Życie w absurdzie
"Lekcja szeleństwa" - reż: Waldemar Śmigasiewicz - Teatr Nowy w ZabrzuTo nieprawda, że Ionesco się zestarzał; raczej znormalniał. Świat wyraźnie toczy się w stronę absurdu i dziś bardziej pasuje do dramaturgii Ioneski niż 60 lat temu.
Trudno oprzeć się tej refleksji, oglądając Lekcję szaleństwa w Teatrze Nowym w Zabrzu, w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza. Akcentując absurdalny komizm sytuacji, reżyser i aktorzy rozgrywają je jednak w poetyce realizmu. W efekcie mamy wrażenie, że to, co się dzieje na scenie nie odbiega od pozateatralnej rzeczywistości.
Spektakl miał być sceniczną kompilacją Lekcji i Szaleństwa we dwoje, pozostał jednak dwiema odrębnymi sztukami, o nieco tylko zmodyfikowanym tekście. W obydwu przypadkach mamy jednak do czynienia z dobrym pomysłem inscenizacyjnym i wyrazistymi postaciami. Co prawda Profesora w Lekcji grywały już kobiety, ale Profesor Pauliny Holtz nie jest powieleniem schematu. Jej nauczyciel jest młody, bezkompromisowy, zapalczywy, ale przede wszystkim niecierpliwy. Nie zamierza wzbogacać wiedzy Uczennicy krok po kroku; żąda natychmiastowych efektów. Bez cienia wyrozumiałości, bez uśmiechu. Spieszy się, bo może czeka na niego kolejny etat w prywatnej uczelni, a może ta ciotka rewolucji zwyczajnie drażni go nieprzystosowaniem do nowych czasów... Uczennica, w interpretacji Joanny Żółkowskiej, to zaś przedstawicielka tej niechcianej dziś generacji, której wiedza i doświadczenie przegrywają z faktem, że ma więcej niż 30 lat.
Bohaterki pozostają po dwóch stronach pokoleniowej barykady, ale aktorki nie czynią z tekstu Ioneski żadnego manifestu i nie pouczają publiczności co dobre i etyczne, a co nie. Tworzą ekspresyjne, wysmakowane w niuansach postacie, których nastroje falują, a osobowości nie przypominają monolitów. W Szaleństwie okazji do gry słów i skojarzeń jest mniej, za to dystans aktorów do wydarzeń większy.
Zabrzański spektakl, choć nie odkrywa nowych teatralnych obszarów, zaleca się rzetelnością wykonania i błyskotliwym aktorstwem.
