Jubileusz 60-lecia

8 października 2011 roku Scena Polska Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie obchodzić będzie jubileusz 60-lecia.

Nad obchodami jubileuszu patronat honorowy objęli:

Minister Kultury RC pan Jiří Besser oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP pan Bogdan Zdrojewski.

O godz. 16.00 rozpocznie się wernisaż wystawy multimedialnej dokumentującej
dorobek artystyczny Sceny Polskiej, a o godz. 17.30 uroczysta premiera tragedii Williama Shakespeare’a ROMEO I JULIA (reżyseria Bogdan Kokotek, przekład Stanisław Barańczak, scenografia i kostiumy Krzysztof Małachowski, choreografia Katarzyna Anna Małachowska,  muzyka Urszula Borkowska).

Těšínské Divadlo - Teatr Cieszyński i Scena Polska

Teatr Cieszyński (Těšínské Divadlo - TD) został założony w 1945 roku w Czeskim Cieszynie dzięki inicjatywie miejscowych entuzjastów – czeskich inteligentów, drobnych przedsiębiorców, przemysłowców i finansistów, którzy założyli Družstvo Divadla Těšínského Slezska (Spółdzielnię Teatru Śląska Cieszyńskiego). Spółdzielnia ta do 1948 roku zarządzała teatrem. Swoją działalność Těšínské divadlo zainaugurowało 6 paź-dzie-rnika 1945 roku w sali budynku „Na Strzelnicy”.

Od początku swojego istnienia teatr ten realizował i udoskonalał formułę teatru popularnego, prze-zna-czonego dla szerokiej widowni, wszystkich gene-racji i warstw społecznych, a jako teatr obja-zdo-wy – dla regionu całego Śląska Cieszyńskiego. W 1948 roku Těšínské divadlo upaństwowiono i odtąd teatr podlegał na przemian miastu Czeski Cieszyn i urzędom wojewódzkim w Ostrawie.

Do istotnej, a dla teatru znaczącej zmiany doszło pod koniec sezonu 1960-61, kiedy to Těšínské divadlo wprowadziło się do nowego budynku. Dzięki architektowi Z. Vávrze powstał nowoczesny, a zarazem kameralny budynek teatralny, pozbawiony megalomanii, która w epoce socjalizmu towarzyszyła tego rodzaju budowlom. W latach 60. wybudowano zaplecze dla administracji, warsztaty, magazyny i garaże, dzięki czemu powstał przejrzysty kompleks teatralny.

W latach 1991-2002 Těšínské divadlo podlegało Urzędowi Powiatowemu w Kar-wi--nie. Od 2003 roku teatrem zarządza Urząd Wojewódzki w Ostrawie.

Od 2008 roku w teatrze działają trzy profesjonalne sceny – Scena Czeska, Scena Polska oraz Scena Lalek Bajka. Těšínské divadlo jest ewenementem na mapie teatralnej Czech i Polski, bowiem pod jednym dachem i pod jedną dyrekcją (zachowując odrębność artystyczną) działają trzy w pełni zawodowe zespoły teatralne różnych narodowości.

Scena Polska powstała 1 sierpnia 1951 roku jako dru-gi – obok Sceny Czeskiej (1945) - zespół Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Inicjatorami powstania tej placówki byli: działacze Polskiego Związku Kul-tu--ralno-Oświatowego w Czechosłowacji, artyści z Polski (A. Gąssowski, W. Woźnik, R. Feniuk) oraz ówczesny dyrektor TD Josef Zajíc. Organizacją zespołu z ramienia Zarządu Głó-wne---go PZKO zajął się Władysław Niedoba, instruktor ZG i animator Święta Góralskiego. Siedzibą teatru był budynek przy ul. Strzelniczej (obecnie siedziba ZG PZKO), przedstawienia zaś odbywały się w sali hotelu „Piast”.

Scena Polska jest jedynym w pełni zawodowym teatrem polskim działającym poza granicami Kraju, a finansowanym przez urząd państwa, na terenie którego ma siedzibę, czyli Urząd Wojewódzki w Ostrawie .

Swoją działalność zainaugurowała Scena Polska 14 października 1951 roku premierą sztuki Aleksandra Maliszewskiego Wczoraj i przedwczoraj w reżyserii Władysława Delonga i scenografii Władysława Cejnara. W swoich  początkach Scena Polska bazowała na aktorach wywodzących się z licznych miejscowych amatorskich zespołów teatralnych, którzy niejednokrotnie porzucali swoje dotychczasowe, bardziej intratne zawody, dla niepewnej doli aktorów nowej sceny.       

W ciągu 60 sezonów Scena Polska wystawiła 422 premiery (w sumie 11 012 spektakli),  które obejrzało około 3 000 000 widzów. Zespół aktorski liczy obecnie 16 osób, wystawia 6 premier w sezonie, dając około 150 przedstawień. Poza stałą siedzibą w Czeskim Cieszynie gra w 6 miejscowościach na objeździe, a gościnnie w kilkunastu miejscowościach w Polsce oraz w Czechach. Scena Polska występowała również na Słowacji, na Litwie i Ukrainie,  w Austrii.

Z dotychczasowych 422 premier 164 spektakli było autorów polskich, a 54 czeskich i słowackich. Scena Polska ma w swoim dorobku także sztuki pisarzy wywodzących się ze Śląska, takich jak Paweł Kubisz, Zofia Kossak-Szczucka, Gustaw Morcinek, Wiesław Adam Berger, Renata Putzlacher. W swej 60-letniej historii Scena Polska wprowadziła także do repertuaru 62 prapremiery (były to prapremiery sztuk lub polskich tłumaczeń).

Scena Polska wywodzi się w prostej linii z amatorskiego ruchu teatralnego i od początku swojego istnienia realizuje i udoskonala formułę teatru popularnego przeznaczonego dla szerokiej widowni. Swojego widza musi nieustannie zdobywać jako widza teatralnego w ogóle, i jako widza polskiej sceny i polskiego repertuaru w szczególności. Scena Polska poza swoją stałą działalnością spełnia jeszcze zadania wychowawcze i patriotyczne, a ze względu na coraz rzadszą obecność żywego polskiego języka na Zaolziu jest jedną z nielicznych placówek, umożliwiającą kontakt z polskim językiem literackim i żywym polskim słowem w ogóle.

Jubileuszowe  premiery  Sceny  Polskiej

10-LECIE TEATRU (1955)
Aleksander Maliszewski : BALLADY I ROMANSE

5-LECIE SCENY POLSKIEJ (1956)
Lucjan Rydel : ZACZAROWANE KOŁO

10-LECIE SCENY POLSKIEJ (1961)
Wojciech Bogusławski : HENRYK IV NA ŁOWACH

25-LECIE TEATRU (1970)
Aleksander Fredro : ZEMSTA

20-LECIE SCENY POLSKIEJ (1971)
Wojciech Bogusławski : KRAKOWIACY I GÓRALE

30-LECIE TEATRU (1975)
Juliusz Słowacki : MARIA STUART

25-LECIE SCENY POLSKIEJ (1976)
E.Bryll : JANOSIK, CZYLI NA SZKLE MALOWANE

30-LECIE SCENY POLSKIEJ ( 1981)
Adam Mickiewicz : PAN TADEUSZ
- zdjęty z afisza przez cenzurę ze względu na „antyradzieckie“ skojarzenia, 
ponownie wystawiono:
E.Bryll : JANOSIK, CZYLI NA SZKLE MALOWANE

35-LECIE SCENY POLSKIEJ (1986)
Jerzy Szaniawski : DWA TEATRY

40-LECIE SCENY POLSKIEJ (1991)
Adam Mickiewicz : PAN TADEUSZ

45-LECIE SCENY  POLSKIEJ (1996)
Zofia Kossak: GOŚĆ OCZEKIWANY

50-LECIE SCENY POLSKIEJ (2001)
Adam Mickiewicz: DZIADY

55-LECIE SCENY POLSKIEJ (2006)
Aleksander Fredro: DAMY I HUZARY

60-LECIE SCENY POLSKIEJ (2011)
William Shakespeare: ROMEO I JULIA

Joanna Wania
Materiały Teatru
3 października 2011