Dialogi z wielką spuścizną

16 października rozpoczyna się w Rzeszowie trzecia edycja festiwalu „Źródła Pamięci. Szajna – Grotowski – Kantor", poświęconego trzem wybitnym postaciom światowego teatru, którzy swój rodowód biorą z Rzeszowa i na Podkarpacia. Szajna i Grotowski urodzili się w Rzeszowie, w nim wychowywali się i uczęszczali do liceum. Kantor pochodził z pobliskiego miasteczka Wielopole Skrzyńskie. Tegoroczna impreza potrwa do 20 bm.

W bieżącym roku formułę tego ważnego na Podkarpaciu zdarzenia artystycznego, Aneta Adamska – jego pomysłodawczyni i od początku dyrektor artystyczny poszerzyła o międzynarodowy konkurs dla teatrów instytucjonalnych i nieinstytucjonalnych, które prowadzą ożywiony dialog z ideami i twórczością Grotowskiego, Kantora i Szajny. Imprezą towarzyszącą będzie wystawa „W kręgu Szajny i Kantora. Krakowska szkoła scenografii po 1956 roku: Majewski, Pankiewicz, Wiśniak, Zachwatowicz" w rzeszowskim BWA. Zostanie zapromowana najnowsza książka Zbigniewa Osińskiego „Spotkania z Jerzym Grotowskim". Zawarte w niej nieznane listy Grotowskiego przeczyta Maja Komorowska. Książkę Osińskiego wypełniają notatki z jego spotkań z Grotowskim, listy różnych osób do Osińskiego dotyczące Grotowskiego, listy Grotowskiego do Osińskiego, a także studium „Dzieło Jerzego Grotowskiego jako przedmiot badań", w którym autor podejmuje próbę podsumowania swojej przygody z twórczością Grotowskiego. Wcześniej zostanie zaprezentowane nowe wydanie "Źródeł Pamięci", pod redakcją Anny Jamrozek – Sowy.

Zapowiedzieli się na festiwalu Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards z Pontedery oraz Teatr Wierszalin. Rzeszowskie teatry – Maska i Przedmieście, zaprezentują swoje najnowsze spektakle – „Na pełnym morzu" Mrożka, w reżyserii i ze scenografią Joanny Zdrady, i „Dybuka" Szymona An-skiego, w adaptacji i reżyserii Anety Adamskiej. Przewidziane są konferencje naukowe, prezentacje filmowe, wystawy oraz liczne spotkania z aktorami i reżyserami.

Workcenter to ośrodek pracy praktycznej w Pontederze (Włochy), założony w roku 1985 przez Grotowskiego jako Workcenter of Jerzy Grotowski (Centro di Lavoro di Jerzy Grotowski), a jesienią roku 1996 przekształcony w Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards. Od 1986 roku Grotowski poświęcił się poszukiwaniom określanym mianem „Sztuka jako wehikuł". Koncentrując się na działaniach powiązanych z bardzo starymi pieśniami, które pełniły funkcje rytualne i – zdaniem Grotowskiego – nadal mogą wywierać bezpośredni wpływ na głowę, serce i ciało umożliwiając przejście od energii witalnej do subtelnej. Po śmierci Grotowskiego pracami Workcenter kierują Thomas Richards i Mario Biagini, którzy ściśle ze sobą współpracują, ale jednocześnie prowadzą swoje poszukiwania w nieco odmiennych kierunkach. Richards interesuje się domeną sztuki jako wehikułu, Biagini pograniczem sztuki jako wehikułu i teatru. W Rzeszowie będzie można obejrzeć spektakl „Living room" i spotkać się z Thomasem Richardsem.

Najnowszy spektakl Teatru Wierszalin z Supraśla – „Wszyscy święci. Zabłudowski cud", w inscenizacji i reżyserii Piotra Tomaszuka, ma charakter paradokumentalny i traktuje o wydarzeniach, jakie rozegrały się w Zabłudowie podczas zgromadzeń oczekujących nadejścia Matki Boskiej.

Wydarzeniem będzie spotkanie z Mają Komorowską, w latach 1961–68 związaną ściśle z Teatrem 13 Rzędów i Teatrem Laboratorium. Aktora zagrała u Grotowskiego m.in. w „Idiocie", „Kordianie", pierwszym wariancie „Akropolis" oraz w „Księciu Niezłomnym". Brała udział w występach zespołu Grotowskiego za granicą, także w pracach nad „Ewangeliami", w których wraz z Reną Mirecką grała podwójną rolę Marii Magdaleny. Współpracę z Grotowskim przerwała w roku 1968, przechodząc od niego do Teatru Współczesnego we Wrocławiu.

Andrzej Piątek
Dziennik Teatralny Rzeszów
15 października 2013