Lidia Zamkow (1918 - 1982)

Urodziła się 15 lipca 1918 w Rostowie. Zmarła 19 czerwca 1982 w Warszawie.

Przed wybuchem wojny studiowała medycynę. Od roku 1937 uczęszczała też na zajęcia wydziału aktorskiego PIST (Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej), była także jego słuchaczką w czasie okupacji (w trybie tajnego nauczania).

Zadebiutowała w przedstawieniu konspiracyjnym w spektaklu Antoniego Cwojdzińskiego „Freuda teoria snów" (1944) w reżyserii Jana Świderskiego. Potem grała w Teatrze Wojewódzkim w Białymstoku, a następnie w Teatrze Wojska Polskiego w Lublinie. Występowała tam do 1945 roku, po czym przeniosła się do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, gdzie zagrała Esterkę w spektaklu „Uczeń diabła" Georga Bernarda Shawa w reżyserii Władysława Keasnowieckiego (premiera 1 czerwca 1946).

W 1946 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski w ZASP-ie, a dwa lata później ukończyła studia na Wydziale Reżyserskim PWST w Warszawie (z siedzibą w Łodzi).

Podczas studiów zagrała Elicję w spektaklu „Celestyna" Fernando de Rojasa w reżyserii Leona Schillera w łódzkim Teatrze Wojska Polskiego (premiera 24 maja 1947) i uczestniczyła jako asystentka reżysera w spektaklu „Zagadnienie rosyjskie" Konstantego Simonowa w Teatrze Wojska Polskiego (premiera 24 października 1947)..

W roku 1949 związała się z Teatrem im. Słowackiego w Krakowie. Była tam aktorką i reżyserem w latach 1949-52, 1957-58 i 1964-72. W latach 1953-54 była kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku, a w latach 1954-57 występowała i reżyserowała w Teatrze Wojska Polskiego (Dramatycznym) w Warszawie. Następnie, w latach 1958-64, była związana ze Starym Teatrem w Krakowie. W latach 1972-74 reżyserowała w warszawskim Teatrze Studio. Później współpracowała też z wieloma innymi polskimi teatrami.

W Teatrze Telewizji zadebiutowała 10 lutego 1961 reżyserując „Na dnie" Maksyma Gorkiego, a jako aktorka, pięć lat później, 6 maja 1966 w reżyserowanym przez siebie spektaklu „Zdobyty horyzont" Gustawa Morcinka. Stworzyła tam wiele ważnych tytułów m. in. „Don Kichot" Miguela de Cervantesa (24 maja 1968), „Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej (29 lipca 1968), „Zmartwychwstanie" Lwa Tołstoja (13 lipca 1970), „Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego (28 lipca 1971), „Troilus i Kresyda" Williama Szekspira (13 września 1971), „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego (3 stycznia 1972), „Pamiętnik z Powstania..." wg Mirona Białoszewskiego (30 lipca 1972), czteroczęściowy spektakl „Sława i chwała" Jarosława Iwaszkiewicza (10 czerwca 1974), (17 czerwca 1974), (24 czerwca 1974) i (1 lipca 1974), „Matka Courage" Bertolta Brechta (7 października 1974), „Króla Edypa" Sofoklesa (24 marca 1975) i „Gwiazda" Helmuta Kajzara (31 marca 1978).

Jej artystyczna aktywność miała ujście także w Teatrze Polskiego Radia gdzie zadebiutowała reżyserując słuchowisko "W ogniu walk" Jurija Germana (16 lipca 1951), a także „Daleka droga A" Macieja Słomczyńskiego (28 lipca 1955), „Pawie pióra" Leona Kruczkowskiego (30 kwietnia 1969) i „Pamiętnik z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiaego (1 listopada 1972).
1 maja 1972 w Teatrze Polskiego Radia wystawiła swoją sztukę „L'Internationale", której realizacja miała miejsce w Rogłośni Polskiego Radia w Krakowie.

W filmie była prawie nieobecna. W 1948 obok Eugenii Brodzianki i Andrzeja Albinowskiego była asystentką reżysera Leonarda Buczkowskiego przy realizacji „Skarbu", w filmie „Nieznany" (1964) w reż. Witolda Lesiewicza zagrała trzecioplanową rolę, a w serialu fabularnym „Życie Kamila Kuranta" w reż. Grzegorza Warchoła babkę Kamila.

W latach 1950-53 była pedagogiem krakowskiej PWST.

Występowała też jako Lidia Zamkow-Słomczyńska lub Lidia Słomczyńska. Miała dwóch mężów – Macieja Słomczyńskiego oraz aktora Leszka Herdegena. Matka Piotra Słomczyńskiego (ur. 1956).

Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Nagrody i odznaczenia:
1951 - Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - wyróżnienie za reżyserię przedstawienia "Trzeba było iskry" Leona Pasternaka w Teatrze Polskim w Warszawie
1952 - Nagroda Państwowa III stopnia za osiągnięcia w realizacji sztuk współczesnych, szczególnie za reżyseię przedstawienia "Pociąg do Marsylii" Krzysztofa Gruszczyńskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1955 - Nagroda Państwowa (wyróżnienie) za reżyserię przedstawienia "Tragedia optymistyczna" Wsiewołoda Wiszniewskiego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1956 - Krzyż Kawalerski OOP
1959 - Krzyż Oficerski OOP
1963 - Nagroda im.Boya Klubu Krytyki Teatralnej za wybitne osiągnięcia artystyczne na scenach krakowskich m.in.za reżyserię i adaptację sceniczną "Snu" Dostojewskiego i za reżyserię "Kaliguli"Camusa oraz za inscenizację "Peer Gynta"Ibsena w Teatrze w Tarnowie
1963 - Katowice - FSRiR - nagroda I stopnia za reżyserię i adaptację "Snu" Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1964 - Olsztyn - II Ogólnopolski Festiwal Zespołów Estradowych - I nagroda "Srebrny Kormoran" za reżyserię przedstawienia "No more Hiroshima"
1964 - Katowice - FSRiR - nagroda II stopnia za reżyserię przedstawienia "Cichy Don" wg Michała Szołochowa w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1964 - Nagroda im. Boya za osiągnięcia reżyserskie
1966 - Złota Odznaka Klubu Miłośników Teatru
1968 - Szczecin - III OPZTMF - III Nagroda Publiczności za przedstawienie "Kariera" wg listów Heleny Modrzejewskiej zrealizowane w Estradzie Krakowskiej
1969 - Zasłużony Działacz Kultury
1970 - Wrocław - V OFTJA - Główna Nagroda za monodram "Urodziła się jak wróbel"
1970 - Szczecin - VI OPZTMF - Wielka Nagroda Publiczności oraz Nagroda Specjalna Komisji Artystycznej za spektakl "Jest w piekle miejsce zwane..." zrealizowany w Estradzie Krakowskiej (wspólnie z Leszkiem Herdegenem i Wojciechem Ziętarskim)
1972 - Szczecin - VII OPZTMF - nagroda za scenariusz i reżyserię przedstawienia "Pamiętnik z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiego
1974 - Kalisz - XIV KST - nagroda I stopnia za adaptację i reżyserię "Snu" Fiodora Dostojewskiego w Teatrze Studio w Warszawie

Źródło: Almanach Sceny Polskiej, Wikipedia, E-teatr, FilmPolski.



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
19 czerwca 2023
Portrety
Lidia Zamkow