Doktor Tulp w czeskiej nemocnice

Najnowsza premiera Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu, połączona z dolnośląskimi obchodami Międzynarodowego Dnia Teatru, to „ Szpital na peryferiach. Muzyka do operacji" w reżyserii Macieja Podstawnego.

Jest to prześmiewczy, komiczno – złowrogi pamflet „na cześć" polskiej służby zdrowia. Twórcy dokonali jej społecznej analizy i zinterpretowali ją osobliwie. Na początku zmyla nas kabaretowy nastrój w scenie na poczekalni do lekarza, podczas której oddano jej charakterystyczny nastrój. Aktorzy w tym quasi skeczu opierają się o siebie, zagadują, złośliwie atakują, obrazowo przypomina to kadr z obrazów Wróblewskiego ze słynnym „Ukrzesełkowieniem" . Postacie są stylizowane na swoiste ikony, jest kobieta w ciąży, mężczyzna w sweterku z reklamówką, starszy pan z workiem, pełnym papierków, zebranych z korytarza. Potem już odechciewa się śmiać, mamy wrażenie przejścia do reportażu , diagnozującego rachityczny stan działania krajowej opieki zdrowotnej, która jest nią tylko z nazwy.

W dokumentalno – esejowe wypowiedzi wplecione są parodie scen z kultowego serialu czeskiego „Szpital na peryferiach czyli „Nemocnice na krancu mesta". Są nawet żywcem przeniesieni bohaterowie: nostalgiczny doktor Sowa ( Ryszard Węgrzyn) i jego konflikt z synem, wiecznie romansujący lekarz i rozsądkowa pani doktor. Lekarze pokazani są jak zwyczajni ludzie, odarci z patosu i wyższej hierarchii, którą są otoczeni u nas z powodu swojej trudnej dostępności. W spektaklu nie brakuje kulturowych klisz i przeniesienia obrazowości newsów ( jak na słynnym zdjęciu profesora Religi z papierosem w ustach po pierwszym, udanym przeszczepie serca albo unowocześniona scena z obrazu Rembrandta „Lekcja anatomii doktora Tulpa)).

Być może przedstawienie by nas przytłoczyło swoim, miejscami monotonnym, społecznym klimatem, gdyby nie muzyka i video projekcje. Utwory, skomponowane specjalnie przez Annę Stelę i wykonywane na żywo przez aktorów, są znakomitym przerywnikiem i potrafią porwać ( w przypadku coveru Maanam i wałbrzyskiego punkowego zespołu „Defekt Muzgó"). Wszyscy aktorzy wykonują na koniec nieśmiertelny przebój ze słowami : „Wszyscy jedziemy na tym samym wózku, w strachu ratuje nas tylko defekt mózgu". Człowieczeństwa dodają też nagrane wypowiedzi aktorów i twórców, w którym udowadniają swoje kompetencje do wystąpienia w spektaklu o zdrowiu.

Okazuje się , że jest to uniwersalne i dotykające wszystkich bez różnicy niczym średniowieczny „dance macabre". Z teatru wychodzimy z nieco pesymistyczną refleksją, że nic się nie da zrobić. Paradoksalnie łączy nas ten fakt w swoistą plemienną wspólnotę „niemożności i nieporadności tego systemu", którą nie po raz pierwszy był w stanie stworzyć w teatrze reżyser Maciej Podstawny, twórca od plemiennych zgromadzeń.

Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu
Szpital na peryferiach. Muzyka do operacji.
Tekst i reżyseria: Maciej Podstawny
Scenografia: Mirek Kaczmarek
Obsada: Angelika Cegielska,
Joanna Łaganowska, Mateusz Flis,
Michał Kosela, Rafał Kosowski,
Mikołaj Krzeszowiec, Ryszard Węgrzyn

Justyna Nawrocka
Dziennik Teatralny Wałbrzych
31 marca 2023