Dialog-Wrocław: Baal i gra pozorów

Poetę Baala, bohatera pierwszej sztuki Brechta, przez życie wiedzie instynkt - często jest o wiele bliższy moralności niż wyuczone normy dekalogu, w myśl którego żyją jego bliscy. Starcie tych dwóch światów nie może skończyć się happy endem.

Reżyserka umieszcza Baala (wciela się w niego genialna aktorka Fania Sorel) w otwartej przestrzeni, która jest równocześnie pokojem poety, salonem, na którym odczytuje on swoje wiersze i bulwersuje elity, lasem i łąką, gdzie podziwia kolory nieba. Postaci otaczające go to karykatury samych siebie - matka jest upiorem z trupią twarzą, kobiety mają nienaturalnie wybujałe kształty, twarze mężczyzn wykrzywia makijaż. Zandwijk odsłania całą teatralną iluzję - za scenografię służą tu wiszące plandeki, zrywane w kolejnych etapach spektaklu, w głębi sceny widzimy aktorów zmieniających kostiumy i zmywających makijaż. To świat złożony z pozorów, symbolicznych rekwizytów, drobnych śladów realizmu. Lekkości i humoru dodaje mu muzyk Beppe Costa na żywo tworzący oprawę muzyczną spektaklu.

Reżyserka - tworząca teatr surowy i niedbająca o polityczną poprawność - w swoim "Baalu" błyskotliwie opowiada o współczesnym człowieku, który buduje swoją tożsamość na pozorach, pozbawia życie głębi, całkowicie oddaje się kulturowym uwarunkowaniom. Nie musi poszukiwać szczęścia, bo fakt, że działa w ustalony sposób, już je determinuje. Nie liczy się więc to, co czujemy, ale to, co religia i społeczeństwo wmówiły nam, że czujemy. Dla Baala zaś nic nie jest jednoznaczne - nawet miłość do własnej matki. On także jednak nie doświadcza spełnienia w życiu, w głębi serca poszukuje akceptacji, która zabiłaby jego samotność.

Zandwijk wraz z zespołem realizatorów tworzy bezkompromisową opowieść odważną i przepełnioną smutkiem. Żaden z bohaterów nie zyskuje przecież jednoznacznej satysfakcji z życia. Zamiast recepty na szczęście widz dostaje prostą radę: sam wybierz swoją drogę.

** Spektakl "Baal", Bertolt Brecht. Reżyseria - Alize Zandwijk; produkcja Ro Theater, prezentowana 11 października w ramach V Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Dialog-Wrocław"

Katarzyna Kamińska
Gazeta Wyborcza Wrocław
13 października 2009