WTW w (czystej) formie

Reżyser, jakby chowając się bezpiecznie za plecami ekscentrycznego artysty Witkacego, mógł dać upust swoim swawolnym zapędom twórczym, tym razem bez narażania się na krytykę. Znając twórczość pisarza i jego filozofię łatwo się domyślić przesłania, które mogłoby zdominować cały spektakl. Jednak Sieklucki zrobił coś wspaniałego: do dzieła tak silnie nasyconego osobowością jego twórcy wprowadził elementy wrażliwości swojej i aktorów. W ten sposób powstała sztuka, która oprócz czystej formy prezentuje intrygującą treść i przemyca niewyolbrzymioną emocjonalność bohaterów.

Początkowo widzowie mają do nich duży dystans. Postaci zachowują się mechanicznie, śmiesznie i sztucznie. Bez ogródek mówią o swoich radykalnych poglądach, potrzebach seksualnych, mają tępe spojrzenia i głupie uśmiechy. Wrażenie absurdalności i niedorzeczności sytuacji wzrasta, kiedy bezustannie śpiewają i tańczą razem na scenie. To zupełnie nie jest musicalowe – przypomina raczej urojenia lub szalony sen i faktycznie usypia czujność widzów, którzy rozbawieni nie dostrzegają nawet jak gorzkie pobudki i refleksje się za tym kryją. Czasami przypomina o tym trójka mężczyzn siedzących na wózkach inwalidzkich zawsze gdzieś z boku sceny. Pełnią rolę „chóru starców" i symbolu odnoszącego się do uczuciowego kalectwa.

Bohaterowie cierpią na nadmiar uczuć, próbują dokonać jakichś postanowień o przyszłości i własnej osobie. Atanazy (w tej roli raz męski, raz niemęski Michał Szwed) jest świadomy swojego błądzenia, ale nie potrafi poskromić chęci „czegoś więcej", wplątuje się w dwa związki z kobietami i jeden z mężczyzną. Rani w ten sposób Zosię (Aleksandra Dytko) - ona z kolei jest uwięziona w wyobrażeniu perfekcyjnej miłości, które wszczepiła jej apodyktyczna matka. Hela (Marta Malikowska w prostym, ale idealnie dobranym do roli kostiumie, lepszym niż stereotypowa czerwona sukienka) jest postacią najbardziej pogmatwaną, która sama dla siebie jest zniewoleniem. Ogranicza ją przede wszystkim jej kobiecość i żydowskość. Dla reżysera jest to również pretekst, by poruszyć temat dyskryminacji. Pomysłowo rozegrał on też scenę rzekomego nawrócenia panny Bertz, nie wyśmiewając przy tym zawzięcie i obrazoburczo religii w ogóle. Trzeba jednak przyznać, że potężny różaniec, noszony na szyi przez księdza Wyprztyka podczas walki o ideały, stał się częścią psychodelicznej scenerii.

Otrzeźwienie następuje nagle, kiedy Zosia nie wytrzymuje tych wszystkich dziwactw oraz eksperymentów i popełnia samobójstwo. Leży zakrwawiona w wannie, w której wcześniej Atanazy kochał się najpierw z Helą, później z Łohoyskim. Następuje wówczas cicha, melancholijna scena, niezwykle dobitna poprzez swoją kontrastowość. Spojrzenia aktorów zupełnie się zmieniają i bardzo wiarygodnie ukazują nowe uczucia, których może było bohaterom potrzeba: ból, cierpienie, wyrzuty sumienia.

„Chór starców" mówi na końcu: „Jest dobrze, psiakrew" i wiadomo, że to samo zwariowane życie toczy się dalej. Spektakl jest dość wiernym odwzorowaniem powieści, bez zbędnego dobudowywania współczesnych ideologii. Nic nie jest w nim określone jako „poprawne" czy „prawdziwe", wszystko jest raczej odwzorowaniem rzeczywistości w sposób groteskowy i ukazujący śmieszność pewnych ludzkich zachowań. Sceny zdegenerowania i perwersji bohaterów nie umniejszyły natomiast roli treści „metafizycznej". W ten sposób reżyserowi udało się stworzyć spektakl, spełniający wszystkie wymogi teatru „czystej formy", ale niepozbawiony wartościowego przekazu i realizmu postaci, zaś aktorzy WTW mieli okazję objawić szerokie spectrum swoich zdolności .