Michał Melina (1890 - 1956)

Urodził się 5 sierpnia 1890 w Krakowie. Zmarł 29 marca 1956 w Warszawie.

Był synem Władysława i Zofii Melinów.

Po ukończeniu szkoły średniej występował przez jakiś czas na prowincji, a od 1912 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, początkowo jako statysta; w 1915-17 grał role epizodyczne, m.in. Zawiszę ("Warszawianka"). W 1917-19 występował prawdopodobnie w Toruniu, 1919/20 w Teatrze Miejskim w Łodzi, 1920/21 w Teatrze Małym w Warszawie, 1921-23 w Teatrze Miejskim we Lwowie, 1923/24 i 1924/25 w Teatrze Bagatela w Krakowie. W sezonie 1925/26 prowadził z Władysławem Ratschką teatr w Łucku, 1926-27 występował w T. Nowym w Poznaniu, 1927/28 w Toruniu i Bydgoszczy. W 1929 był dyr. Teatrze Kameralnego i Popularnego w Łodzi. Od 1924 pełnił w różnych zespołach funkcje reżysera. Od 1930 był reżyserem Teatru Polskiego Radia w Warszawie, a od 1936 kierownikiem literackim i reżyserem Teatru Polskiego Radia w Poznaniu.

W czasie II wojny światowej przebywał na Białorusi i w Wilnie. W 1939-41 i 1944-45 występował oraz reżyserował w teatrach polskich w Wilnie.

Po wyzwoleniu pracował początkowo w teatrze w Białymstoku (1945-46), a od 1946 do 1949 był kierownikiem, początkowo wspólnie z Erwinem Axerem, Kazimierzem Rudzkim i Józefem Wyszomirskim, potem samodzielnie, Teatru Kameralnego Domu Żołnierza w Łodzi. Od 1950 należał do kierownictwa Teatru Współczesnego w Warszawie. Grał m.in. Malvolia ("Wieczór Trzech Króli"), Filipa ("Judasz z Kariothu"), Higginsa ("Pigmalion"), Szambelana ("Głupi Jakub"), Jacobsa ("Wyspa pokoju"), Preada ("Profesja pani Warren"). Do bardziej znanych przedstawień reżyserowanych przez M. należały m.in. "Pigmalion", "Seans", "Teatr Klary Gazul". Występował także w filmach polskich.

We wspomnieniu pośmiertnym Erwin Axer nazwał Melinę "aktorem, dyrektorem teatrów, dziennikarzem, reżyserem dramatycznym i specjalistą reżyserii radiowej, wytrawnym człowiekiem interesu, niepoprawnym gawędziarzem, ostrożnym i przewidującym politykiem, filozofem po trosze". O jednej z jego ostatnich ról Don Andresa de Ribery ("Karoca") pisano: "jest to jego życiowa rola. Osiągnął w niej znaczne bogactwo wyrazu, wielość barw i ich pełną soczystość. Był szczerze komiczny i jednocześnie bardzo biedny. Przez to bardzo ludzki" (Teatr 1955 nr 11).

W filmie po raz pierwszy wystąpił w 1926 w obrazie Artura Twardyjewicza „Cyganka Aza" (Lokaj). Po wojnie m. in. W „Czarcim żlebie" (Hrabia) w reżyserii Aldo Vergano i Tadeusza Kańskiego (1949) oraz w „Domku z kart" (1954) w reżyserii Erwina Axera.

Działalność artystyczną w Teatrze Polskiego Radia rozpoczął od roli Bennecke w „Niemcach" Leona Kruczkowskiego w reżyserii Erwina Axera (premiera 16 kwietnia 1950), a „Dożywocie" Aleksandra Fredry (premiera 22 czerwca 1953) było jego radiowym debiutem reżyserskim. Jako aktor i reżyser zrealizował prawie 50 spektakli radiowych.
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
5 sierpnia 2022