Europa w strachu

Europa żyje w strachu, po raz pierwszy od czasów totalitaryzmów. Czego się boimy? Innego, który przyjdzie i zniszczy nasze wartości, styl życia i bezpieczeństwo. Radykalnych ruchów religijnych, które chcą kontrolować życie jednostek i całych społeczeństw. Kryzysu ekonomicznego, który uderza w rodziny i całe wspólnoty, podważając poczucie stabilności. Odpowiedzią na lęki jest zwrot w stronę zasad wiary. To one mają zapewnić stały fundament, na którym można budować życie wśród ruchomych piasków. Oddzielić dobre od złego, moralne od niemoralnego.

Co jednak, gdy wiara zamienia się w dogmatyzm? Kiedy staje się mieczem, który przecina człowieka, rodzinę, wspólnotę? Kiedy idealistyczne pobudki prowadzą do religijnego fanatyzmu?

„Nie bój się" - mówi Lidka, bohaterka spektaklu Grzegorza Jarzyny. Uczennica gimnazjum szuka w Biblii odpowiedzi na pytanie o swoje lęki, o to kim jest i po co żyje. Nagła zmiana jej zainteresowań i zachowania, budzi niepokój ojca, jest niezrozumiała dla rówieśników i nauczycieli. Ale dla Lidki opinia otoczenia się nie liczy. Jest jeden cel i jedna prawda, dla których trzeba poświęcić wszystko.

Spektakl Grzegorza Jarzyny podejmuje próbę analizy mechanizmu strachu i fanatyzmu, z którym konfrontuje się współczesny świat. To dramatyczna opowieść o ludziach, gotowych zapłacić najwyższą ceną za wartości, w które wierzą. Skąd bierze się taki rodzaj determinacji? Jak rodzą się ekstremizmy religijne? Czym jest wiara dla współczesnego człowieka? Gdzie jest jej miejsce w liberalnym systemie? Czego boi się dzisiejsza Europa? Czego boimy się my?

RECENZJE:

Jedną z zalet świetnego przedstawienia Jarzyny jest to, że nie wpycha mnie ono do obozu antyreligijnych szyderców.
Tadeusz Sobolewski, GAZETA WYBORCZA

Po obejrzeniu „Męczenników" mam pewność, że Jarzynie nie są dziś potrzebne jakiekolwiek etykietki. Nie ma znaczenia, czy ktoś odszuka w jego dzisiejszym teatrze ślady dawnego wichrzyciela, czy wręcz przeciwnie – nazwie go nowym klasykiem, określi mianem konserwatysty. Jarzyna idzie własną drogą, bardziej niż kiedykolwiek odporny na podszepty z zewnątrz albo podszyte ideologią ataki.
Jacek Wakar, DZIENNIK GAZETA PRAWNA

Lidka jest bardziej mistyczką niż bojowniczką krucjaty. Widzimy ją w scenach długich, żarliwych modlitw. Wygląd Wasilewskiej, jednej z najciekawszych aktorek młodego pokolenia - o subtelnej, ale zarazem silnej i intensywnej scenicznej obecności - upodabnia ją do świętych z gotyckich obrazów. Zaś jej rola przypomina postaci z filmów Bruno Dumonta.
Witold Mrozek, GAZETA WYBORCZA
Przykład głównej bohaterki kolejny raz daje dowód ogromnej siły polskiego warsztatu aktorskiego – grająca ją Justyna Wasilewska pokazuje na scenie pełne spektrum środków wyrazu, a przemiana która się w niej dokonuje jest absolutnie szokująca.
Zhai Zhipeng, TIANJIN DAILY
Oglądając „Męczenników" wzdychałem z podziwu. Ta sztuka to nie tylko refleksja nad dziejami religii w Polsce, to też reakcja na wszelkiego rodzaju zniszczenie dokonujące się za pośrednictwem religii we współczesnym świecie. Być może jest przede wszystkim głosem na rzecz ducha naukowości i humanizmu; głosem, który mówi, że człowiek jest cudem nawet, jeśli Boga nie ma.
Yang Shufan, BEIJING DAILY

BIOGRAM REŻYSERA:
Grzegorz Jarzyna - reżyser teatralny i filmowy, zastępca dyrektora ds. artystycznych TR Warszawa, jednej z najważniejszych scen teatralnych w Polsce.

Absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i reżyserii Państwowej
Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.  Jego debiutancki spektakl "Bzik tropikalny" według Witkacego w zgodnej opinii krytyków i teatrologów był przełomem w najnowszej historii polskiego teatru, otwarciem na nową estetykę i młodą publiczność, a kierowany przez Grzegorza Jarzynę teatr przy Marszałkowskiej 8 przez lata stał się główną kwaterą młodej generacji twórców, wchodzących na scenę z nową tematyką i artystycznym językiem.

Wśród najważniejszych spektakli Grzegorza Jarzynę są m. in.:  "Magnetyzm serca" na podstawie "Ślubów panieńskich" Aleksandra Fredry, "Doktor Faustus" Tomasza Manna, "Książę Myszkin" wg "Idioty" Fiodora Dostojewskiego, "4.48 Psychosis" Sary Kane, opery - "Gracz" Prokofiewa (Opera de Lyon), "Dziecko i czary" Maurice'a Ravela (Bawarska Opera Narodowa), "Karzeł Alexandra Zemlinsky'ego (Bawarska Opera Narodowa) a także niemal filmowa inscenizacja "2007: Macbeth" według Shakespeare'a oraz "Giovanni" na podstawie Don Giovanniego Wolfganga A. Mozarta i "Don Juana" Moliera - przedstawienie będące połączeniem teatru dramatycznego i opery. W ostatnich latach reżyser zrealizował także takie spektakle jak: "T.E.O.R.E.M.A.T." na podstawie twórczości Piera Paolo Pasoliniego (TR Warszawa, 2009), adaptację tekstu "Między nami dobrze jest" Doroty Masłowskiej (koprodukcja TR Warszawa i Schaubühne am Lehniner Platz w Berlinie, prem. 2009), "Nosferatu" inspirowane powieścią Brama Stokera "Dracula" (TR Warszawa, Teatr Narodowy, prem. 2011), "Druga kobieta" na podstawie scenariusza filmu Johna Cassavetesa "Opening night" (prod. TR Warszawa, prem. 2014), "Męczennicy" na podstawie dramatu Mariusa von Mayenburga "Martyrer" (prod. TR Warszawa, prem. 2015). W 2015 roku miała miejsce premiera pierwszego filmu Grzegorza Jarzyny pt. "Między nami dobrze jest", zrealizowanego w koprodukcji TR Warszawa i Narodowego Instytutu Audiowizualnego. Film był prezentowany na wielu festiwalach filmowych i w formule pokazów specjalnych, m. in. we Wrocławiu, Gdyni, Koszalinie, Karlovych Warach, Berlinie, Sztokholmie, Sofii, Chicago, Wilnie i we Lwowie.

Najnowsze spektakle i projekty Grzegorza Jarzyny to "Iwona, Księżniczka Burgunda" Witolda Gombrowicza (prod. Theatre of Nations, Moskwa, TR Warszawa, prem. 2016 ), "G.E.N" (TR Warszawa, prem. 2017), "Dwa miecze" (prod. Beijing Propel Performing Arts&Media Co., Ltd. Shanghai Theatre Academy, TR Warszawa, prem. 2018) oraz "G.E.N VR", czyli pierwsze na świecie Cinematic VR z udziałem publiczności (prod. TR Warszawa, Instytut Adama Mickiewicza, Mimo.ooo VR, prem. 2018). Ta unikatowa na skalę światową produkcja została pokazana na Międzynarodowych Spotkaniach Sztuk Performatywnych TPAM 2018 w Yokohamie i na 2018 Segal Center Film Festival on Theatre and Performance w Nowym Jorku.

O TEATRZE:

TR Warszawa – założony w 1949 roku teatr (dawna nazwa: Teatr Rozmaitości) na stałe wpisany w pejzaż stołecznych instytucji kultury. W końcu lat 90. pod kierunkiem Grzegorza Jarzyny wypracował nowy model funkcjonowania teatrów w Polsce, wprowadzając nowoczesne formy sceniczne i nowy język teatralny. Pełnił istotną rolę kulturotwórczą, poruszając wcześniej nieobecną na scenach, ważną społecznie tematykę, włączając do programowania inne dziedziny sztuki, prowadząc działania poza swoją główną siedzibą, zapraszając do współpracy młodych artystów i artystki, a także nawiązując w nowatorski sposób dialog z publicznością. Zbudował międzynarodowy prestiż i zapewnił sobie trwałą obecność na najważniejszych festiwalach i scenach teatralnych świata. Od 2003 roku teatr pod nazwą TR Warszawa kontynuuje zapoczątkowaną w latach 90. linię artystyczną, której istotą są twórcze poszukiwania nowych form teatralnych, wspieranie młodych artystów i artystek, a także współpraca międzynarodowa. TR Warszawa to zespołowy teatr, który, poszerzając przestrzenie dialogu społecznego pracuje dla przyszłości sztuki. Pobudza refleksję nad istotnymi zjawiskami współczesności i intuicyjnie diagnozowanej przyszłości oraz dostarcza narzędzi do ich rozumienia i oceny. Buduje wokół swoich działań i programu zaangażowaną wspólnotę twórców i uczestników kultury, a relacje wewnątrz swojej organizacji i z odbiorcami opiera na zasadach równości i podmiotowości.
TR Warszawa to teatr laboratoryjny, poszukujący nowych form ekspresji artystycznej przy zastosowaniu innowacyjnych metod pracy aktorskiej, reżyserskiej i dramaturgicznej. Stwarza warunki dla działań twórcom z różnych dziedzin sztuki, wspiera rozwój młodych generacji artystów i artystek. TR Warszawa jest miejscem kulturotwórczym, włączającym nowe kręgi uczestników kultury, budującym z nimi trwałe relacje, w krajowym i międzynarodowym obiegu sztuki. To nowoczesna, łatwo dostępna, bezpieczna i przyjazna dla wszystkich instytucja artystyczna.
W ostatnich sezonach swoje przedstawienia w TR Warszawa realizowali m. in. tacy reżyserzy i reżyserki jak: Wojtek Blecharz, Michał Borczuch, Krzysztof Garbaczewski, Grzegorz Jarzyna, Katarzyna Kalwat, Krystian Lupa, Kornél Mundruczó, Jędrzej Piaskowski, René Pollesch, Yana Ross, Magda Szpecht, Małgorzata Wdowik. Pełniącą obowiązki dyrektora TR Warszawa jest Natalia Dzieduszycka, a zastępcą dyrektora ds. artystycznych jest Grzegorz Jarzyna. Zespół aktorski tworzą: Marcin Czarnik, Jan Dravnel, Dobromir Dymecki, Monika Frajczyk, Małgorzata Gorol, Natalia Kalita, Cezary Kosiński, Magdalena Kuta, Lech Łotocki, Rafał Maćkowiak, Maria Maj, Sebastian Pawlak, Agnieszka Podsiadlik, Aleksandra Popławska, Paweł Smagała, Tomasz Tyndyk, Justyna Wasilewska, Adam Woronowicz, Agnieszka Żulewska. Szczegółowe informacje o TR Warszawa: www.trwarszawa.pl

(-) (-)
Materiał Teatru
10 listopada 2018