Henryk Luft-Lotar (1901 - 1979)

Urodził się 30 sierpnia 1901 roku we Lwowie. Zmarł 5 listopada 1979 w Bielsku-Białej.



Był synem Maurycego Lufta i Róży z Adlersteinów. W 1923-25 uczył się w szkole dramatycznej Franciszka Frączkowskiego przy konserwatorium lwowskim.

Przyjął pseudonim Lothar. Od 1925-26 grał i reżyserował w półzawodowym teatrze Reduta w Rzeszowie. Wystąpił w przedstawieniach: „Uciekła mi przepióreczka", „RK inżynier" oraz we własnej reżyserii w „Złotym wieku rycerstwa" i „Szczęściu Frania". Równocześnie współpracował z Sekcją Dramatyczną Akademickiego Koła Rzeszowiaków. Np grał w „Roztworze profesora Pytla". W 1927 był aktorem inspicjentem w Warszawskim Żydowskim Teatrze Artystycznym WIKT pod kierunkiem Idy Kamińskiej i Zygmunta Turkowa. Na początku lat 30. reżyserował we Lwowie w żydowskim amatorskim studiu dramatycznym Maska np. „Tkaczy" i „Maskę" opracował na scenie „Cień" Andersena (jako Henryk Luft). W 1937, jak sam podawał, był reżyserem w Towarzystwie Literacko-Artystycznym we Lwowie. W 1939 także we Lwowie w Teatrze GOSET.

W czasie II Wojny Światowej w 1941 prowadził kółko dramatyczne w Kijowie w Pałacu Pionierów. W 1942 pracował jako robotnik w teatrze uzbeckim.

W 1944 był kierownikiem artystycznym, reżyserem i aktorem w teatrze pod patronatem Związku Patriotów Polskich w ZSRR, a po powrocie do Lwowa, od listopada 1945 do maja 1946, w Teatrze Małych Form pod dyrekcją Czesława Czosnowskiego (też pod nazwą Miniatury) reżyserował z Gustawem Rasińskim „Wszystko dla was" i „Świderka" (grał Tytusa). W połowie 1946 wraz z zespołem przyjechał do Szczecina i został reżyserem w nowo utworzonym Teatrze Komedia Muzyczna (od 17 października 1947 Teatr Polski). Na inaugurację 19 września 1946 wystawił program „Na falach Odry" (był z Czosnowkim autorem scenariusza), w 1947 „Męża pognębionego", a w 1948 „Męża i żonę", „Sprawę Moniki", „Sprawę Moniki", „Głośne strzały na ulicy Długiej", „Roztwór profesora Pytla" oraz głośne „Widowisko Sartre'owskie („Przy drzwiach zamkniętych", „Ladacznica z zasadami" grane też w Bydgoszczy w Poznaniu i Krakowie; wszędzie miało dobre recenzje.

W 1948 w Łodzi zdał eksternistyczny egzamin reżyserski. W pierwszej połowie 1949 reżyserował w Teatrze Miejskim w Białymstoku i w teatrach Dolnośląskich na scenie w Jeleniej Górze. Wezonie 1949 50 był reżyserem w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej i Cieszynie, a w sezonach w 1950-51 i 1951-52 w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. W sezonie 1952-53 reżyserował Teatrze Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie (np. „Świętoszka") i w Teatrach Dramatycznych w Częstochowie w których był zaangażowany w 1953-54 do 1957- 58. W sezonie 1955-56 współpracował też z teatrem w Gnieźnie, a w 1956-57 w Białymstoku. Od 1 października 1958 do 1961 ponownie reżyserował w Szczecinie w Teatrach Dramatycznych oraz w operetce: „Dorinę" (1959) „Kwiat Hawaii", „Bajaderę", „Zamek na Czorsztynie" (1961). Reżyserował w Teatrze 7.15 w Łodzi („Grunt to rodzinka" adaptacja i teksty piosenek) oraz w Grudziądzu. Od 1962 do końca sezonu 1967-68 znów należał do zespołu Teatru Polskiego w Bielsku-Białej jego reżyserię określano jako „inteligentną", zajmował się głównie klasycznym repertuarem dramatycznym, nie stronił także od muzycznego. Kilkakrotnie wystawił z dobrymi recenzjami „Grzeszników bez winy" na przykład w Białymstoku (1949), Bielsku i Cieszynie (1950), w Grudziądzu (1961). Reżyserował też w Jeleniej Górze „Kobiety we mgle" (1949), „Wodewil warszawski", „Dwa tygodnie w „Raju"" – 1951; „Dom otwarty" (1952; napisał teksty piosenek); w Częstochowie „Jegora Bułyczowa i innych 1953", „Tanię" (1954) "Żołnierza i bohatera" 1956 Huzarów (1957), w Szczecinie „Rzymską kurtyzanę", „Maskaradę" Lermontowa – 1959, w Bielsku: „Jadzię wdowę" – 1950, „Osobliwe zdarzenie" – 1962, „Wizytę na ziemi", „Szaleństwa panny Ewy" (1964), „Podróż na Księżyc" (1966), „Łowców głów" 1967. W 1968 wyemigrował z Polski. Był autorem „Kopciuszka" (premiera 1970 w Teatrze im. A. Mickiewicza w Częstochowie) i „Dzielnego ołowianego żołnierzyka" (premiera 1982 w Teatrze Lalki i Aktora w Opolu, 1982.

Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Cieszyńskiej w Bielsku-Białej.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego, Wikipedia, E-teatr.



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
6 października 2018