Fiodor M. Dostojewski

Fiodor M. Dostojewski (1821-1881) wybitny powiesciopisarz rosyjski, mistrz prozy psychologicznej.

Był synem lakarza. W roku 1843 został absolwentem Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej w Petersburgu i wstąpił do wojska, ale w jego szeregach pozostał tylko przez rok, po czym poswięcił się pracy literackiej. Trzy lata później (1846) wydał swoją pierwszą powieść „Biedni ludzie”. Zyskał nią uznanie nie tylko czytelników, ale i krytyki, która zaliczyła dostojewskiego do wybitnych twórców rosyjskiej „szkoły naturalnej”.

W roku 1849 został aresztowany za przynależność do tajnego rewolucyjnego koła pietraszewców i 22 grudnia tegoż roku skazany na kare śmierci, którą w ostatniej chili (tuż przed oddaniem strzałów) zamieniono na cztery lata katorgi i służbę wojskową. 23 stycznia 1850 roku przybył na katorgę do Omska. Odbył ją do połowy lutego roku 1854, po czym spędził na Syberii jeszcze pięć lat na przymusowej służbie wojskowej. W roku 1859 wrócił do Petersburga. We wrześniu 1860 roku zaczął publikować w czasopiśmie „Nowyj Mir”, a następnie „Wriemia” „Wspomnienia z domu umarłych”, ukazujące przeżycia z czasów katorgi. W tym czasie założył razem z bratem pismo literackie, które wkrótce zbankrutowało, a zaciągnięte na ten cel długi musiał Dostojewski spłacać do końca życia.

Wielki rozgłos przyniosła pisarzowi opublikowana w 1866 roku „Zbrodnia i kara” bedąca, podobnie jak wszystkie jego powieści, rodzajem dramatu psychologicznego, miejscem poszukiwań najgłębszej prawdy o naturze człowieka i o świecie, w którym zyje, areną nieustannej walki sprzecznych idei: dobra i zła, ateizmu i religii, nihilizmu i rewolucji, buntu przeciwko zastanej rzeczywistosci i jej normom i poczucia absurdu takiej postawy.

W latach 1867-1871 podróżował po Europie Zachodniej, a rozterki duchowe, które towarzyszyły tym wojażom i pobytowi, zawarł w powieści „Idiota”, wydanej w roku 1868. w roku 1872 ukazały się „Biesy”, a w latach 1879-1880 „Bracia Karamazow”.

W twórczości Fiodora Dostojewskiego wiele miejsca zajmują wątki autobiograficzne. Wielkie pytania filozoficzne i moralne, które pisarz stawiał w swoich utworach, odbiły się szerokim echem w późniejszej literaturze i sztuce europejskiej.

Bogactwo elementów form dramatycznych w powiesciach, skomplikowane charaktery bohaterów i wieczna aktualność problemów, które poruszał Dostojewski, spowodowały, że jego utwory chętnie przenoszone są na scenę teatru i ekran filmowy.

(-)
Romantyzm.fm
17 sierpnia 2009