Andrzej Bogucki (1904 – 1978)

Urodził się 11 listopada 1904 w Warszawie. Zmarł 29 lipca 1978 w Warszawie.

Pochodził z rodziny o głęboko zakorzenionych tradycjach aktorskich Rapackich i Leszczyńskich. Jego ojciec, Stanisław Bogucki był barytonem Opery Warszawskiej. Jego matką była Róża Rapacka, córka Wincentego Rapackiego.

Był uczniem Gimnazjum Mikołaja Reja w Warszawie. Wstąpił do Korpusu Kadetów w Lublinie, gdzie uzyskał maturę. Ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Był zawodowym oficerem kawalerii, służył w 7 Pułku Ułanów w Mińsku Mazowieckim. Brał udział w zawodach hippicznych. Jednakże z powodów zdrowotnych zakończył służbę w 1929 roku.

Od tego czasu poświęcił się aktorstwu. Zarówno ze sceną, jak i z filmem związany był od dzieciństwa. W 1917 grał rolę dziecinną w filmie polskim "Tajemnica Alei Ujazdowskich". W 1929 zaczął występować w przedstawieniach dla dzieci organizowanych na scenie Teatru Polskiego w Warszawie przez Henryka Małkowskiego. Zaangażował się do Teatru Polskiego jako statysta i 20 kwietnia 1930 debiutował tu w małej rólce Służącego ("Volpone"); do końca sezonu 1929/30 grał epizody.

W maju 1930 zdał eksternistyczny egzamin aktorski ZASP-u. W sezonach 1930/31-1932/33 nadal grał niewielkie role dramatyczne w Teatrze Polskim; w sezonie 1931/32 występował także w teatrze Banda oraz z tym teatrem gościnnie w Łodzi. W Bandzie rozpoczął karierę piosenkarza i odtąd występował nie tylko jako aktor dramatyczny, ale również śpiewał w komediach muzycznych, operetkach, na scenach rewiowych i kabaretowych Warszawy. Od 16 do 24 listopada 1933 występował z zespołem warszawskiego Teatru Nowa Komedia pod dyrekcją Stefana Jaracza w Teatrze Miejskim w Łodzi w roli Wacka ("Firma"). W sezonie 1933/34 grał nadal w Nowej Komedii, m.in. Starostę ("Rodzina"), a jesienią 1934 tamże w "Wielkiej szopce politycznej". Od stycznia 1935 występował w Teatrze na Kredytowej w "To lubią kobiety", od czerwca 1935 w Wielkiej Rewii w "Przygodzie w Grand Hotelu", od sierpnia 1935 w Teatrze Letnim w "Szczęśliwym pechu", a od października do grudnia 1935 w Operetce na Chłodnej, m.in. w "Księżniczce czardasza". Od 22 stycznia 1936 występował gościnnie w Instytucie Reduty w roli Tomka ("Niewierny Tomek"), od lipca 1936 w Teatrze Letnim w komedii muz. "Podwójna buchalteria"; w październiku tego roku brał udział w "Weselu" w reż. Juliusza Osterwy, opracowanym przez Studium Radiowe Instytutu Reduty w PR, a od listopada tego roku grał w Teatrze 13 Rzędów. Od lutego 1937 występował w Teatrze Ateneum w roli Doktora ("Ludzie na krze"); od 22 lipca do 15 sierpnia tego roku był z tym teatrem na występach w Krakowie. W sezonach 1937/38 i 1938/39 występował w warszawskim teatrze Małe Qui Pro Quo.

Po wybuchu II wojny światowej najpierw przebywał we Lwowie, gdzie w początkach 1940 występował w teatrze rewiowym w sali kina "Stylowe" w Filharmonii, później wrócił do Warszawy. W teatrze nie występował; brał udział w pracach tajnych teatralnych zespołów studyjnych, przygotowujących m.in. "Męża i żonę" (reż. Stanisława Daczyńskiego); występował też jako piosenkarz w polskich kawiarniach. Powstanie przeżył w Warszawie.

W styczniu 1945 w Lublinie zaangażował się do zespołu Teatru Wojska Polskiego, z którym w tymże miesiącu przybył do Łodzi; tu uczestniczył w porankach poetyckich organizowanych przez teatr, a 14 kwietnia 1945 brał udział w premierze "Dożywocia" (grał Birbanckiego). W sezonach 1945/46 i 1946/47 nadal występował w Łodzi w Teatrze Wojska Polskiego oraz w jego filii Teatrze Powszechnym TUR. Po powrocie do Warszawy był kolejno: w sezonach 1947/48-1949/50 w Teatrze Nowym, od sezonu 1950/51 do 28 lutego 1954 w Teatrze Polskim, od 1 stycznia 1954 do 1955 w Teatrze Nowej Warszawy, w 1955-57 w Teatrze Młodej Warszawy, od 1957 do końca sezonu 1968/69 w Teatrze Klasycznym i na jego drugiej scenie Teatrze Rozmaitości. Od sezonu 1969/70 do lipca 1978 występował w Teatrze Narodowym i na jego drugiej scenie w Teatrze Małym. Od 22 lipca 1955 i następnie w sezonie 1955/56 grał gościnnie Pana Młodego ("Wesele") z zespołem Teatru Domu Wojska Polskiego, na nowej scenie tego teatru w Pałacu Kultury i Nauki. W sezonie 1958/59 w Teatrze Powszechnym w Łodzi gościnnie opracował wokalnie piosenki do "Królowej przedmieścia".

Po II wojnie światowej nadal występował jako piosenkarz na estradzie. Odznaczał się dobrymi warunkami scenicznymi, wdziękiem ruchu i gestu, swobodą, humorem, a przede wszystkim bbardzo charakterystycznym, pięknie modulowanym, ciepłym głosem i doskonałą dykcją. Pięknie mówił wiersz w komediach Fredry. Sukcesy odnosił w rolach komediowych, które prowadził bez szarży, z lekkością i humorem; najważniejsze, prócz wymienionych, to w Łodzi: Ludmir ("Pan Jowialski", 1945), Papkin ("Zemsta", 1946), Gustaw ("Śluby panieńskie", 1947) i Koczkariew ("Ożenek", 1947; następnie Teatr Polski w Warszawie, 1952); a w Warszawie w Teatrze Nowym: Hrabia Almaviva ("Wesele Figara", 1947) i Fikalski ("Dom otwarty", 1948), w Teatrze Polskim: Zagoriecki ("Mądremu biada", 1951) i Starski ("Lalka" wg Bolesława Prusa, 1952), w Teatrze Klasycznym i Rozmaitości: Tolo ("Skiz", 1957), Janusz ("Pan Jowialski", 1960), Alfons ("Kalendarz starych mężów", 1965) i Radost ("Śluby panieńskie", 1966), w Teatrze Małym: Wiktor ("Zabawa w koty", 1973). O jego Papkinie tak pisał Edward Csató: "W interpretacji Boguckiego godnym podkreślenia jest właśnie zupełny brak szarży; opracowawszy bardzo starannie wszystkie szczegóły roli, artysta sam bawi się swoją figurą i narzuca ten stosunek widowni".

Największą popularność i uznanie zdobył jako piosenkarz estradowy i radiowy, specjalista od piosenek lirycznych, ale traktowanych z humorem lub żartobliwym dystansem. Zwany "polskim Chevalierem", był świetnym wykonawcą m.in. takich przedwojennych przebojów, jak: "Nie będziesz ty, to będzie inna", "A mnie jest szkoda lata"; a po wojnie szczególnie wielu tzw. warszawskich piosenek, np. "A tu jest Warszawa", "Warszawska piosenka". Był doskonale znany radiosłuchaczom całej Polski ze względu na swój bardzo radiofoniczny głos. Śpiewał, recytował i występował w licznych audycjach i Teatrze PR już przed II wojną światową; po wojnie stale współpracował z warszawską rozgłośnią PR, m.in. przez wiele lat prowadził audycje dla dzieci (był laureatem nagrody państwowej za twórczość dla dzieci i młodzieży). W 1atach trzydziestych grał w ponad dziesięciu filmach polskich; po wojnie drobne role w kilkunastu filmach kinowych i telewizyjnych. Był członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP.

Od roku 1947 do końca życia mieszkał w stolicy. Mieszkał na osiedlu Mariensztat. Pracował do swych ostatnich dni.

Pochowany na Cmentarzu Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Nagrody i odznaczenia:
1951 - Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - II nagroda aktorska za rolę doktora Grodeckiego w "Próbie sił" Lutowskiego w Teatrze Polskim w Warszawie
1959 - Nagroda Radia i TV za rolę w audycji "O komarze i orkiestrze" (nagroda zespołowa)
1959 - nagroda prezesa rady ministrów w dziedzinie twórczości radiowej dla dzieci

Źródła: Wikipedia, Słownik teatru polskiego, E-teatr, FilmPolski



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
11 listopada 2023
Portrety
Andrzej Bogucki