedstawień i spotkania z uznanymi zespołami. To przede wszystkim idealnie wykorzystana szansa artystycznej edukacji młodych widzów, od lat okupujących kasy, w oczekiwaniu na bilet, z którego ktoś zrezygnuje albo chociaż na wejściówkę.

„Rzeczywistość przedstawioną" wymyślił nieżyjący już Stanisław Bieniasz, pisarz i dramaturg, a wpółtwórcami byli: Andrzej Lipski, aktor i wieloletni Dyrektor Naczelny i Artystyczny zabrzańskiej sceny oraz Bogdan Ciosek – reżyser.

Bieniasza szalenie interesowała współczesność i jej odbicie w sztuce. Wnikliwie przyglądał się polskim przemianom ustrojowym i obyczajowym, naszemu stosunkowi do historii, uczeniu się demokracji i potknięciom dnia codziennego. Uważał, że teatr to jest dobre miejsce do dyskusji na te tematy, a dramaturdzy powinni o nich pisać. W Polsce nie było w tamtym czasie żadnego przeglądu sztuk współczesnych, zabrzański festiwal trafił więc na podatny grunt. Z drugiej strony pomysłodawcy i organizatorzy „Rzeczywistości przedstawionej" mieli świadomość, że ograniczenie się wyłącznie do dramaturgii polskiej nieomal z definicji ograniczy też siłę i znaczenie przeglądu. Ostatecznie festiwal prezentuje więc sztuki polskich i zagranicznych autorów, napisane po 1989 roku.

Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona" Zabrze 2018 odbędzie się już po raz osiemnasty w dniach od 13 – 21 października.

Festiwal, którego organizatorami są Miasto Zabrze i zabrzański Teatr Nowy ukazuje jeden z nurtów współczesnego teatru. Nurt ukierunkowany na realizacje i interpretacje dramatu (polskiego jak i obcego) powstałego po 1989 roku, który stara się spełniać postulat „lustra rzeczywistości" i pokazywać człowieka w szerokim kontekście socjologicznym, obyczajowym, politycznym, religijnym.

Co roku do udziału w festiwalu zapraszane są najwybitniejsze polskie inscenizacje teatralne, które prezentowane są na scenie Teatru Nowego, jak również w obiektach postindustrialnych, charakterystycznych dla naszego regionu. Na przestrzeni siedemnastu poprzednich edycji festiwalu gościliśmy m. in. Teatr Studio i Teatr Polonia w Warszawie, Teatr Współczesny w Szczecinie, Teatr Nowy w Łodzi, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, Teatr Polski we Wrocławiu, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr Rozmaitości w Warszawie, Teatr Stary w Krakowie, Teatr im. S. Jaracza w Łodzi, Teatr Polski w Poznaniu, Teatr Polski w Bydgoszczy, Teatr im. J. Osterwy w Lublinie, Teatr im. A. Mickiewicza w Częstochowie, Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy, Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu, Teatr Ludowy w Krakowie, Teatr Polski w Bielsku – Białej, TR Warszawa, Lubuski Teatr w Zielonej Górze, Teatr Wierszalin w Supraślu, Teatr im. St. I. Witkiewicza w Zakopanem, a także Teatry z Gruzji i Ukrainy.

Festiwal ma charakter konkursowy, a Jury decyduje o przyznaniu nagród w kilku kategoriach. Festiwal Dramaturgii Współczesnej oprócz spektakli konkursowych obfituje również w szereg imprez o charakterze edukacyjnym m. in. warsztaty dramatopisarskie i aktorskie, spotkania autorskie, wystawy plastyczne, Teatrotekę (cykl ekranizacji polskiej młodej dramaturgii teatralnej realizowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych), prezentacje polskiego dramatu współczesnego przez młodzieżowe grupy teatralne, prezentacje miniaturek dramatu przeznaczone dla najmłodszego odbiorcy czytane w pobliskich ośrodkach edukacyjno – społecznych tzw. „Smykom rzeczywistość przedstawiona", dyskusje widzów z twórcami przedstawień konkursowych i inne.