Alojzy Bunsch (1925 - 1985)

Urodził się 17 lutego 1925 w Bielsku-Białej. Zmarł 16 lutego 1985 w Gdańsku.

Alojzy Józef Bunsch. Uczęszczał do szkoły średniej w Bielsku, następnie podczas okupacji niemieckiej kontynuował przerwaną przez wybuch II wojny światowej edukację w Kunstgewerbeschule w Krakowie (Szkole Rzemiosła Artystycznego, jedynej wówczas szkole zawodowej o profilu humanistycznym realizującej nieoficjalnie, w ograniczonym zakresie program ASP i zlikwidowanej na początku roku 1943). Współpracował z podziemnym Teatrem Niezależnym Tadeusza Kantora, brał udział w przedstawieniach Balladyny (1943) i Powrotu Odysa (1944).

Po wojnie, w latach 1945–1949 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie malarstwo pod kierunkiem Eugeniusza Eibischa i scenografię u Karola Frycza; dyplom ukończenia studiów scenograficznych otrzymał w roku 1952. Uczył się również w pracowni Andrzeja Pronaszki w Studiu przy Teatrze Starym w Krakowie.

Pierwsze scenografie zaprojektował wraz z Adamem Cybulskim do przedstawień warsztatowych Studia przy Starym Teatrze. W latach 1948–1951 razem z reżyserem Henrykiem Rylem pracował w Teatrze Lalek Arlekin w Łodzi, od roku 1949 był tam kierownikiem plastycznym; projektował dekoracje i lalki, m.in. do „Wesołej maskarady", „Samby i lwa".

W 1952 r. został kierownikiem artystycznym Teatru Lalek (od roku 1957 pod nazwą Teatr Miniatura) w Gdańsku. Od roku 1956 do 1961 był dyrektorem tej sceny, później współpracował z nią jako scenograf do 1968 r. We współpracy z reżyserką Natalią Gołębską stworzył ważne artystycznie widowiska lalkowe.

Podczas jego dyrekcji Teatr Miniatura wypracował wyraziste oblicze artystyczne łącząc folklor i tradycję narodową z językiem nowoczesnej plastyki.

W latach 1954-1958 był jednocześnie kierownikiem plastycznym Teatru Lalki i Aktora Baj w Warszawie. Przez wiele lat pracował także w Teatrze Lalki Tęcza w Słupsku, a od sezonu 1972/73 do końca życia był jego stałym scenografem, kontynuując estetykę wykreowaną w gdańskiej Miniaturze.

Współpracował także z wieloma teatrami lalek w całej Polsce, m.in. w Lublinie, Wrocławiu, Wałbrzychu, Szczecinie, Olsztynie, Białymstoku,Toruniu i Łodzi.

Równocześnie projektował scenografie i kostiumy dla teatrów dramatycznych. Najdłużej związany był z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, gdzie w latach 1958–1977 był stałym scenografem, a w sezonie 1962/63 pełnił funkcję dyrektora artystycznego.

Uznanie krytyki przyniosły mu także kostiumy projektowane dla Teatru Dramatycznego w Warszawie głównie do przedstawień w reżyserii Ludwika René, gdzie współpracował ze scenografem Janem Kosińskim.

Projektował dekoracje i kostiumy w wielu innych teatrach dramatycznych, w tym przede wszystkim dla: Teatru Śląskiego w Katowicach, Teatru im. W. Horzycy w Toruniu, Teatru na Targówku w Warszawie, Teatru Zagłębia w Sosnowcu i Teatru Współczesnego we Wrocławiu.

W latach 1975-1980 był związany z Teatrem Muzycznym w Gdyni za dyrekcji Danuty Baduszkowej.

Jego twórczość scenograficzna związana była głównie z teatrem lalek wywierając znaczący wpływ na powojenny kształt polskiej scenografii lalkowej. Współpracował również z teatrami dramatycznymi, głównie z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku i Teatrem Dramatycznym w Warszawie.

Zajmował się również malarstwem, grafiką i ilustracją książkową.

W zarysach dziejów XX-wiecznego teatru lalek w Polsce jest podkreślana oryginalna forma projektowanych przez niego lalek o prostym geometrycznym kształcie, ubranych w barwne kostiumy, a także dynamiczny inscenizacyjnie styl scenografii twórczo nawiązujący do narodowej tradycji. Opracował scenografie do ponad trzystu spektakli, z czego ponad połowę w teatrach lalek, ok. stu w dramatycznych i ponad dwadzieścia w teatrach muzycznych i estradowych.

Tworzył również dla Teatru Telewizji min. kostiumy do „Kronik królewskich" wg Stanisłaa Wyspiańskiego w reż. Ignacego Gogolewskiego (28 października 1974) i „Księżniczki na opak wywróconej Pedro Calderona de la Barki (scenografia) w reż. Zbigniewa Bogdańskiego (6 lipca 1981).

Był synem malarza Adama Bunscha i starszym bratem grafika Franciszka Bunscha.

Zmarł nagle wskutek wylewu w przeddzień ukończenia 60 lat, podczas przygotowań do premiery spektaklu „Lodoiska" (1985) w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku.
Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

Nagrody i odznaczenia:
1953 - Krzyż Polonia Restituta
1953 - Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży
1954 - Złoty Krzyż Zasługi
1955 - Medal 10-lecia PRL
1959 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1977 - Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży

Źródło: Almanach Sceny Polskiej, Wikipedia, E-teatr

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
17 lutego 2022