Czy Kantor tu jest? Czyli talk-show od rzeczy

Rower, krzesło, deska, karabin, worek jutowy, lalka i szalik. I cóż po nich? Ot, przedmioty. Martwe rzeczy. Ale takie, które można było zobaczyć na scenie, samym swoim wyglądem już opowiadają historie. Tym bardziej, gdy stanowią część spektakli Mistrza Wiadomo Jakiego, bo tak też nazywany jest Tadeusz Kantor w spektaklu „Kantor tu jest" Latającego Teatru Kantorowi . Teatru, który zaprosił je do swoistego rodzaju talk-show, w którym wreszcie mają okazję przemówić.

 

W ramach współpracy z innym operatorem (Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie) i wymiany twórczej projektu Przestrzenie Sztuki, którego operatorem jest także Lubuski Teatr w Zielonej Górze oraz fundacją Na Szlaku Sztuk, niezależni artyści z grupy Latający Teatr Kantorowi zaprezentowali w poniedziałek, 27.11.2023 na Scenie Kameralnej Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze spektakl "Kantor tu jest" w reż. Magdaleny Miklasz.

Na scenie widzimy dwie, symetrycznie rozstawione konstrukcje, składające się z typowo „kantorowskich" elementów – rama okienna, w niej rower, lalki itp. Obie podświetlone na różowo. Po lewej stronie leży niemal niedbale rzucona wiolonczela. Centralne miejsce na scenie zajmuje skryte w półmroku podwyższenie z jednym, czarnym krzesłem, które pozostaje puste niemal do końca. Identyczne krzesła, ustawione rzędem, zajmują przestrzeń sceny. Za chwilę pojawią się na nich goście specjalni. Ale zanim to nastąpi, w klimat wydarzenia wprowadza widzów projekcja filmowa zawierająca fragmenty spektakli Mistrza oraz wypowiedzi ich odbiorców.

Prowadząca program, doskonale imitując gesty Wiadomo Kogo (nie sposób tutaj nie mieć skojarzenia z narracją dotyczącą Tego-Którego-Imienia-Nie-Wolno-Wymawiać z cyklu o Harrym Potterze, autorstwa J.K. Rowling), zaprasza na scenę gości, którym odda głos. Widz niby wie, niby się domyśla, co tutaj nastąpi, ale... w formacie wspomnianego już talk-show, otrzymuje naprawdę ciekawą podróż sentymentalną po świecie twórczości Kantora. Tym piękniejsza jest to podróż, jeśli znał tę twórczość wcześniej. Jednak nawet jeśli tak przedtem nie było, z pewnością to show zainspiruje do zapoznania się.

Rzeczy wskrzeszają chaos, odtwarzają swoje wspomnienia o Mistrzu Wiadomo Jakim i jego metodach działania. Wywołują salwy śmiechu, gdy przedstawiają swoją perspektywę odnośnie tego, jakie role odgrywały w spektaklach Mistrza i opowiadają szereg anegdot. Stawiają także śmiałe zapytanie, o to, który z nich powinien być odtworzony.

I tu pojawia się bardzo poważna kwestia filozoficzna: czy kiedy artysta umiera, umiera też jego sztuka? Czy da się odtworzyć jego sposób pracy, niejako wskrzesić stworzone przez niego spektakle, kiedy tej właśnie konkretnej osoby już nie ma? Jak to też jest z odchodzeniem – w kontekście śmierci człowieka pojawia się obraz, że pozostają po nim tylko przedmioty, które mu towarzyszyły. Na dodatek tylko część z nich odgrywała ważniejsze role w jego istnieniu. Odchodząc przecież przekroczymy próg tego świata pozostawiając tutaj po sobie tylko rzeczy (na myśl automatycznie wręcz przychodzi utwór „Boso" Zakopower, gdzie podmiot liryczny mówi „I dopiero gdy zawoła Bóg/ To pożegnam wszystkie te rzeczy i znów/ Pójdę boso"). Ale czy one rzeczywiście są „tylko"?

Nawet, jeśli choć przez moment mogliśmy mieć wrażenie, że Kantor tu jest, to czy tak naprawdę jest nadal? Czy jedynie był przez tę krótką chwilę zwaną życiem? Mówi się, że człowiek żyje tak długo, jak żyje pamięć o nim. Czy ta niewidzialna nić wspomnień łącząca człowieka z rzeczami sprawia, że w pewnym sensie Mistrz wciąż żyje? Na to pytanie być może znajdziemy odpowiedź w spektaklu Latającego Teatru Kantorowi.
__

Latający Teatr Kantorowi
„Kantor tu jest"
Scenariusz i reżyseria: Magdalena Miklasz
Muzyka: Magdalena Miklasz, Karina Góra, Julian Maziarz
Występują: Grażyna Tabor, Monika Nitkiewicz-Mitrut, Anna Jamrozek – Sowa, Barbara Wójcik – Wiktorowicz, Monika Adamiec, Karina Góra, Marcin Woszczewski, Marek Kościółek
Światło i dźwięk: Marcin Nawrocki

Spektakl zaprezentowany 27.11.2023 w Lubuskim Teatrze w Zielonej Górze - zadanie zrealizowane w ramach programu Przestrzenie Sztuki finansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

 

Agata Kostrzewska
Dziennik Teatralny Zielona Góra
8 grudnia 2023