Herkules Poirot w podomce

Krystyna Janda jako wścibska, przaśna, rozkrzyczana, zarozumiała "baba". Wcale nie tak łatwo ją polubić. Mogłaby być waszą sąsiadką - plotkarą, która o ludziach powie więcej, niż oni sami o sobie. Ale może nie taki diabeł straszny? Zwłaszcza, gdy dochodzi do brutalnego morderstwa, a nikt nic nie widział, nikt nic nie wie. No, prawie nikt.

Krystyna Janda rozstawia po kątach

"Lily", według sztuki mało znanego w Polsce Jacka Popplewella, ma Herkulesa Poirota w podomce i chustce na głowie (kostiumy Tomasza Ossolińskiego). Tytułowa bohaterka, grana przez Krystynę Jandę - kolejny raz reżyserkę i aktorkę w jednym - jest sprzątaczką. Znajduje ciało swojego zamordowanego szefa Richarda Marshalla (Krzysztof Stelmaszyk na zmianę z Mirosławem Haniszewskim). Zgłasza sprawę policji. Czekają na nią dwie wiadomości, dobra i zła. Dobra (przynajmniej dla niej) - badający sprawę inspektor Baxter (Piotr Machalica) jest jej znajomym sprzed lat. Zła - mężczyzna z nożem wbitym w plecy znika.

Kto ma związek z przemieszczającym się, jak u Alfreda Hitchcocka, trupem? Czy maczała w tym palce jego żona, Claire Marshall (Agnieszka Krukówna), skrywająca się za ciemnymi okularami femme fatale, flirtująca z przystojnym księgowym Robertem Westerbym (Mateusz Damięcki)? A może nagabywana przez szefa roześmiana maszynistka Vickie Reynolds (Magdalena Lamparska)? Sekretarki Marian Selby (Magdalena Smalara) i młodego detektywa Goddarda (Grzegorz Daukszewicz) prawie nikt nie podejrzewa. Ona zawsze była zapatrzona w Marshalla jak w obrazek, a on go nie znał.

Niewylewająca za kołnierz sprzątaczka wcina się w każde zdanie i rozstawia detektywów po kątach. Sprawy się komplikują, a poszlaki przyjmują rozmiary guzika w kształcie muszelki. Lily Piper zakasa rękawy i zaczyna własne śledztwo, mimo że nikt jej o to nie prosił.

Śmiechu warte

W prostej inscenizacji (na scenografię autorstwa zmarłego Macieja Marii Putowskiego składają się nowoczesne, przeźroczyste meble, kilka srebrnych drzwi i prowizoryczne biuro) za przerywniki służy wpadający w ucho motyw fortepianowy. Królowa ceremonii, gagów, jest jedna. Janda zagrywa się na potęgę, robi z bohaterki uosobienie wszelkich stereotypów. Potrafi to doskonale, udowadniała nie raz . W podobne farsowe tony uderza m.in. jako Florence Foster Jenkins w "Boskiej!". W nowej roli idzie dalej. Jest totalna - wulgarna, trochę prostacka, irytująca i śmieszna. Z Piotrem Machalicą, wyglądającym jak z trącącego myszką kina śledczego, tworzą duet idealny od czasów występów w Teatrze Powszechnym. Tutaj są komediowym samograjem, wymyślonym według klasycznej zasady skrajnych przeciwieństw.

"Lily" ma dobrze wygrane typy postaci (abstrakcyjny taniec Matusza Damięckiego, zawodzenie Magdaleny Smalary!) i pędzące, jak na farsę przystało, tempo. Oczywiście, że pełno tu zgranych gatunkowo schematów. Ale choć intryga zostaje rozwiązana zbyt szybko, a historii czasem brak dreszczyku - bardziej zdecydowanego kierowania podejrzeń na każdego z bohaterów - to summa summarum jest się z czego cieszyć. "Lily" nie tylko nie rani oczu ani uszu, jest wartą śmiechu rozrywką. To solidna teatralna układanka, w której pasują do siebie najważniejsze puzzle.

Krystyna Janda podkreślała w "Rezerwacji", że od lat (jej najstarszy teatr, Polonia, obchodzi w tym roku 15-lecie) walczy z elitarnością. Po raz pierwszy nie dostała dofinansowania na spektakle na ulicy, za darmo, dla każdego. Trudno to skomentować. Lily znalazłaby jakieś siarczyste przekleństwo.

Dawid Dudko
Onet.Kultura
29 lutego 2020